زندگینامه مفاخر گیلان؛ پروژه‌ای در مسیر حفظ هویت بومی
به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران، گیلان، استانی با تاریخ و فرهنگی غنی، دارای مفاخر و مشاهیری است که بسیاری از آنها هنوز در تاریکی ناشناخته مانده‌اند. کتاب «زندگینامه مفاخر و مشاهیر استان گیلان» مجموعه‌ای جامع و ارزشمند است که به معرفی چهره‌های برجسته و تاثیرگذار این استان در حوزه‌های مختلف علمی، پزشکی، فرهنگی و پژوهشی، اقتصادی، کارآفرینی، حقوقی، سیاسی، نظامی و نیکوکاری از دوران پهلوی تاکنون می‌پردازد.
این اثر پژوهشی با همکاری دو پژوهشگر برجسته گیلان «هوشنگ عباسی» و «محمد ابراهیم گوهریان» تدوین شده و در 10 فصل تخصصی تنظیم گردیده است.
در این کتاب، هر فصل به معرفی مفاخر در یکی از حوزه‌های یاد شده اختصاص یافته و تلاش شده با استفاده از منابع معتبر، تصویری روشن و دقیق از زندگی و دستاوردهای برجسته‌ترین شخصیت‌های استان گیلان به دست داده شود.
پژوهشگران در پیشگفتار این اثر تأکید کرده‌اند که گیلان سرزمین استعدادهای درخشان و نخبگان بی‌شماری است که بسیاری از آنان به دلایل مختلف در این کتاب معرفی نشده‌اند، اما هدف اصلی گردآوری و ارائه اطلاعات معتبر درباره سرشناس‌ترین مفاخر این خطه بوده است.
معرفی این بزرگان نه تنها فرصتی برای قدردانی و ارج نهادن به زحمات و دستاوردهای آنان است، بلکه انگیزه‌ای برای نسل‌های آینده و الگویی برای پیشرفت و خلاقیت در مسیر توسعه فرهنگی و علمی این استان فراهم می‌آورد.
«محمدابراهیم گوهریان» پژوهشگر برجسته و اهل رشت، با سابقه تألیف ده‌ها کتاب در زمینه تجارت بین‌المللی، گردشگری و روانشناسی و «هوشنگ عباسی» شاعر، گیلان‌شناس و پژوهشگر در حوزه فرهنگ و ادبیات گیلان، دو چهره اصلی پشت این پروژه پژوهشی مهم هستند که با دغدغه‌ای عمیق در حفظ و معرفی هویت فرهنگی گیلان، این اثر را به جامعه فرهنگی و علمی استان ارائه کرده‌اند.
در گفتگوی پیش‌رو «هوشنگ عباسی» درباره اهمیت این پروژه، چالش‌های پیش‌رو منابع تحقیق و چشم‌اندازهای آینده به تفصیل صحبت کرده است.
*لطفاً خودتان را معرفی کنید و بفرمایید چه روندی شما را به همکاری در تألیف این کتاب رساند؟
من هوشنگ عباسی هستم، پژوهشگر، شاعر و گیلان‌شناس که سال‌ها در زمینه فرهنگ، ادبیات و تاریخ استان گیلان فعالیت داشته‌ام قبل از این کتاب، چندین اثر درباره زندگینامه شاعران و نویسندگان گیلان منتشر کرده‌ام، اما پیشنهاد و همکاری «محمد ابراهیم گوهریان» که علاقه و تعهد ویژه‌ای به معرفی مفاخر استان دارند، باعث شد تا این پروژه گسترده‌تر و با نگاه پژوهشی جامع‌تر به سرانجام برسد این همکاری باعث شد تا بتوانیم در قالب کتابی مفصل، زندگینامه بسیاری از مشاهیر و مفاخر گیلان را که تا پیش از این کمتر شناخته شده بودند، جمع‌آوری و منتشر کنیم.
