زنگ قرآن در جهان به صدا درآمد / آشنایی با مهمترین مؤسسات حفظ قرآن در جهان

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، گوشه و کنار این کره خاکی را که جستجو کنیم، مسلمان‌های فعالی را می‌بینیم که مراکز قرآنی متنوعی را تأسیس کرده‌اند تا مردم را با اسلام و قرآن آشنا کنند. در این میان، کم نیستند مراکز و مؤسساتی که در زمینه حفظ قرآن فعالیت می‌کنند و هر یک به شیوه‌ای به مخاطبان خود کمک می‌کنند تا آیات قرآن کریم را به خاطر بسپارند.

خبرگزاری تسنیم چند نمونه از مشهورترین مؤسسات حفظ قرآن در کشورهای مختلف را معرفی کرده است تا هم با اهمیت این فعالیت قرآنی آشنا شویم و در عین حال اگر گذرمان به یکی از کشورها افتاد، با مراکز قرآنی آشنایی نسبی داشته باشیم.

لیبی؛ کشوری با ده هزار مرکز حفظ قرآن

کشور لیبی را می‌توان به عنوان الگویی در حفظ قرآن در نظر گرفت. این کشور حدود 19 میلیون نفر جمعیت دارد و دست کم یک‌پنجم آنها قرآن کریم را حفظ هستند. همچنین اکثر مردم این کشور با بهره بردن از ده هزار مرکز حفظ قرآن، بخش بیشتری از قرآن را حفظ می‌کنند.

یکی از مهم‌ترین مراکز حفظ قرآن در این کشور «دانشگاه الاسمریه» یا دانشگاه اسلامی لیبی است که در سال 1994 میلادی تأسیس شده است. یکی از قوانینی که باید در این دانشگاه رعایت شود، سرلوحه قرار دادن آموزش قرآن و علوم قرآنی، فراهم کردن شرایط لازم جهت پژوهش و تحقیق در علوم دینی و تلاش افراد و نهادهای گوناگون جهت گسترش مفاهیم و تعالیم قرآنی در میان تمام اقشار مردم لیبی است.

«مدارس آکادمیک قرآنی» در کشور لیبی یکی دیگر از مراکز فعال در زمینه حفظ قرآن هستند که به صورت سنتی اداره می‌شوند و معمولا وابسته به مساجدند. این مراکز بدون هیچ گونه محدودیتی دانشجو برای حفظ قرآن می‌پذیرند و ساعت‌های آموزشی را هم به نحوی تنظیم می‌کنند که مردم علاقه مند به حفظ بتوانند بدون هیچ مشکلی طی ساعت‌های رسمی آموزشی در دوره‌های آموزشی ویژه حفظ و علوم قرآنی شرکت کنند.

علاوه بر این، یکی از امواج رادیویی در این کشور به نام «رادیو قرآن» به موضوعات و مفاهیم قرآنی اختصاص دارد و حفظ قرآن را به صورت شنیداری به علاقه مندان آموزش می‌دهد.

البته این موج رادیویی مدتی در زمان حکومت معمر محمد قذافی، تعطیل شد که با اعتراض گسترده مردم مواجه شد. مردم لیبی در این اعتراض اعلام کردند که: «رادیو قرآن تاثیر زیادی در موفقیت قرآن پژوهان و حافظان قرآن این کشور در طی مسابقات قرآنی منطقه ای و بین المللی داشته که نمونه بارز آن کسب مقام نخست توسط بانوی حافظ قرآن بنغازی در مسابقات قرآنی کشورهای اسلامی است.»

روسیه؛ حفظ قرآن در کشور تزارها

اسلام دومین دین بزرگ در جمهوری فدراتیو روسیه است و تلاش‌ها برای ضربه زدن به وجهه اسلام در جهان باعث تمایل مردم این کشور برای به دست آوردن اطلاعات بیشتری از دین اسلام و قرآن شده است. تا جایی که مردم مسلمان این کشور به طور گسترده ای به حفظ قرآن روی آورده‌اند و در مسابقات حفظ شرکت می‌کنند.

«دانشکده قرآن کریم» یکی از مراکز فعال در زمینه حفظ قرآن است که در دانشگاه تاتارستان قرار دارد و در کنار دانشکده شریعت اسلامی به تحقیق، پژوهش و آموزش علوم اسلامی و معارف قرآنی می‌پردازد. همچنین در همایش‌ها و کنفرانس‌هایی که در این دانشگاه برگزار می‌شود، حافظان و علاقه مندان به قرآن موضوعات گوناگونی قرآنی و دینی را مورد تحقیق و بررسی قرار می‌دهند.

از طرف دیگر الیاس الیاسوف، رییس «مدرسه دینی شیخ سعید» اعلام کرده است که به زودی مرکز حفظ قرآن کریم با هدف آشنا کردن فرزندان مسلمانان با معارف قرآنی در منطقه ساراتوف روسیه افتتاح خواهد شد. در این خصوص توافقنامه‌ای هم میان مؤسسه مسلمانان ساراتوف، دانشگاه اسلامی روسیه و جمعیت خیریه نورالقرآن امضا شده است. براساس این توافقنامه، پایگاه‌های زمستانی و تابستانی برای داشنجویان مدارس راهنمایی و دبیرستان برای حفظ قرآن تاسیس خواهد شد.

