روایت عباس موزون و علی ملاقلی‌پور از مستند سیدمحمد حوله‌ای / فضای خانه سید انسان را سبک بال می‌کند

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو؛ مجموعه مستند «خانه های نورانی» با محوریت تبلیغ و ترویج روضه‌داری‌های سنتی ایران در 7 قسمت 50 دقیقه‌ای به کارگردانی هاشم مسعودی، بابک مینایی، عباس موزون، علی ملاقلی پور، کریم فائقیان و امین لطفی ساخته شد و سوژه‌های اصلی در شهرهای تهران، مشهد، همدان و بوشهر واقع شده‌اند. بابک مینایی «خانه میرزا اسماعیل اربابی»، هاشم مسعودی «خانه علی مددی، حسینیه مددی» در مشهد، علی ملاقلی‌پور خانه «سیدمحمد حوله‌ای»، کریم فائقیان خانه «آیت الله علم بلادی» در بوشهر، امین لطفی «مسجد و هیئت آقاجانی بیک» را کارگردانی کرده و عباس موزون هم مستند خانه «میرزا ابوالقاسم عطار» را ساخته است. این مجموعه جستجویی برای یافتن روح معنوی حاکم بر مکان هایی است که در آن روضه خوانی اهل بیت با قدمت و سابقه طولانی برگزار می‌شود. تاکید مستند بر وجوه عاشقانه و معنوی اماکن است، نه صرفا درگیر ظواهر و تاریخچه بناها. در این منازل معمولا پیرغلامانی نورانی و با صفا مشغول خدمت در این روضه ها هستند، که بعضا حتی جزو اولیاخدا هستند و گفتگو با این شخصیت ها همراه با ذکر خاطرات و استفاده از تصاویر آرشیوی است. به همین منظور برنامه "آن" شبکه دوم سیما در گفت‌وگو با عباس موزون بازیگر و علی ملاقلی‌پور کارگردان مستند خانه «سیدمحمد حوله‌ای» به بررسی اهمیت فیلم مستند پرداخت که از نظر خوانندگان محترم می‌گذرد: عباس موزون با بیان اینکه ماندگاری اثری به عشق سیال در آن و وجود انسان‌ها بازمی‌گردد، گفت: انسان‌ها در روضه‌های قدیمی بیشتر مشارکت داشتند و هر چیزی که انسانی‌تر باشد، هم‌سنخ‌تر است و دیگران ارتباط نزدیک‌تری با آن برقرار می‌کنند. وی با تأکید به اینکه ما باید در تولید اثر هنری و فرهنگی دنبال اجزای عاشقانه و یافتن آن‌ها باشیم، افزود: این اجزا جز در وجود انسان‌ها یافت نمی‌شود، به‌همین دلیل همذات‌پنداری در روضه‌های قدیمی حاصل می‌شود. علی ملاقلی‌پور در پاسخ به پرسشی مبنی بر دلایل علت اثرگذاری فیلم «خانه‌های نورانی» و جذابیت سوژه سید محمد حوله‌ای، اظهار داشت: بخشی از اثرگذاری فیلم‌های مستند به انتخاب سوژه‌ها باز می‌گردد و بخشی دیگر نیز ناشی از اقبال و رزق فیلم‌ساز بوده که نصیبش شده‌است. وی با بیان اینکه مستندسازی کسب معرفت است و ما در فیلم مستند دست دل به آسمان برمی‌داریم که خدایا! پلان‌های خوب را نصیب ما کن، افزود: همه ماوقع در فیلم‌های با ژانر داستانی بر اساس یک چیدمان ازپیش‌تعیین‌شده است، اما ثبت تصاویر در فیلم‌های مستند گاهی به‌صورت ناگهانی رخ می‌دهد و به‌همین دلیل من فیلم مستند را یک رزق می‌دانم. کارگردان فیلم «خانه‌های نورانی» در پاسخ به دلیل انتخاب سوژه روضه‌های خانگی عنوان کرد: مادربزرگم - مستوره تمجیدی - مادر شهید بود که هر وقت دوران کودکی به خانه او در «قلعه مرغی» می‌رفتم احوال خوب و آرامشی را تجربه می‌کردم که نمی‌دانستم علتش از کجاست؟ بعدها وقتی بزرگتر شدم ریشه آن حال خوب را در برپایی روضه‌های هفتگی در خانه‌اش و گریه بر امام حسین (ع) یافتم. هنگام روایت فیلم سید محمد حوله‌ای نیز با احوال خوبی روبه‌رو شدم که پیشتر آن را نیز در خانه مادربزرگم تجربه کرده بودم. وی با بیان اینکه معرفی سوژه فیلم سید محمد حوله‌ای از سوی آقایان نوروزی و شیرازی انجام شد، بیان کرد: آنان روی این کار یک تحقیق اولیه را انجام داده بودند و سپس خودم تحقیق‌های بعدی را انجام دادم. ملاقلی‌پور با نقبی به خانه سید محمد حوله‌ای و علت حال خوب این خانه گفت: این خانه چیز عجیب و