*کتاب «زندگینامه مفاخر و مشاهیر استان گیلان» چه ویژگی‌هایی دارد و چه هدفی را دنبال می‌کند؟
ویژگی بارز این کتاب، جامعیت و تنوع موضوعی آن است کتاب به طور تفکیک شده و با بخش‌بندی دقیق، شرح حال مفاخر استان را در زمینه‌های مختلف علمی، هنری، پزشکی، سیاسی، ورزشی و فرهنگی ارائه می‌دهد هدف اصلی کتاب معرفی چهره‌های اثرگذار و کمتر شناخته شده به نسل جدید است تا الگوهای موفق، خلاق و فداکار را بشناسند و از آنها در مسیر زندگی خود الهام بگیرند همچنین این اثر تلاشی است برای حفظ و پاسداشت هویت فرهنگی گیلان و انتقال میراث معنوی و مادی این استان به نسل‌های آینده.
*چه ملاک‌ها و معیارهایی را برای انتخاب مفاخر و مشاهیر استان در این کتاب در نظر گرفتید؟
ملاک اصلی ما این بود که افراد علاوه بر فعالیت اصلی خود، اثری فراتر از شغل و حرفه‌شان داشته باشند؛ به این معنی که در حوزه تخصصی خود، نوآوری، خلاقیت یا اثری ماندگار ایجاد کرده باشند که در سطح علمی، هنری، فرهنگی یا اجتماعی استان و حتی فراتر از آن مورد توجه و ارج نهادن قرار گیرد این انتخاب به گونه‌ای انجام شده که تنها زندگینامه افراد شناخته شده و معروف نباشد، بلکه چهره‌های کمتر شناخته شده ولی تأثیرگذار نیز به خوبی معرفی شوند.
*در فرایند تحقیق و تألیف، با چه چالش‌هایی مواجه شدید؟
مهم‌ترین چالش ما پراکندگی جغرافیایی مفاخر بود بسیاری از این افراد یا خانواده‌های‌شان در نقاط مختلف جهان زندگی می‌کنند و گردآوری اطلاعات کامل و دقیق درباره آنها نیازمند تلاش و ارتباطات گسترده‌ای بود همچنین، کمبود منابع مستند و پراکندگی اطلاعات در منابع مختلف، دشواری تحقیق را دوچندان کرد گاهی نیز اطلاعات اولیه موجود ناقص بود و نیاز به تحقیق میدانی و تماس مستقیم داشتیم این چالش‌ها اما انگیزه ما را برای تکمیل و صحت‌بخشی اطلاعات بیشتر کرد.
*برخی از چهره‌های شاخص و کمتر شناخته شده استان گیلان که در این کتاب معرفی شده‌اند، می‌توانید برای ما چند نمونه بزنید؟
در این کتاب شرح حال چهره‌هایی چون دکتر حسن ابراهیم‌زاده معبود، موسی آذرنوش، آریانژاد، آژنگ و چند تن دیگر که پیش از این شرح حال کاملی از آنها منتشر نشده بود، آمده است این افراد در حوزه‌های مختلف پزشکی، علمی و هنری نقش برجسته‌ای داشته‌اند ولی کمتر در منابع عمومی به آنها پرداخته شده بود.
*چه تاثیری از انتشار این کتاب برای نسل جوان استان و همچنین پژوهشگران انتظار دارید؟
امیدواریم این کتاب بتواند برای نسل جوان منبع الهام باشد و آنها را با نمادهای تلاش و موفقیت آشنا کند تا در زندگی خود از آنها الگوبرداری نمایند همچنین این اثر می‌تواند منبع موثری برای پژوهشگران و محققان فرهنگ و تاریخ استان باشد که در مطالعات خود از آن بهره‌مند شوند و پژوهش‌های عمیق‌تری انجام دهند.
*آیا برنامه‌ای برای به‌روزرسانی این کتاب در آینده یا چاپ نسخه‌های تکمیلی دارید؟
بله، این کتاب گام اول در مسیر معرفی مفاخر استان است بسیاری از چهره‌ها به دلیل پراکندگی یا کمبود اطلاعات فعلاً در این نسخه نیامده‌اند تلاش ما بر این است که در نسخه‌های بعدی و به‌روزرسانی‌های آینده، شرح حال بیشتری را جمع‌آوری و منتشر کنیم تا تصویر کامل‌تر و دقیق‌تری از مفاخر گیلان به دست آید.
