روایت اول: رتبه‌بندی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، طبق وظیفه ذاتی خود؛ قرار است در سلسله گزارشاتی به صورت صحیح، شفاف و صادقانه به روایتِ رخدادهای مهم در حوزه تعلیم و تربیت بپردازد.

رتبه‌بندی معلمان سال‌ها به یکی از پرتکرار‌ترین موضوعات و مسائل در نظام آموزشی کشور در کنار تمام مباحث مربوط به مدرسه، معلم، درس، کتاب، کنکور و... تبدیل شده بود. طرح رتبه‌بندی معلمان که چندین وزیر و سرپرست با وعده اجرایی شدن آن در دو دولت یازدهم و دوازدهم قبول مسئولیت کردند و سرانجام در دولت آیت الله رئیسی، با تمام فراز و فروزهایش نهایی و اجرا شد.

با توجه به ادامه دار بودن و پویا بودن رتبه بندی و نقشی که این رخداد مهم در حوزه تعلیم و تربیت داشته است؛ به عنوان اولین روایت، در خصوص تاریخچه این آئین نامه و اتفاقاتی که در دولت گذشته برای آن افتاد؛ خواهیم گفت...

آغاز ماجرا...

آغاز ماجرای طرح رتبه‌بندی معلمان به سال 1390 بازمی‌گردد. سالی که در آن شورای عالی انقلاب فرهنگی سند تحول بنیادین آموزش وپرورش را تصویب کرد. در فصل هفتم هدف‌های عملیاتی و راهکار‌های این سند و ذیل هدف دهم یعنی ارتقای منزلت اجتماعی و جایگاه حرفه‌ای منابع انسانی با تاکید بر نقش الگویی و جایگاه معلم و در راهکار دوم به استقرار نظام سنجش صلاحیت‌های عمومی، تخصصی و حرفه‌ای، تعیین ملاک‌های ارزیابی و ارتقای مرتبه (نظام رتبه‌بندی) علمی و تربیتی معلمان و تقویت انگیزه ارتقای شغلی در آنان بر اساس نظام معیار اسلامی اشاره می‌شود و آن را به‌عنوان راهکار ارتقای جایگاه معلمی معرفی می‌کند.

تصویب نظام رتبه بندی در سال 1392

طرح در سال 92 در دولت دهم به مجلس ارائه شد. حاجی‌بابایی، وزیر آموزش و پرورش وقت در تاریخ دوم تیر 1392 از تصویب نظام رتبه‌بندی حرفه‌ای معلمان در هیات وزیران خبر داد و از آن تاریخ به بعد کار تدوین آئین رتبه‌بندی معلمان آغاز شد.

حاجی‌بابایی در همان روزها در یک برنامه تلویزیونی گفت که سال 1391 جلسه‌ای سه جانبه در مشهد با حضور نمایندگان آموزش و پرورش، کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شده است و این مأموریت بر عهده آموزش و پرورش قرار گرفت که کار تحقیقاتی کند و نظام رتبه‌بندی معلمان را بنویسد. این طرح بعد یک سال بر اساس 4 رتبه شامل مربی معلم، استادیار معلم، دانشیار معلم و استاد معلم تعریف شد تا معلم با هر سابقه‌ای که دارد متناظر با هم‌ردیف خودش در دانشگاه، حداقل 80 درصد حقوق را دریافت کند.

رتبه بندی معلمان... شاید وقتی دیگر 

در سال 1392 و با روی کار آمدن دولت جدید؛ چندان خبری از طرح رتبه بندی نبود.

تصویب کلیات رتبه بندی در دولت جدید در سال 1393

اما در روزهای پایانی سال 1393؛ سید‌محمد بطحایی معاون وقت توسعه مدیریت و پشتیبانی وزیر آموزش و پرورش از پایان بررسی طرح رتبه‌بندی معلمان در کمیسیون اجتماعی دولت خبر داد و گفت: در این طرح، فرهنگیان بر اساس تجربه، مدرک تحصیلی و تلاش در حوزه‌های علمی، پژوهشی و حرفه‌ای امتیازاتی را کسب می‌کنند و بر این اساس فوق‌العاده شغل آنها متناسب با امتیازات کسب‌شده افزایش پیدا خواهد کرد.

