زمانه عجیب ما!/ روایت مقابله زنان در مقابل کشف حجاب رضاخانی

مدیرعامل انتشارات به نشر می گوید: زنان این سرزمین در مقابل کشف حجاب رضاخانی به مبارزه برخاستند و سال‌ها خانه نشینی و حتی مبارزه تا پای جان برای حفظ چادر را تجربه کردند.

خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: حسین سعیدی مدیرعامل انتشارات به نشر (آستان قدس رضوی) یادداشت اختصاصی را با عنوان «زمانه عجیب ما» برای انتشار در اختیار خبرگزاری مهر داده است که در آن به مقابله زنان ایران در مقابل کشف حجاب رضا خانی و مسئله حجاب و مسائل مرتبط با زنان و جوانان، پرورش و تربیت کودک، کتاب‌هایی که با این مضمون و محتوای حجاب توسط انتشارات به نشر منتشر شده است پرداخته است.

مشروح این یادداشت را در ادامه می‌خوانید:

«ما به لحاظ تاریخی، فرهنگی و اجتماعی در دوره تاریخ عجیبی به سر می بریم. در دوره استیلا و احاطه رسانه و ذائقه سازی ابر قدرت‌های رسانه‌ای برای دور افتاده‌ترین اجتماعات انسانی، در دوره عادی سازی انحرافات اخلاقی و جنسی در حکومت‌ها به نام آزادی بشر و انتخاب آزادانه، در دوره سرعت و تغییر و استرس‌های ناشی از آن، در دوره کمرنگ شدن ارزش خانواده و ازدواج و ترویج گسترده فردیت... همه این رویدادها از زمانه ما در آغاز قرن جدید زمانه عجیب و پیچیده‌ای ساخته است. اختلاف و شکاف نسلی در کنار شکاف طبقاتی و اقتصادی بیش از دهه‌های پیشین دیده می‌شود و نوجوانان و کودکان امروز تبدیل به نسلی مطالبه گر و ناراضی شده‌اند که اقناع سازی و ایجاد تغییر در ذهنیت‌های رسوب کرده شأن، کار بس دشوار و پیچیده‌ای شده است.

اگر 100 سال پیش زنان این سرزمین در مقابل کشف حجاب رضاخانی به مبارزه برخاستند و سال‌ها خانه نشینی و حتی مبارزه تا پای جان برای حفظ چادر را تجربه کردند، اگر 50 سال پیش با مشت‌های گره کرده و روسری‌های گره خورده، زنان پیر و جوان برای براندازی حکومت فاسد شاهنشاهی به خیابان‌ها آمدند و تا سرایش نوید پیروزی از پا ننشستند، اگر با شروع 8 سال جنگ تحمیلی مادران صبور این سرزمین پسران رعنای خود را به جبهه‌ها فرستادند و خود در پشت جبهه به واژه‌های صبر و متانت معنای عمیق‌تری بخشیدند... امروز اما زمانه دیگری است.

اینکه بگوییم حجاب به اندازه دهه 60 و 70 در جامعه ایرانی محبوبیت دارد، اینکه توقع داشته باشیم دختران امروزی به اندازه مادرها و مادربزرگ هایشان نسبت به دین و شرعیات پایبندی داشته باشند، اینکه تغییرات سبک زندگی مدرن و شکل و شمایل زندگی در عصر ارتباطات را نادیده بگیریم، اینکه به جای مساله یابی و آسیب شناسی و درک حساسیت‌ها به دور از واقعیت‌های جاری در جامعه، نسخه‌های فرهنگی و اجتماعی و اعتقادی بپیچیم، همه اینها شرایط و وضع موجود را پیچیده‌تر و اوضاع را سخت‌تر می‌کنند.

نقد از درون

حجاب و مسائل مرتبط با زنان و جوانان، پرورش و تربیت کودک، موضوعات مرتبط با تحلیل تاریخی و اجتماعی مسائل زنان، موضوعات مرتبط با ازدواج و تحکیم خانواده از مهمترین سرفصل‌هایی هستند که کلیه نهادهای فرهنگی درباره آن مسئولیت دارند. که اگر مجموعه‌ها و نهادهای کوچک و بزرگ، هر یک سهم خود رادر این مسیر به درستی ادا می‌کردند و نقش آفرینی مؤثری در ذائقه سازی و فرهنگ سازی اعتقادی آحاد جامعه داشتند، وضعیت باور و نگاه به حجاب و مشتقات آن تا این حد مخدوش نمی‌شد.

