رهبری آینده‌نگر و ترسیم پیشرفت هوش مصنوعی در ایران
هوش مصنوعی در حقیقت تلاش بشر برای شبیه‌سازی و گسترش قابلیت‌های ذهن انسان در ماشین‌ها است. این تکنولوژی به نحوی قابلیت تفکر و انجام وظایفی را دارد که نیازمند هوش انسانی است.
خبرگزاری تسنیم مجتبی صداقت؛ هوش مصنوعی در واقع تلاش بشر برای شبیه‌سازی و گسترش قابلیت‌های ذهن انسان در ماشین‌ها است. این تکنولوژی به نحوی قابلیت تفکر و انجام وظایفی را دارد که نیازمند هوش انسانی است. این فناوری به سرعت در حال تحول است و تقریباً توانایی تغییر تمام جنبه‌های زندگی و صنعت را دارد.
از سوم بهمن‌ماه 1397 که رهبر معظم انقلاب، خطاب به مسئولان و محققان ستاد توسعه علوم شناختی بر تلاش، کار و حرکت جدی در زمینه هوش مصنوعی تأکید کردند، چند سال می‌گذرد. پس از این تاریخ نیز ایشان بارها در این رابطه سخن گفته‌اند. این سخنان نمونه‌ای برجسته از سبک رهبری هوشمندانه و آینده‌نگرانه ایشان است که ترکیبی از هشدار، انگیزه‌بخشی و ترسیم آینده است. فرمایشات ایشان درباره هوش مصنوعی، امیدوارکننده و در عین حال واقع‌بینانه، مسیر پیشرفت کشور را در این فناوری راهبردی ترسیم می‌کند. مقام معظم رهبری در این زمینه به دنبال ایجاد حس فوریت و عزم ملی هستند.
ایشان هنگام سخن گفتن با دولتمردان، رویکردی دستوری داشته و بر تعیین وظایف و مسئولیت‌ها تأکید می‌کنند؛ چرا که آنان در کشور نقش سیاست‌گذار، تسهیل‌گر و پشتیبان را دارند. رهبر انقلاب اسلامی خطاب به هیئت دولت چهاردهم، با اشاره به پیشرفت سریع و شگفت‌انگیز هوش مصنوعی در جهان، هشدار دادند که کاربری صرف این فناوری کافی نیست و باید بر لایه‌های عمیق و زیرساختی آن تسلط یابیم. ایشان تأکید کردند در غیر این صورت، قدرت‌های جهانی با ایجاد نهادهای محدود‌کننده‌ای مشابه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اجازه استفاده از بخش‌های پیشرفته هوش مصنوعی را به ما نخواهند داد. بنابراین باید با تلاش جدی و خودکفایی، به فناوری‌های بنیادی و اساسی هوش مصنوعی دست پیدا کنیم تا از وابستگی و محدودیت‌های آینده جلوگیری شود (6/ 6/ 1403). همچنین در زمینه این فناوری نوین باید از حالت انفعال خارج شد و به کنشگری فعال تبدیل گشت (7/ 5/ 1403). مقام معظم رهبری با اشاره به تشکیل «سازمان ملی هوش مصنوعی» در دولت سیزدهم به عنوان اقدامی مثبت، تأکید کردند متأسفانه این کار ناتمام مانده است و ابراز امیدواری کردند که با ادامه کار این سازمان تحت نظارت مستقیم رئیس‌جمهور، مسیر دستیابی به لایه‌های عمیق فناوری هوش مصنوعی در کشور به‌خوبی طی گردد (6/ 6/ 1403). علاوه بر این، ایشان از معاونت علمی ریاست جمهوری و بنیاد نخبگان خواستند که نخبگان را در این زمینه شناسایی و وارد میدان کنند (11/ 7/ 1403). ایشان تصریح می‌فرمایند که معاونت علمی ریاست جمهوری و دانشگاه‌ها باید کاری کنند که ایران حداقل در میان ده کشور اول جهان در حوزه هوش مصنوعی قرار بگیرد (26/ 8/ 1400).
از طرفی، وقتی رهبر معظم انقلاب با نخبگان و استعدادهای برتر در این زمینه صحبت می‌کنند، به ایجاد انگیزه می‌پردازند؛ زیرا آنان اصلی‌ترین سرمایه‌های انسانی برای پیشبرد هوش مصنوعی هستند. ایشان با اشاره به موفقیت‌های کشور در حوزه‌های نفت، گاز، انرژی هسته‌ای و نانو، تأکید می‌کنند که همان روحیه، اقدام، فکر، توانایی و پیگیری که در آن زمینه‌ها به کار رفت، باید در هوش مصنوعی نیز به کار گرفته شود (11/ 7/ 1403) و باید مراقب بود که ایران در این زمینه از سایر کشورها عقب نماند (3/ 11/ 1397).
در نگاه مقام معظم رهبری، هوش مصنوعی به عنوان ابزاری نوین در ادامه مبارزه همیشگی حق و باطل ترسیم می‌شود؛ اگرچه شکل و ابزار جنگ تغییر کرده، اما ماهیت آن ثابت است (4/ 6/ 1403). در این نگاه، هوش مصنوعی ابزاری برای پیشبرد اهداف والایی است که امام خمینی (ره) در سطح کشور ایران، امت اسلامی و جهان، بنیان نهاد و باید از آن استفاده نمود (14/ 3/ 1402). همچنین با در نظرگیری اقتضائات زمانه، استفاده از این فناوری برای انتشار پیام و تبلیغ معارف اسلامی ضرورت دارد (21/ 4/ 1402).