وی افزود: امیدواریم در روزهای باقی‌مانده سال 93 طرح رتبه‌بندی معلمان برای بررسی و تصویب به مجلس شورای اسلامی ارسال شود و از مهر 94 مرحله عملیاتی آن آغاز شود. افزایش حقوق ناشی از اجرای طرح رتبه‌بندی معلمان 100 یا 150هزار تومانی که اعلام می‌شود، نیست بلکه فردی که موفق به کسب رتبه یک شود که شرایط آن نیز بسیار ساده است 70 درصد فوق‌العاده شغل آن افزایش می‌یابد.

محمد باقر نوبخت رئیس وقت سازمان برنامه و بودجه: تخصیص کامل اعتبارات مصوب به آموزش و پرورش برای اجرای نظام رتبه‌بندی معلمان در سال 94

محمد باقر نوبخت رئیس وقت سازمان برنامه و بودجه در همان روزها گفت که دولت علاوه بر تخصیص کامل اعتبارات مصوب به آموزش و پرورش برای اجرای نظام رتبه‌بندی معلمان در سال 94 مبلغ یک هزار و 350 میلیارد تومان و برای سال 95 سه هزار و 500 میلیارد تومان در نظر گرفته است.

شهریور سال 94، ضوابط رتبه‌بندی حرفه‌ای مشمولان طرح طبقه‌بندی مشاغل معلمان در شورای توسعه مدیریت در راستای اجرای طرح رتبه‌بندی به تصویب رسید و در دی ماه سید محمد بطحایی که مسئولیت معاونت پشتیبانی وزارت اموزش و پرورش را بر عهده داشت، در اظهاراتی راه‌اندازی نظام سنجش صلاحیت حرفه‌ای معلمان را به‌عنوان مبنای اجرای طرح رتبه‌بندی معلمان معرفی کرد و آن را پشتوانه اصلی طرح رتبه‌بندی معلمان اعلام کرد.

مسئولان آموزش و پرورش دولت یازدهم: آن چیزی که در قالب مرحله اول طرح رتبه‌بندی اجرا شد، 10 درصد از اصل طرح بوده است

سرانجام در سال 94 اولین مرحله طرح رتبه‌بندی در حالی اجرا شد که بسیاری از معلمان و فرهنگیان به نوع اجرای آن اعتراض داشتند و مدعی بودند که این طرح مشکلات زیادی برای آن‌ها پدید آورده است. مسئولان آموزش و پرورش نیز اعلام کردند، آن چیزی که در قالب مرحله اول طرح رتبه‌بندی اجرا شد، 10 درصد از اصل طرح بوده است.

طبق وعده مسئولان وقت آموزش و پرورش قرار بود مرحله دوم طرح رتبه‌بندی معلمان در سال 95 و همچنین اجرای نظام رتبه‌بندی واقعی معلمان از ابتدای سال 96 اجرایی شود اما این اتفاق رخ نداد.

حرف های تکراریِ رتبه بندی

بعد از آنکه سید محمد بطحایی در شهریور به عنوان وزیر آموزش و پرورش از مجلس رای اعتماد گرفت، بار دیگر اجرای این طرح وارد ادبیات مسئولان آموزش و پرورش شد و در همان روزها یوسف نجفی، معاون حقوقی وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد که پیش‌نویس اولیه لایحه رتبه‌بندی معلمان را به دولت فرستاده شده و تا پایان سال 96 برای ارسال به مجلس آماده می‌شود.

ابتدای آبان 97 مرکز اطلاع‌رسانی وزارت آموزش‌وپرورش اعلام کرد که لایحه نظام رتبه‌بندی معلمان در کمیسیون تخصصی امور اجتماعی هیات‌دولت تصویب شده و آماده سیر مراحل تصویب در هیات‌وزیران است.

آذر 97 هم سیدمحمد بطحایی، وزیر اسبق آموزش‌وپرورش گفت که لایحه رتبه‌بندی معلمان تا دو هفته آینده تعیین‌تکلیف می‌شود. نکته قابل‌تامل دیگر اما همان ماجرای قدیمی‌ای بود که مانع از اجرای طرح رتبه‌بندی معلمان می‌شد و آن عدم تامین مالی برای اجرای طرح بود. اوایل سال 97 ابتدا علی اللهیارترکمن، معاون وزارت آموزش‌وپرورش منابع مالی و اعتبارات موردنیاز را اعلام کرد که کمی بعد‌تر بطحایی گفت: «اعتبارات وزارت آموزش‌وپرورش در سال جاری برای پرداخت‌های طرح رتبه‌بندی کفایت نمی‌کند. یعنی اعتباراتی که در بودجه 97 پیش‌بینی شده، صرف‌نظر از اجرای طرح رتبه‌بندی است و اگر بخواهیم از مهرماه 97 آن را اجرا کنیم، بودجه کنونی کفاف آن را نمی‌دهد.