کاش ساز و کاری وجود داشت تا صرف نظر از گزارش کارهای مرسوم و جاری در نهادهای فرهنگی، بتوان به درستی و دقت سهم اثربخشی و تأثیر گذاری اقدامات و برنامه‌های حوزه عفاف و حجاب و خانواده را ارزیابی و آسیب شناسی کرد.

در نبود ساز و کارهای دقیق ارزیابی و آسیب شناسی و از طرفی بی سلیقگی و کج فهمی‌های رایج در این حوزه، نگاه از درون و مراجعه به خود و ارزیابی کارهای کرده و نکرده شاید بهترین و اولین راه برای ارزیابی عملکرد متولیان فرهنگی جامعه باشد.

انتشارات آستان قدس رضوی به عنوان یکی از همان صدها نهاد متولی فرهنگ، خود را در قبال شرایط امروز جامعه مسئول و متعهد می‌داند. چرا که صرف نظر از جایگاه معنوی و متعالی آستان قدس رضوی در حفظ و گسترش معنویت و اخلاق و سیره رضوی، کتاب و فرآورده‌های محتوایی مکتوب نقش بسیار مهم و اثرگذاری در حوزه‌های تربیتی و اعتقادی دارد و در ایجاد سلایق فکری و عقیدتی هیچ چیز به اندازه کتاب و آنچه می‌خوانیم در ذهن و ضمیر انسان‌ها تأثیرگذار نیست.

از همین رو اینکه در این شلوغ بازار رسانه و شبیخون فرهنگی و اعتقادی، ما چه کتاب‌هایی منتشر کرده‌ایم، مهم است. این اهمیت از دو جنبه قابل توجه است: هم از این حیث که قبل از هر کس به خود ما نشان دهد کجای این مسیر قرار گرفته‌ایم و چقدر با نقطه مطلوب فاصله داریم و هم از این جهت که زمینه آشنایی دغدغه مندان و علاقمندان را با فعالیت‌های صورت گرفته و راه‌های طی شده نشان دهد.

ما چه کرده‌ایم؟

به نشر، انتشارات آستان قدس رضوی با درک فضای فرهنگی و جریان اعتقادی جامعه و ضرورت تغییر و نوسازی در ادبیات گفتمان دینی، از 5 سال پیش نسبت به تغییر رویکردهای محتوایی و چرخش موضوعی به سمت موضوعات مرتبط با حوزه معارف اسلامی و سبک زندگی اسلامی ایرانی، برنامه ریزی اجرایی و عملیاتی گسترده‌ای را آغاز کرد و انتشارات منتسب به عالم آل محمد با صرف نظر کردن از چاپ کتب پر تیراژ و پر مشتری حوزه عمومی، به مرور به ناشر تخصصی تبدیل شد که عمده آثارش در موضوعات امام رضا و زیارت، سبک زندگی اسلامی ایرانی، معارف اسلامی و اهل بیت و ادبیات پایداری و گفتمان انقلاب اسلامی برای سنین مختلف محصور و محدود شده است.

در کنار توجه به این موضوعات اصیل و مورد نیاز جامعه اسلامی، موضوع ادبیات دینی به عنوان کلان طرح محتوایی انتشارات انتخاب شد تا با استفاده از ظرفیت گسترده نویسندگان و تصویرگران متعهد، زبان جادویی داستان به عنوان راهی برای انتقال معارف ناب اسلامی انتخاب و مورد بهره برداری قرار گیرد.

