رشد طلا در برابر افت دلار
روز گذشته تصویری دوگانه از بازارها مشاهده شد؛ دلار عقب نشست، اما سکه و طلا رشد کردند. سیاست‌های جدید ارزی و افزایش واردات طلا نشانه‌ای از تلاش دولت برای کنترل سمت عرضه و مهار انتظارات تورمی است، با این حال، در سایه نااطمینانی‌های جهانی و رشد بهای جهانی فلز زرد، بازار طلا همچنان جذاب‌ترین پناهگاه سرمایه‌گذاران باقی مانده است.
در معاملات روز گذشته، بازارهای داخلی شاهد واگرایی میان ارز و طلا بودند. درحالی‌که نرخ دلار با افت همراه شد، سکه امامی و طلای 18 عیار روندی صعودی را در پیش گرفتند. دلار آزاد با کاهش 630 تومانی از 107 هزار و 770 تومان به 107 هزار و 140 تومان عقب‌نشینی کرد، اما هم‌زمان سکه امامی با رشد یک‌میلیون و 600 هزار تومانی از 109میلیون و 885 هزار تومان به 111میلیون و 485 هزار تومان رسید. طلای 18 عیار نیز با افزایش 127 هزار تومانی در سطح 10میلیون و 497 هزار تومان معامله شد.
تحلیلگران بازار علت این واگرایی را در دو عامل اصلی جست‌وجو می‌کنند: نخست، افزایش بهای جهانی طلا که مجددا به کانال 4 هزار دلار بازگشته و دوم، تحولات اقتصادی و ارزی داخلی که باعث تقویت تقاضای سفته‌بازانه در بازار فلزات گران‌بها شده است. درحالی‌که دلار آزاد تحت‌تاثیر کاهش انتظارات تورمی و افزایش عرضه رسمی ارز اندکی تضعیف شد، رشد بهای طلای جهانی و انتظارات تورمی میان‌مدت موجب جهش در بازار طلا و سکه شد.
در حوزه سیاست‌های ارزی، تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد که از ابتدای سال جاری تا هفتم آبان‌ماه، بیش از 34میلیارد دلار ارز برای واردات کالا و خدمات تامین شده است. از این رقم، 24.2میلیارد دلار به بخش تجارت و بازرگانی تخصیص یافته که سهم عمده‌ای از آن در اختیار صنایع حمل‌ونقل، خودرو و تجهیزات الکترونیکی بوده است. طبق جزئیات این گزارش، 5میلیارد دلار ارز به صنایع حمل‌ونقل و خودرو، 3.2میلیارد دلار به تجهیزات برق و الکترونیک، 2.9میلیارد دلار به ماشین‌آلات تولیدی، 2.5میلیارد دلار به صنایع شیمیایی و پلیمری و 1.7میلیارد دلار به صنایع معدنی اختصاص یافته است.
همچنین 8.8میلیارد دلار برای واردات کالاهای اساسی و دارو و حدود 943میلیون دلار نیز برای بخش خدمات تامین شده است. در همین حال، آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد که شمش طلا به ارزش 1.2میلیارد دلار نخستین کالای وارداتی کشور در هفت ماه نخست امسال بوده است. رئیس کل گمرک اعلام کرده است که 20 تن شمش طلا در این مدت وارد کشور شده و در رتبه بعدی، واردات برنج با 970 هزار تن و رشد 91 درصدی قرار دارد. این روند نشان می‌دهد که واردات شمش طلا به‌عنوان بخشی از سیاست بانک مرکزی برای تنظیم بازار و تقویت ذخایر ارزی و طلایی کشور در حال افزایش است.
در عرصه سیاسی و روانی بازار نیز، اظهارات اخیر نمایندگان مجلس حاکی از خنثی شدن بخشی از فشارهای خارجی بر بازار ارز است. نایب رئیس فراکسیون صنعت مجلس با اشاره به تلاش دشمنان برای فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» گفت: «سناریوی طراحی‌شده مبتنی بر ایجاد جنگ روانی و افزایش شدید قیمت دلار بود، اما اقتصاد کشور به دلیل سازگاری با شرایط تحریم، توانست از این شوک عبور کند.» به گفته او، مقاومت ساختار اقتصادی و سازوکارهای جدید مبادله، مانع از بروز شوک‌های شدید ارزی در کوتاه‌مدت شده است. از سوی دیگر، در بخش سیاستگذاری ارزی، موضوع انتقال ارز حاصل از صادرات زنجیره فولاد به تالار دوم مرکز مبادله نیز مورد توجه فعالان قرار گرفت. اظهارات معاون وزیر صمت مبنی بر انتقال کامل ارز فولادی‌ها به تالار دوم، ساعاتی بعد از سوی بانک مرکزی و خبرگزاری تسنیم تکذیب شد. در نهایت امروز وزارت صمت تاکید کرد که سیاست عرضه ارز فولادی‌ها به‌صورت تفکیک‌شده و متناسب با سطح ارزش افزوده محصولات اجرا خواهد شد و برنامه‌ای برای انتقال کامل وجود ندارد.
مجموعه این تحولات نشان می‌دهد که بازار ارز و طلا در ابتدای ماه آبان در شرایطی قرار گرفته که تعادل نسبی در آن برقرار است. درحالی‌که کاهش نرخ دلار می‌تواند علامتی از افزایش عرضه و کاهش انتظارات تورمی باشد، رشد سکه و طلای داخلی بیشتر از متغیرهای جهانی و انتظارات احتیاطی سرمایه‌گذاران تاثیر می‌گیرد. به نظر می‌رسد تا زمانی که روند ورود شمش طلا، تخصیص منظم ارز وارداتی و ثبات نسبی سیاست‌های ارزی ادامه داشته باشد، نوسانات بازار کنترل‌پذیر خواهد بود، اما بازگشت طلای جهانی به کانال‌های بالاتر می‌تواند در هفته‌های آتی بر قیمت‌های داخلی اثرگذار شود.