*نقش فرهنگ و تاریخ گیلان در شکل‌گیری هویت مردم این استان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
فرهنگ و تاریخ گیلان به عنوان ریشه و اساس هویت مردم این منطقه نقشی تعیین‌کننده و بی‌بدیل دارند هویت یک ملت ترکیبی است از زبان، آیین‌ها، آداب و رسوم، میراث معنوی و مادی که هر یک سهمی در شکل‌دهی به شخصیت اجتماعی و فردی مردم دارند مفاخر و مشاهیر با آثار و فعالیت‌های خود، در رشد فرهنگی، علمی و اجتماعی استان نقش مؤثری داشته‌اند و باعث تثبیت و ارتقای هویت بومی، ملی و حتی جهانی گیلان شده‌اند.
*آیا در تهیه این کتاب از منابع بومی و محلی نیز بهره گرفته‌اید؟ و چه میزان این منابع در پژوهش شما نقش داشته‌اند؟
قطعاً منابع بومی و محلی بخش مهمی از پژوهش ما بوده‌اند آثار زنده یاد فخرایی، دکتر یوسف دهی و کتاب پنج جلدی بیوگرافی بزرگان گیلان نوشته احمد قربانزاده از مهم‌ترین منابع مورد استفاده در تدوین این کتاب بوده‌اند که اطلاعات مستند و ارزشمندی در اختیار ما قرار دادند.
*با توجه به وضعیت فعلی توجه به مفاخر و مشاهیر استان‌ها در کشور چه پیشنهادی برای تقویت این موضوع دارید؟
ضروری است سازمان‌های فرهنگی و نهادهای مرتبط برنامه‌ریزی منسجم، مستمر و سیستماتیک برای معرفی و حمایت از مفاخر داشته باشند این اقدامات شامل تمجید، حمایت مالی، انتشار آثار، برگزاری همایش‌ها و ترویج فرهنگ شناساندن مفاخر به جامعه است تا نه تنها نسل جوان، بلکه عموم مردم با این چهره‌ها آشنا شوند و فرهنگ غنی مناطق خود را حفظ کنند.
*از همکاری با انتشارات نسل نو اندیش بگویید؛ این همکاری چه تاثیری در کیفیت و روند چاپ کتاب داشت؟
انتشارات نسل نو اندیش و مدیر محترم آن «بیژن علیپور» همکاری بسیار خوبی با ما داشتند تلاش ایشان برای ارتقای کیفیت چاپ و دقت در مراحل انتشار باعث شد کتابی با کیفیت بالا و محتوایی ارزشمند به دست مخاطبان برسد این همکاری در نتیجه نهایی کتاب تاثیر بسزایی داشت.
*اگر بخواهید یک پیام یا نکته مهم به مخاطبان و علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ گیلان بدهید، آن چیست؟
پیام من به همه دوستداران فرهنگ و تاریخ گیلان این است که ارزش‌های فرهنگی، زبان، آداب و رسوم، موسیقی و طبیعت زیبای استان گنجینه‌هایی بی‌نظیر هستند که باید با تمام توان از آنها پاسداری کنیم معرفی و شناخت مفاخر استان کلید حفظ این میراث است و نسل جوان باید با افتخار و مسئولیت‌پذیری این هویت را زنده نگه دارد و به آیندگان منتقل کند.
نکته پایانی درباره همکاری با «محمد ابراهیم گوهریان»
در پایان لازم است تأکید کنم که بدون تلاش‌های بی‌وقفه و پیشنهادهای ارزشمند «محمد ابراهیم گوهریان» این پروژه به این گستردگی و عمق نمی‌توانست به سرانجام برسد ایشان با دلسوزی و علاقه خاص خود به فرهنگ و مفاخر گیلان، نقش محوری در شکل‌گیری و تدوین این کتاب داشته‌اند متأسفانه به دلیل ابتلا به بیماری سخت هم‌اکنون برای درمان در خارج از کشور به سر می‌برند و فرصت بهره‌مندی کامل از ثمره تلاش‌های خود را تا کنون نیافته‌اند امیدواریم به زودی سلامتی خود را بازیابند و این اثر ارزشمند را از نزدیک لمس کنند.