اکنون که به پشت سر و 5 سال مسیر طی شده نگاه می‌کنیم، قفسه کتاب‌های چاپ شده در موضوع زن و خانواده و حجاب و عفاف با بیش از 50 اثر خواندنی، چاپ‌های متعدد آثار کودک در موضوعات تربیت دینی و حجاب و استقبال خانواده‌ها از کتاب‌هایی با موضوع تحکیم خانواده و روابط همسران نشان می‌دهد راه طی شده، گرچه پر فراز و نشیب و دشوار، اما با موفقیت طی شده است و البته این راه تمام نشدنی است و مسیر خلاقیت و کشف ادبیات و دریچه‌های تازه برای بیان گفتنی‌ها، نامحدود و نامتناهی است. زنان قهرمان

یکی از بهترین شیوه‌ها برای بیان موضوعات مهم، بهره گیری از زبان داستان و روایت و مبتنی بر شخصیت محوری و قهرمانی است تا مخاطب با او همذات پنداری کرده و در کوچه پس کوچه‌های داستان با قهرمان همراه شود و بیاموزد. رمان‌های «اوسنه گوهرشاد»، «مردمان قصه کنند»، «آژان برازنده» کتاب‌هایی هستند که درباره واقعه کشف حجاب در دوره رضا خان نگاشته شده‌اند و قهرمانان کتاب زنانی هستند که تا همیشه تاریخ الگوی زنان مسلمانند. دو کتاب " خانم ماه" و «تا ابد با تو می مانم» در زمره ادبیات شفاهی و ناداستان هایی هستند که روایت دو زن، دو همسر و دو مادر را با زبانی شیرین و مادرانه بیان می‌کنند. زنان این 5 کتاب، زنان ایرانی تاریخ ساز هستند که در لابلای کاغذهای کتاب جاودانه شده‌اند.

یکی از مهم‌ترین اتفاقات زندگی دختران مسلمان، رسیدن به سن تکلیف و آغاز باشکوه مسلمانی است. گرچه در این زمینه کم و بیش آثاری نگاشته شده است. اما این بار حنانه دخترکی است که در آستانه سن تکلیف قرار دارد و در کتابی 12 جلدی چالش‌های رسیدن به سن تکلیف را با زبان داستان بیان می‌کند. حنانه با تصویرگری‌های متفاوتش توجه دختران و مربیان و کارشناسان حوزه تربیت کودک را به خودش جلب کرده است. این مجموعه از اولین آثار به نشر است که در تصویرگری آن مادر و دختر در محیط خانه بدون حجاب هستند، اما در فضای بیرون محجبه می‌شوند. تاکنون نقد و نظرات زیادی درباره این کتاب مطرح شده است که برآیند همه آنها نشان دهنده موفقیت این کتاب در موضوع خود است.

سبک زندگی ایرانی و اسلامی

به نشر بیش از 20 اثر با موضوع سبک زندگی ایرانی اسلامی منتشر کرده است. چرا که اعتقاد و باورش بر این بوده است که خانواده مهمترین و اصلی ترین عنصر برای ایجاد جامعه سالم است. از این رو کتاب‌های حوزه زناشویی، ازدواج و انتخاب همسر و مدیریت روابط همسران همچون «کلید روابط پایدار در زندگی زناشویی»، «خانه آرام»، «سبک زندگی اسلامی»، «آموزش پیش از ازدواج» از موضوعات مورد توجه به نشر است. علاوه بر این انتشار بیش از ده کتاب در حوزه تربیت کودک مانند «تربیت کودک سالم»، «کودک آرام» «رشد اجتماعی کودک من» و... از اقدامات به نشر در این موضوع است.

با امید به الطاف خداوند و با مدد از ولی نعمتمان حضرت رضا علیه السلام، با برنامه ریزی ها و ارشادات تولیت معزز آستان قدس رضوی، راهی را آغاز کرده‌ایم که نامتناهی است و با تولید و انتشار کتاب‌های مورد نیاز امروز جامعه و از طرفی توزیع گسترده آثار دیگر ناشران همسو در بیش از 40 فروشگاه و نمایندگی به نشر در سراسر کشور، به اندازه افروختن چراغی در مسیر پر پیچ و خم حجاب و عفاف و خانواده قدم برداشته‌ایم. که این اقدامات گرچه کافی نیست اما: تو یکی نه‌ای هزاری تو چراغ خود برافروز.