غریبی ندارد و فقط چند اتاق دارد. حال خوب آن‌جا به نفس گریه‌کنندگان بر امام حسین (ع) باز می‌گردد. کارگردان فیلم «خانه‌های نورانی» با بیان اینکه اباعبدالله به‌معنای پدر بندگان خداست و من تازه به‌معنای این عبارت پی برده‌ام، تصریح کرد: هر کسی به امام حسین (ع) متصل شود، بی‌پدر نمی‌شود. ملاقلی‌پور با بیان اینکه اشک‌ریختن ها بر مصیبت امام حسین (ع) و عشق جاری در مجلس عزاداری چونان رزقی بر فضای خانه مرحوم حوله‌ای گسترانیده شده‌است، اظهار داشت: خانه‌ای که در آن اسم آل‌الله و ذکر مصائب آنان باشد، محل ملائک است. ما حضور آنان را نمی‌توانیم مشاهده کنیم، اما احساس می‌کنیم که فضای درون آن خانه سبکبال است. وی با تأکید بر اینکه سید محمد حوله‌ای در بازار طلافروشان تهران حوله‌فروش بوده و هم‌اکنون فوت کرده‌است، افزود: او در میان روضه‌های خانگی‌اش دست نیازمندان را در دست اهل مکنت می‌گذاشت و مسبب خیر بود. کارگردان فیلم «خانه‌های نورانی» با بیان اینکه سید محمد حوله‌ای پیرغلام اهل‌بیت بود که همیشه اهل روضه را به خواندن ذکر دعوت می‌کرده است، عنوان کرد: این پیرغلام هنگام ورود عزاداران مبلغی را به‌عنوان برکت مال به آنان هدیه می‌داده است. وی با اشاره به کارکردهای اجتماعی روضه‌های خانگی بیان کرد: اشک بر مصیبت اهل‌بیت اگر با توجه و حضور قلب باشد اثرگذار است. ما باید در برپایی روضه‌ها جدای از اظهار محبت به سیره عملی اهل‌بیت نیز توجه کنیم. ملاقلی‌پور گفت: روضه‌هایی وجود دارد که در کنار ذکر مصیبت خاندان اهل‌بیت جهیزیه برای نوعروسان نیز تهیه می‌کنند و به‌همین حال شادی در این روضه‌ها نیز وجود دارد. کارگردان فیلم «خانه‌های نورانی» در پاسخ به پرسشی مبنی بر امکان تهیه مستند از دیگر روضه‌های خانگی تصریح کرد: بیشتر مصاحبه‌شوندگان در این فیلم از اهل روضه هستند و از مرام و مسلک مرحوم حوله‌ای یاد گرفته بودند که خلوص و صمیمیت را در بین روضه‌های خانگی ترویج دهند. ملاقلی‌پور اظهار داشت: برپایی روضه‌های خانگی نیاز به دم‌ودستگاه ندارد و همین که عشق و نفس حق برقرار باشد، همه را جذب می‌کند. وی با بیان اینکه نفس حق اثرگذارتر از هر چیزی است و اگر کارهای ما به اثرگذاری ختم نمی‌شود به‌دلیل این است که خودمان همه‌کاره آن هستیم و قلب و روح زلال نیست، افزود: باید برای تأثیرگذاری در کاری بیشتر از آن‌که به آفاق نگاه کنیم به جهان انفس بنگریم. کارگردان فیلم «خانه‌های نورانی» در ارتباط با ردپای عشق به اهل‌بیت در آثار مرحوم رسول ملاقلی‌پور عنوان کرد: پدرم ارادت ویژه‌ای به امام حسین (ع) و اهل‌بیت داشت و همیشه ظهر عاشورا در مسجد محل آشپزی می‌کرد. وی با اشاره به صحنه‌ای در فیلم «پرواز در شب» و آب‌بردن فرمانده گردان برای رزمندگان بیان کرد: این صحنه خود تداعی‌کننده ماجرای سقا در کربلاست و نشان می‌دهد که عشق به اباعبدالله در فیلم‌سازی هم منبع الهام پدرم بوده‌است. ملاقلی‌پور با بیان اینکه پدرم یکی از تصویرهای فیلم «سقای تشنه‌لب» را نیز از نحوه تدارکات رزمندگان خط مقدم در جبهه‌ها الهام گرفته است، گفت: عاشورا در فیلم‌های دیگر پدرم مانند «افق» نیز نمود بارز دارد. کارگردان فیلم «خانه‌های نورانی» در پاسخ به چگونگی تقویت فرهنگ عاشورا در بین آثار محتوایی تصریح کرد: ماجرای عاشورا انگیزه حرکت بسیاری از اهل ایمان و آزادگان جهان بوده و روی هنرمندان متمایل به این وادی اثر گذاشته است. ملاقلی‌پور با بیان اینکه خورشید وجود اهل‌بیت مأمن آرامش، اثر و محبت است، اظهار داشت: گاهی علت وقوع برخی رویدادها فراتر از ادراک‌های ماست. ما نیاز به یک چراغ راه و یک پدر معنوی چونان اباعبدالله داریم که در پیچ‌وخم زندگی دست ما را بگیرد.