فرانسه؛ قرآن در کنار مسلمانان فرانسوی

بر اساس تخمین آماری، مسلمانان حدود ده درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند و با وجود تمام فشارها علیه اسلام، فعالیت‌های مسلمانان در زمینه حفظ و ترویج فرهنگ قرآنی گسترده است.

«مسجد پاریس» یکی از مراکز فعال در زمینه فعالیت‌های قرآنی از جمله حفظ قرآن است که در سال 1927 میلادی با کمک دولت فرانسه و توسط معماران سنتی آفریقای شمالی بنا شد. از آن زمان تاکنون مساجد زیادی در سراسر فرانسه ساخته شده است و مدارس اسلامی حفظ قرآن و مراکز ترویج فعالیت‌های قرآنی هم وجود دارد.

«بیت الزهرا (س)» در شهر پاریس که مخصوص بانوان مسلمان است هم از دیگر مراکز فعال در زمینه حفظ قرآن است. در جلسات این مرکز، افراد با هر سطح از دانش عمومی و یا آکادمیک می‌توانند آموزش قران کریم را با روخوانی ساده ترجمه آیات قرآن مجید به زبان فارسی آغاز و با حفظ تدریجی آنها با مفاهیم عمیق موجود در قرآن آشنا و آن را الگوی رفتار عملی و فکری خود در زندگی قرار دهند. این آموزش‌ها مورد استقبال خانم‌های ایرانی، فرانسوی و برخی بانوان مسلمان از کشورهای مغرب و الجزایر و ایرانیانی که سالهاست مقیم فرانسه هستند، قرار گرفته است.

مصر؛ کشور قراء مطرح

مصر به عنوان کشور قاریان قرآنی شناخته می‌شود. اما خوب است بدانیم که حفظ قرآن هم در این کشور از برنامه‌های بسیار مهم محسوب می‌شود، تا آنجایی که برگزاری کلاس‌های حفظ قرآن کریم یکی از برنامه‌های بسیار مهم در «مساجد جامع» همه استان‌های مصر محسوب می‌شود.

درواقع مساجد جامع در این کشور یکی از مهم ترین مراکز حفظ قرآن هستند که تا به حال 350 مسجد این برنامه را برای کودکان، زنان و مردان اجرا کرده اند. این طرح در هفت سطح اجرا می‌شود و در سطح اول پنج جزء از قرآن کریم حفظ می‌شود. به این ترتیب، شرکت کنندگان در این طرح قرآنی مرحله به مرحله پیشروی کرده و در سطح‌های بالاتر شرکت خواهند کرد تا در پایان سطح هفتم، موفق به حفظ کل قرآن شوند.

همپنین محمد مختار جمعه، وزیر اوقاف مصر از اداره کل امور قرآن کریم خواسته است تا طرح توسعه مراکز حفظ قرآن کریم را در مساجد وابسته به اوقاف آماده کنند تا به پنج هزار دفتر در مساجد برسد.

نکته قابل توجه در مورد حفظ قرآن این است که شرط ورود به «الجامع الأزهر الشریف» قدیمی ترین دانشگاه جهان اسلام، حفظ قرآن است و به همین دلیل است که مسلمانان مصری در تاسیس مراکز حفظ قرآن بسیار تلاش می‌کنند تا فرزندان خود را برای ورود به این دانشگاه آماده کنند.

لبنان؛ سرزمین والتین و الزیتون

دو طایفه مسلمان شیعه و سنی جزء بزرگترین ترکیب‌های جمعیتی لبنان هستند که مرور مداوم قرآن کریم توسط آنها دلیلی برای رواج گویش عربی در این کشور است.

در میان تمام مراکز حفظ قرآن در لبنان مسجد «شیخ امین الکردی»، «الحوری»، «مسجد المکاوی»، «السیطانی»، «سامر الصلح» و «عبدالله سویره» را می‌توان از فعال ترین مساجد در زمینه برگزاری دوره‌های حفظ قرآن دانست. البته بزرگان و مسئولان مسلمان لبنان و از جمله سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله، تاکید دارند که برنامه‌های حفظ قرآن در مدارس و دانشگاه‌های این کشور هم برگزار شود. چون آن‌ها باور دارند که قرآن باید بر فضای علمی دانشگاه‌ها حاکم شود تا فرهنگ قرآنی از طریق این گونه محیط‌های آکادمیک به بطن جامعه راه پیدا کند.