قول های آقای سرپرست و وزیر جدید

بعد از استعفای بطحایی از سمت وزیر اموزش و پرورش، سیدجواد حسینی که به عنوان سرپرست در این وزارت‌خانه قبول مسئولیت کرده بود، اعلام کرد که دولت برای اجرای این طرح دو هزار میلیارد تومان بودجه تخصیص داده و این بودجه ابلاغ شده است. هرچند تعدادی از نمایندگان مجلس و کارشناسان این مبلغ را کافی نمی‌دانستند اما حسینی و بعد از آن محسن حاجی میرزایی، وزیر جدید آموزش و پرورش خبر از اجرای قطعی این طرح از مهر سال 1398 می دادند.

خبرِ خوشِ آقای وزیر، چند ماه مانده به پایان دولت 

هشتم آبان ماه سال 1399 که تنها چند ماه به پایان دولت مانده بود؛ وزیر آموزش و پرورش وقت از تهیه لایحه رتبه بندی معلمان و تقدیم آن به هیات دولت خبر داد.

سرانجام لایحه رتبه بندی در دولتِ دوازدهم

دولت دوازدهم در ماه های آخر عُمر خود؛ لایحه رتبه بندی را بعد از 8 سال دست نگه داشتن، تقدیم مجلس کرد؛ حجت‌الاسلام احمدحسین فلاحی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار پارلمانی خبرگزاری فارس در دوم مردادماه سال 1400 که تنها چند روز به پایان دولت آقای روحانی مانده بود؛ با بیان اینکه مجلس 8 سال منتظر لایحه رتبه بندی معلمان بود که با اصرار نمایندگان محقق شد، گفت: اخیرا رئیس سازمان برنامه گفته که بودجه برای اجرای کامل رتبه بندی نداریم و به نظر می‌رسد آنها فقط به دنبال «پز» اجرای آن هستند.

وی تأکید کرد: مجلس 10 سال است که منتظر لایحه رتبه‌بندی معلمان است و متأسفانه دولت در طول هشت سال گذشته کاری در این مورد انجام نداده است اما به اصرار مجلس یازدهم، دولت مجبور به ارائه لایحه نظام رتبه‌بندی معلمان شد. ولی با این حال این لایحه ناقص است و مجلس مجبور به اصلاح آن شد.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفت: درباره بودجه رتبه‌بندی معلمان هم اگر دولت بنا دارد آن را به صورت کامل اجرا کند چند برابر بودجه فعلی که دولت دوازدهم برای آن در نظر گرفته است بایستی اعتبار کنار بگذارد و با رقم 5200 میلیارد تومانی، نظام رتبه‌بندی به صورت ناقص اجرا می‌شود.

فلاحی گفت: متأسفانه عده‌ای در دولت حسن روحانی بنا دارند توپ را در موضوع رتبه‌بندی معلمان به زمین مجلس یازدهم و دولت سیزدهم بیندازند اما بهتر است فرهنگیان بدانند که مجلس از دولت خواسته است که جزئیات لایحه نظام رتبه‌بندی سریع‌تر به پارلمان ارسال شود چرا که نمایندگان کلیات رتبه‌بندی معلمان را تأیید کرده‌اند و چون این لایحه به صورت دو شوری تصویب شده است امکان بازگشت آن لایحه به دولت وجود ندارد و حتماً دولت فعلی بایستی در این باره لایحه را آماده کند تا صحن علنی مجلس آن را تصویب کرده و به قانون تبدیل کند و ما در این راستا به شأن و کرامت معلمان توجه کرده‌ایم.

وی افزود: بودجه 5200 میلیارد تومانی دولت حسن روحانی برای اجرای نظام رتبه‌بندی معلمان که کفاف اجرای کامل آن را نمی‌دهد. اما مجلس یازدهم تلاش می‌کند با کمک دولت بعدی به صورت کامل لایحه نظام رتبه‌بندی اجرا کند.