روز 588؛ آدم‌اند، عدد نیستند!/ واکسن و تعطیل‌اجباری و قفل؛ راهکار دیگری هست؟

عصر ایران؛ مهرداد خدیر - شمار قربانیان روزانه کرونا در ایران از 500 نفر در روز فراتر رفته و امروز - 18 مرداد 1400 خورشیدی - 588 نفر اعلام شد. 46 نفر بیشتر از دیروز و هر دو را که جمع بزنیم از هزار بیشتر. 162 نفر از عدد تازه به مربوط به تهران است.

از روز نخست نوشتیم آمار استان ها را به تفکیک اعلام کنید. چون ایران کشور پهناوری است و مردم با عدد و رقم بهتر می توانند وضعیت منطقه خود را متوجه شوند و آمار کلی مشکلی را حل نمی کند اما گفته می شد استان پرتلفات زیر انتقاد قرار می گیرد و کم تلفات یا بی قربانی پیام غیر مستقیم به دیگر شهروندان است که بیاید. اینجا امن و امان است یا مردم کمتر رعایت خواهند کرد.

جدابی بحث تفکیک آماری هول‌ناکی این عدد (588) را تنها هنگامی درمی‌یابیم که یا یکی از بستگان و نزدیکان و آشنایان ما خدای ناکرده درگیر ویروس کووید 19 شده باشد یا خبر درگذشت کسی را که می‌شناسیم بشنویم تا بدانیم دیگران نیز عدد نیستند و هویت و شخصیت دارند. شخصا دوسه بار این تجربه را از سر گذرانده و درک کرده ام که عدد نیست، آدم است و چقدر هم تلخ. آخرین فقره همین دو سه روز پیش بود که دوست و همکار فاضل‌مان - رضا شاه ملکی - خبر داد دکتر رحیم نیکبخت (استاد تاریخ) هم به خاطر کرونا درگذشته است. پیام را که دیدم به جا نیاوردم. بعد توضیح داد دیدگاه تخصصی او را چندی قبل و ذیل تیتر «معمای مومیایی» درباره جسد منتسب به رضاشاه در نشریه مکتوب چاپ کرده بودید. حالا دیگر نه تنها فقط عدد نبود و آشناتر که لقمه غذا در دهانم ماسید. خدا نکند پیش آید ولی عمق فاجعه را هنگامی می توان دریافت که در ذهن ما در قالب تصویر نقش بندد. فرض کنید کنار خیابان عبور می کنیم و می بینیم آن سوتر به خاطر سانحه ای که برای راکب موتورسیکلت پیش آمده ازدحام شده است. کمی بالاتر یکی می گوید درگذشته و داستان تغییر می کند. اگر تلفن زنگ بخورد و بدانیم متوفا را می شناخته ایم عمق فاجعه بیشتر و بیشتر می شود و هر چه نزدیک تر بوده باشد افزون تر. دو سه هفته پیش هم این حالت دست داد. فرزند یکی از دوستان خانوادگی که جوان هنرمندی بود درگذشت. خبر را که شنیدم تسلیت گفتم اما دقیقا به جا نیاوردم. منتها در روزی که اعلام شد سیصد و اندی درگذشته اند طبعا به عنوان یکی از آنها ملموس شد. تصویر او در مقابل خانه شان اما میخ کوب می کرد. یادم آمد می شناسم و صحبت هم کرده بودیم. پایم سست شد. در آغازعدد است. وقتی گوینده خبر ساعت 14 ده، بیست دقیقه بعد از اخبار تبلیغاتی آمار را اعلام می کند، با تأسف سری تکان می دهیم و با این حال به خوردن ناهار ادامه می دهیم. حداکثر این که به دور و بری های خودمان توصیه می کنیم بیشتر رعایت کنند یا درباره واکسن ها و تأخیر عمدی یا سهوی نظری می دهیم. اما کافی است چند دقیقه بعد باخبر شویم که یکی از این قربانیان فلان فرد بوده است. از این پس، دیگر تنها عدد نیست و اگر بشناسیم یا نزدیک بوده باشیم درد را با تمام وجود حس می کنیم و به چشم عدد نگاه نمی کنیم. دیشب هم هنگام تماشای فینال جام حذفی از استادیوم خالی ترسیدم چون به اندازه گنجایش همان ورزشگاه در این 18 ماه هم وطنان ما جان باخته اند. وحشت ناک است. نه؟ پس تصمیم دیگری باید گرفت.

تعطیلی چند روزه که دوباره مردم شال و کلاه کنند و به سفر بروند تنها بار کادر درمان را زیاد می کند. شاید تعطیلی اجباری جدی ترکار ساز باشد و قفل کردن. با همه نفرتی که از قفل و بستن و دیوار و سانسور و سد دارم در این فقره شاید مؤثر افتد و با پرهیزی که از اصطلاحات خارجی و باز ناگزیر می توان گفت شاید چاره ای جز «لاک داون» نباشد. 588 تنها یک عدد نیست. آدم بوده اند. چند خانواده درگیرند؟ چه باید کرد؟ سرعت بیشتر واکسیناسیون و تهیه واکسن از هر جا که امکان دارد و حذف همه بودجه های غیر ضرور. هر سازمانی می تواند از خودش شروع کند. حقوق پرسنل را تأمین کنند و بقیه را به حساب واردات یا تأمین واکسن واریز کنند اگر مشکل بودجه است. تا اوضاع رو به راه است می توان در کشتی درباره همه امور صحبت کرد اما توفان که می شود تنها نجات جان افراد اهمیت دارد و همه ما داستان سعدی را شنیده ایم که مردی نحوی (زبان دان) با ناخدا بحث می کرد و او را سرزنش می کرد که اطلاعات دستوری و زبانی ندارد و می گفت: نیم عمرت بر فناست و وقتی توفان درگرفت و کشتی شکست و هر یک باید با شنا خود را نجات می داد از مرد نحوی پرسید شنا می داند و گفت نه و پاسخ شنید: تمام عمرت بر فناست. 588 نفر فقط امروز جان باخته‌اند و وقتی چنین است هر بحث دیگری فرعی است و همه را به فنا می دهد. واکسن، تعطیل اجباری و لاک داون. شاید این قفل، قفل کرونا را باز کند! راه دیگری سراغ دارید؟