زمان 40ساله برای ریشه کنی ویروس کرونا / ویروس با جهش بقا می‌یابد

ویروس شناس دانشگاه علوم پزشکی ایران با بیان این که 30 سال قبل در حالی خبر ریشه کنی بیماری آبله اعلام شد که همه دنیا در این زمینه اقدام کردند، گفت: برای ریشه کنی ویروس کرونا به زمان 30 تا 40 ساله نیاز است و امید می رود همانند ویروس H1N1 داروی اختصاصی برای کرونا ویروس در آینده معرفی شود.

دکتر حسین کیوانی، استاد ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی ایران در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه جهش‌های ویروسی غیر طبیعی نیستند، گفت: جهش در ویروس‌ها ایجاد می‌شود و این امر نیز در ویرس کرونا رخ می‌دهد، ولی این جهش‌ها در برخی از ویروس‌ها کمتر و در برخی دیگر از ویروس‌ها بیشتر است.

وی ادامه داد: در برخی از جهش‌های ویروسی که در بعضی از جوامع ماندگار می‌شود، ممکن است ویروس خصوصیاتی را پیدا کرده باشد مثلا قدرت سرایت آن بیشتر شده باشد که این امر به دلیل آن است که ویروس راحت‌تر به سطح سلول بچسبد و یا بیماری‌زایی آن بیشتر شود.

کیوانی با تاکید بر اینکه این موارد، پدیده‌ای است که برای ویروس‌ها رخ می‌دهد، اظهار کرد: از آنجایی که در سال‌های اخیر دنیا بر روی ویروس کرونا تمرکز کرده است، در زمینه جهش‌های این ویروس بزرگ نمایی شده و تصور می‌شود اتفاق جدیدی رخ داده است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، با اشاره به برخی از تصورات در زمینه خطرناک شدن ویروس با جهش آن، با تاکید بر اینکه ویروس با جهش‌هایی که دارد، خطرناک‌تر نمی‌شود، یادآور شد: جهش به صورت یک امر طبیعی در همه موجودات رخ می‌دهد، ولی از آنجایی که تکثیر ویروس‌ها بسیار زیاد است، ممکن است از یک ویروسی که وارد بدن می‌شود، چند میلیارد ویروس تولید شود، از این رو طبیعتا جهش‌های آن نیز بیشتر خواهد شد.

وی تفاوت ویروس‌ها را در قدرت بیماری‌زایی و قدرت سرایت آنها دانست و خاطر نشان کرد: در نهایت این ویروس به سمت کاهش قدرت بیماری‌زایی به پیش می‌رود، در غیر این صورت اگر ویروسی همه افراد جامعه را از بین ببرد، بقای ویروس‌ها نیز زیر سوال خواهد رفت. ویروس‌ها نیز همانند انسان‌ها که برای بقای خود تلاش می‌کنیم، برای آنکه بقای خود را حفظ کنند، در تلاش هستند.

کیوانی با تاکید بر اینکه ما باید بپذیریم که ویروس یک موجود زنده است و برای بقای خود تلاش می‌کند، گفت: بر این اساس این ویروس برای بقای خود یا افراد بیشتری را آلوده می‌کند، یا جهش‌هایی در ویروس کرونا رخ می‌دهد که افراد بیشتری مبتلا شوند و یا شاید یک روزی به صورت مزمن در برخی از نواحی که ما به آنها "مخزن" می‌گوییم، باقی بمانند و یا شاید در حیوانات خانگی ماندگار شوند.

این محقق حوزه ویروس شناسی با بیان اینکه ویروس کرونا همانند اجداد خود برای بقا هر اقدامی را انجام خواهد داد، اضافه کرد: من موضوع جهش‌های ویروسی را تنها در رسانه‌ها مشاهده می‌کنم، وگرنه ویروس شناسان و زیست شناسان می‌دانند که جهش‌های ویروسی روال طبیعی حیات ویروس‌ها و همه موجودات است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در خصوص امکان ریشه کنی ویروس کرونا، توضیح داد: برای مهار ویروس کرونا، در برهه ای این ویروس کنترل می‌شود تا موارد جدید ابتلا به آن کاهش یابد و یا در برخی موارد اقدام به ریشه کنی می‌شود. برای ریشه کنی ویروس کرونا 30 تا 40 سال زمان نیاز است تا این ویروس ریشه کن شود.

کیوانی با طرح این سوال که آیا ریشه کنی این ویروس اقدام صحیحی است یا خیر، ادامه داد: برای ریشه کنی بیماری آبله که 30 سال قبل اعلام شد این بیماری ریشه کن شده است، همه دنیا اقدام کردند، ضمن آنکه ویروس آبله تغییرات زیادی نداشت، چون ماده ژنتیکی آن از نوع DNA است؛ ولی ویروس‌هایی که ماده ژنتیکی آنها RNA هستند، تغییراتشان زیاد است، از این رو به نظر می‌رسد که نمی‌توان امیدی به ریشه کن شدن ویروس کرونا داشت، ولی می‌توان آن را کنترل کرد تا همه گیری آن کاهش یابد.

وی ابراز امیدواری کرد که کنترل ویروس کرونا با واکسیناسیون صورت گیرد و یادآور شد: مهار ویروس با واکسیناسیون صد درصد نیست؛ چرا که ممکن است با تزریق واکسن، فرد مجددا مبتلا شود، به ویژه واکسن‌هایی که حاوی پروتئین سطحی و شاخک ویروس مانند واکسن امریکایی و انگلیسی هستند.

کیوانی با بیان اینکه حتی این احتمال وجود دارد که افرادی که واکسن دریافت می‌کنند در مواجهه با ویروس وحشی‌تر در آینده عوارض بیشتری در آنها ایجاد شود، یادآور شد: ولی این امر مانع از عدم اجرای واکسیناسیون نیست و باید واکسیناسیون انجام شود.

این محقق ویروس شناس، بهترین واکسن را، واکسنی دانست که از سوش‌ها و واریانت‌هایی گرفته شده باشد که در آن جامعه در حال چرخش است، در غیر این صورت واکسن کشوری در کشور دیگر اثرگذاری ندارد، ضمن آنکه کشورها از این طریق می‌توانند امیدوار باشند که در آینده با جهش‌هایی که در این ویروس ایجاد می‌شود، متناسب با آن، واکسن جدیدی را تولید کنند.

این استاد ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی ایران، به جهش‌های ویروسی و تولید واکسن اشاره و خاطر نشان کرد: در حال حاضر و با توجه به جهش ویروس کرونا، واکسن‌های تولید شده احتمالا مصونیت 60 تا 70 درصدی در بدن ایجاد می‌کنند، ولی اینکه ماندگاری واکسن در بدن به چه میزان است، نمی‌توان چیزی اعلام کرد و امیدهایی برای ماندگاری این واکسن در بدن به مدت دو سال وجود دارد، مشروط بر آنکه تشدید شدن بیماری بعد از واکسیناسیون ایجاد نشود.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران با بیان اینکه اگر داروی ضد کرونا معرفی شود و عوارض جانبی نداشته باشد، شاید دیگر نیازی به واکسیناسیون نباشد، اظهار کرد: نمونه آن آنفلوآنزای خوکی H1N1 است که داروی اوسلتامیویر (Oseltamivir) برای درمان مبتلایان به این ویروس تجویز می‌شود.