«مدرسه‌های المهدی» هم یکی دیگر از مراکز حفظ قرآن در لبنان است که کودکان و نوجوانان بسیاری را در این راه تربیت کرده و آموزش می‌دهد. این مدرسه‌ها که با سیزده شعبه تاسیس شده اند، وابسته به حزب الله لبنان هستند و در زمینه تعلیم و تربیت اسلامی و قرآنی فعالیت می‌کنند. نکته جالب در این کشور آن است که خانواده‌های مسلمان برای گذران دوره تابستانی و تعطیلات فرزندان خود، آن‌ها را در کلاس‌های قرآنی ثبت می‌کنند و به همین دلیل است که تعداد و تنوع کلاس‌های حفظ قرآن در تابستان بیشتر می‌شود.

چین؛ چشم بادامی‌های حافظ قرآن

بیشتر مسلمان چینی در منطقه کوچکی به نام یارکندی زندگی می‌کنند و از آنجایی که تعداد آن‌ها به حدود پنجاه میلیون نفر می‌رسد، مراکزی را هم برای آشنایی و حفظ آیات قرآن کریم تاسیس کرده اند.

«دانشکده قرآن» عالی ترین دانشگاه اسلامی این کشور است که به عنوان پایگاهی برای حفظ قرآن به حساب می‌آید. این دانشکده در سال 1955 میلادی توسط انجمن اسلامی چین تاسیس شده و کلاس‌های آن شامل تلاوت و حفظ قرآن، تاریخ دین اسلام در چین و کشورهای دیگر، زبان عربی و غیره است.

«مسجد دون سی» در شهر پکن هم یکی دیگر از مراکز حفظ قرآن است که فعالیت‌های قرآنی آن در دانشکده قرآن پکن انجام می‌شود. این دانشکده در سال 1982 میلادی تاسیس شده و در ترویج فرهنگ قرآنی فعالیت می‌کند.

انگلستان؛ مراکز رسمی و غیررسمی حفظ قرآن

مسلمانان انگلیسی را می‌توان جزء فعال ترین گروه مسلمانان جهان دانست که مراکز بسیاری را در زمینه آشنایی و نشر فرهنگ قرآنی و دینی تاسیس کرده و در آن فعالیت می‌کنند. در این میان «مؤسسه برهان» که به صورت غیرانتفاعی تاسیس شده، کلاس‌های ویژه حفظ قرآن را برگزار می‌کند.

گسترش معارف قرآنی مبتنی بر مکتب اهل بیت علیهم السلام در زمینه‌های مختلف علمی، فرهنگی و اجتماعی از زبان فارسی به زبان انگلیسی و همچنین معرفی مراکز علمی و تحقیقاتی قرآنی و ایجاد بسترهای ارتباطاتی متقابل با کانون‌های قرآنی موجود در ایران و انگلستان جهت استفاده حضوری علاقمندان از جمله برنامه‌های مؤسسه برهان است.

«دار القرآن کریم مرکز اسلامی»، «بنیاد قرآنی البر» و «مؤسسه آموزش علوم اسلامی» واقع در شهر بلک برن انگلستان هم از دیگر مراکز حفظ قرآن هستند. در مؤسسه آموزش علوم اسلامی طبق برنامه درسی، دانش آموزان صبح‌ها تکالیف مذهبی شامل حفظ کردن قرآن و مطالعه مباحث شرعی آن را انجام می‌دهند و بعد از ظهرها دانش آموزان کوچکتر به مطالعه دروس دبیرستانی مشغول هستند.

پاکستان؛ حفظ قرآن در دانشگاه ها

«مجتمع دانشگاهی باینوریا» یکی از بزرگ ترین مؤسسات اسلامی پاکستان است که به صورت مجتمعی در زمینه آموزش، تفسیر و حفظ قرآن، افتا و استفتا در مسایل دینی و نشر مقالات مرتبط با معارف اسلامی فعالیت می‌کند. این مرکز از بخش‌های مختلفی تشکیل شده مانند کمیته قرآن، افتاء، آموزش و تحریریه که تمام این بخش‌ها زیر نظر ریاست مجمع دانشگاهی فعالیت می‌کند.

همچنین «مرکز قرآنی جماران» اولین مرکز آموزشی حفظ و تجوید قرآن مجید برای کودکان و نوجوانان شیعه است که در شهر کراچی زیر نظر آیت الله بهاءالدینی اداره می شود. در حال حاضر دراین مرکز بیش از یک صد نفر از دختران و پسران شیعه از سن هشت سالگی تا سن شانزده سالگی در مراحل مختلف به حفظ قرآن شریف مشغول هستند.

طول دوره حفظ کل قرآن کریم در این مرکز قرآنی یک سال است و به همین دلیل دانش آموزان در این مدت از مدارس به صورت رسمی مرخصی می‌گیرند و بعد از پایان دوره کامل حفظ قرآن کریم به تحصیلات خود ادامه می دهند. البته مرکز قرآنی جماران علاوه بر شهر کراچی در شهرهای مختلف ایالت پنجاب هم شعبه‌های فعال دارد و از آغاز تاسیس تا به حال یکصد و پنجاه دانش آموز شیعه در این مرکز حافظ کل قرآن شده اند.