ساخت مرغداری در حریم میراث ساسانی؟

به گزارش خبرآنلاین، یک کنشگر میراث فرهنگی گفت: یک محوطه بسیار بزرگ و ارزشمند ساسانی در حاشیه دریاچه بختگان که به ثبت ملی نرسیده و ناشناخته مانده، مورد دست درازی و ساخت و ساز قرار گرفته و تهدیدی جدی برای آن به شمار می‌آید.

ایسنا در خبری نوشت: سیاوُش آریا، کُنشگر و پژوهشگر میراث فرهنگی درباره این محوطه گفت: در بازدید میدانی که ماه گذشته از روستای هدف گردشگری «دِهمورد» داشتم، در بیرون روستا و در نزدیکی و حاشیه دریاچه فراملی (بین‌المللی) بَختِگان که چندی است کامل خشکیده است با محوطه‌ای بسیار بزرگ در چندین کیلومتر روبه‌رو شدم. محوطه‌ای که پُر بود از سفال‌های شاخص تاریخی (ساسانی) و هر گامی که بر می‌داشتم زیر پاهایم، خرده سفال‌ها خِش خِش می‌کرد.

به گونه پیمایشی حدود یکی دو کیلومتر از مسیر را در سمت راست و چپ (که شوربختانه به وسیله یک جاده خاکی از هم جدا شده بود) گذر کردم و تنها چیزی که می‌دیدم بخشی از تاریخ و هویت ایران و رازهای سر به مُهری، در دل زمین نهفته و روشن بود که ناشناخته است. همچنین بخش‌های کوچکی از رَد دیواره‌ای یا همان معماری و سازه در محوطه آشکار و دیده می‌شد.

او افزود: اما آنچه مایه نگرانی و غم‌اَنگیز بود دست‌درازی و ساخت‌وسازهای گسترده‌ای بود که روی محوطه و عَرصه آن و حریم درجه یک چُنین منطقه بسیار ارزشمندی صورت گرفته است. از ساخت مرغداری و شرکت تعاونی گرفته که درست روی محوطه و عَرصه آن برپا شده تا کارخانه فولادی که در حریم درجه یک آن و حدود 3 کیلومتری محوطه تاریخی و در حال ساخت است.

این کنشگر میراث فرهنگی یادآور شد: برابر قانون هر نهاد، اُرگان، موسسه و بهره‌بردار و بخش خصوصی که می‌خواهد ساخت‌وسازی در هر مکانی انجام دهد باید در گام نخست استعلام از سازمان حفاظت از محیط زیست و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گرفته و در صورت پاسخ مثبت این دو اداره کل، می‌تواند دست به ساخت و ساز بزند و این قانون از سال 1383 خورشیدی به وسیله نهاد بالا دستی به استانداری‌ها اعلام شده و از سوی استانداری‌ها به همه نهادها، ارگان، موسسه و اداره‌های مربوطه بخشنامه شده است.

اما شوربختانه در همه این سال‌ها قانون نادیده گرفته شده و به اجرا در نیامده یا اگر هم استعلامی گرفته شده، موردی و اَندک بوده است. از سویی، قانون روشن و شفاف است و همه در برابر آن یکسان بوده و باید آن را ارج نهاده و پاس دارند. هم اینک روشن نیست چگونه این حجم بزرگ از ساخت و سازها در منطقه صورت گرفته است. هر چند خوشبختانه، همه ساخت و سازها در آغاز کار است و می‌توان از دنباله کار پیشگیری کرد.

آریا اضافه کرد: منطقه مورد گفت‌وگو در یک کیلومتری جنوب روستای هدف گردشگری «دِهمورد» است، در جایی که روستاییان آن را با نام منطقه «لَردی» می‌شناسند و جا دارد هرچه زودتر اداره کل میراث فرهنگی استان فارس و پژوهشکده باستان‌شناسی کشور به موضوع ورود کرده و از دست‌درازی‌های بیشتر پیشگیری کرده و ساخت و سازها به بیرون عَرصه و حریم منتقل شود تا یادمان‌های ارزشمند تاریخی که دستاورد دسترنج نیاکان پاک‌سرشت ما است حفظ و نگهداری شده و به آیندگان که صاحبان اصلی این سرزمین هستند، سپرده شود.

این پژوهشگر میراث فرهنگی ادامه داد: من پس از بازدید میدانی و ثبت نگاره‌ها (تصاویر) با مسئول ثبت میراث فرهنگی استان وارد گفت‌وگو شدم و روشن شد که محوطه به ثبت ملی نرسیده است. اما با پیگیری‌های بیشتر من، دریافتم که یک گروه از باستان‌شناسان در بررسی‌های باستان‌شناختی حاشیه دریاچه فراملی بَختگان در چندین سال پیش از این محوطه هم بازدید کرده و به همراه دیگر محوطه‌های بررسی شده در آن پروژه، گزارشی را به پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشور فرستاده‌اند. اما این محوطه بسیار بزرگ و ارزشمند نیازمند بررسی علمی‌تر و گَمانه‌زنی باستان‌شناسی است تا بتوان آن را نجات‌بخشی کرد.

او سپس گفت: من برای آنکه مطمئن شوم که در تاریخ‌گذاری سفال‌ها اشتباه نکرده‌ام، نگاره‌های سفال‌ها را برای دکتر رضا نوروزی، باستان‌شناس بومی استان و هَموند (عضو) هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشور فرستادم و ایشان سفال‌های شاخص ساسانی را تأیید کرده و حتا یک تکه سفال را از آنِ دوره هخامنشی دانستند. با این همه، آنچه از شواهد سطحی و بازدید میدانی برمی‌آید محوطه باستانی مورد گفت‌وگو از آنِ دوره ساسانیان است و اَنبوهی از سفال‌های شاخص این دوره را در دل خود دارد.

آریا اظهار کرد: از اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس و پژوهشگاه باستان‌شناسی کشور خواستارم هرچه زودتر به موضوع ورود کرده و نخست از ساخت‌وسازها و دست‌درازی های بیشتر پیشگیری کنند و پس از آن به فوریت گروهی از باستان‌شناسان با تجربه و کارآزموده را برای بررسی بیشتر و علمی‌تر و حتا گَمانه‌زنی باستان‌شناسی به منطقه بفرستند تا بتوان یکی از محوطه‌های ساسانی کشور را در گام نخست شناسایی و پس از آن نجات‌بخشی و به ثبت ملی رسانده تا برای آیندگان به یادگار بماند. یادمان باشد تمدن‌ها در کنار رودها و دریاچه‌ها شکل گرفته و بی‌گمان پرداختن به چُنین محوطه‌هایی رازهای سر به مُهر آن را آشکار و مایه شگفتی جامعه علمی و باستان‌شناسی کشور خواهد شد.

223217