روایتی از دوازده سالگی جشنواره هنرهای تجسمی فجر
تهران - ایرنا - مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به مناسبت برگزاری مجازی اختتامیه دوازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی، در یادداشتی روایت دوازده سالگی این جشنواره را از نگاه خود مرور کرد.
دوازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر که در اسفند سال گذشته (1398) قرار بود با مراسم اختتامیه و اعلام برگزیدگان به کار خود پایان دهد، به دلیل شیوع ویروس کرونا، به تعویق افتاد و بنا به ادامه شرایط روابط عمومی جشنواره اسامی برگزیدگان را اعلام کرد.
هادی مظفری مدیرکل هنرهای تجسمی و رئیس دوازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر، در پیامی از دوازده سالگی جشنواره گفته است:
دوازده سالگی عمر آدمها با خانه ای که دوازده سال از پروانه ساختش گذشته و رفاقتی که دوازده سال از اولین ملاقاتش میگذرد، تفاوت دارد. مثلا پسر بچه ای دوازده ساله، هنوز مرد نشده اما خانه ای که بیش از ده سال از عمرش گذشته، کلید و پریزهایش لق می شوند و دیگر سقفش سفید نیست. دوده بخاری کدرش می کند و اقلا دو دست نقاشی و دستی کشیدن به سر و رویش را می طلبد.
موجودات دوازده ساله، شبیه هم نیستند.
مثلا همین "جشنواره". شبیه پسربچه‌ایی است که از یکسو با کوچک‌تر از خودش بازی نمی‌کند و از طرفی دیگر، زورش به بزرگترها نمی‌رسد! ازسویی، سر و شکل گرفته و از سویی کفش‌های سابق، برایش کوچک شده است. قد و قامت جدید، کفش نوتر و بزرگتر و محکمتر می‌خواهد. سال پیش، "جشنواره" فکر کرد بزرگتر شده و باید تغییرکند. رفقای بیشتر. هم بازی های بیشتر و زمین بزرگتر.
هنرهای تجسمی، خانواده‌اش بزرگ است و جمع شدنشان زیر یک سقف، حیاط و ایوان بزرگ می‌خواهد. زمینی که جا برای همگان باشد. هنر ایران، زیاد به خود جشنواره دیده است. خیلی زیاد... اما جشنواره‌هایی که دو سه دهه از عمرشان گذشته باشد، کم‌اند، آن هم عمدتا مربوط است به اهالی تئاتر و سینما و موسیقی. وقتی قصه می رسد به هنرهای تجسمی - با چنین عمر و قدمتی - دیگر یا اصلا جشنواره نداریم و یا کم داریم و سوال مهم اینکه مگر عمر نقاشی و خوشنویسی و سرامیک، کمتر است از سینما؟ واضح است که کمتر نیست. نه در این مرز و بوم و نه در اقصی نقاط کره‌ی خاکی. به همین خاطر است که عمر شناسنامه‌ای برخی بینال‌ها و جایزه‌های هنر (درمعنای خاصاش هنرهای تجسمی) یکصد و شانزده‌ساله است! خیال می‌کنم باید دوباره برگردیم و روایت همه‌ی این سالها را از نو بخوانیم و مرور کنیم. اینکه چرا هر وقت و هرکس خواست کاری در عرصه‌ی هنر انجام دهد، اولین چیز، جشنواره به ذهنش رسید. ترکیبی سه ضلعی از فراخوان و داوران و برندگان و سال بعد یا دو سال بعد، تمام شد و راستی چقدر داریم از این جشنواره‌ای سه - چهارساله که هرگز پایشان به مدرسه نرسید!
می‌دانید چرا؟ لابد به‌خاطر آنکه سال‌های بعد اراده کافی برای جشن گرفتن آن هنر باقی نمانده بود. لابد به‌خاطر اینکه از چهارنفر تصمیم گیرنده و برگزارکننده، بینشان انشقاق افتاد و هر چهارنفر فکرکردند نظر خودشان درست‌تر است و برای همین رفتند و چهار جشنواره دیگر به دنیا آوردند و برای هرکدام اسمی گذاردند و شناسنامه‌ی جداگانه گرفتند. شاید به‌خاطر اینکه آن سال که جشنواره متولد شد، یک نفر، خرج و مخارجش را به عهده گرفت و سال بعد، کسی حضانتش را قبول نکرد.
شاید به‌خاطر اینکه فکر کردیم عمر جشنواره شبیه گلهای پامچال است که یکماه قبل نوروز جوانه میزند، زرد و سرخی اش را هدیه می کند و بعد عید، گلدان می ماند و خاکی تکیده و خشک
شاید بدین خاطر که فکر نکردیم بذری که دیگران کاشتند، هرسال و هر روز مراقبت می خواهد و قرار است درخت گردو شود و سال های سال، میوه دهد و سایه بگستراند.
جشنواره تجسمی فجر هم از این قاعده مستثی نیست. با تمام نوجوانی و امیدش به آینده، حالا و در دوازده سالگی می خواهد روی پای خود بایستد و آینده اش را انتخاب کند و مسیرش را ادامه دهد و این انتخاب، ساده نیست.
هرکدام از اتفاقاتی که سال 98 در فضای عمومی جامعه افتاد و گاهی فقط نیش و کنایه و تمسخرها کافی بود تا او را باز دارد از ادامه راه. متوقفش کند از ادامه مسیر. بفرستدش پی کار و باری دیگر، اما انگار این جوان پر از سوال و سودای هنر، باز هم تاب آورد. برخاست و خاک لباسهایش را تکاند و بند کفشهایش را سفتر کرد. گفته بود؛ دوازده سالگی عمر آدمها با خانه‌ای که دوازده سال از پروانه‌ی ساختش گذشته و رفاقتی که دوازده سال از اولین ملاقاتش میگذرد، تفاوت دارد.
رفقایی که دوازه سال از دوستی‌شان می گذرد، دیگر دوست نیستند، خویش‌اند، برادراند. کوه‌اند برای تکیه کردن. جشنواره هنرهای تجسمی دوازده ساله، اگر قهر و کنایه داشت، آشتی هم داشت. رفاقت هم داشت و تصویر دوستانی که تاب افتادن رفقایشان و زمین خوردن هنر را نداشتند، قاب کرد. جشنواره تمام شد، تک تک تابلوها را آوردند پایین و برگرداندند به خالقش، ولی تصویر آن "رفاقت "ماند روی دیوار دوازدهم. شاید برای همیشه.
*س_برچسب‌ها_س*