سازمان محیط زیست در یک سال اخیر برای حفاظت از "حیات وحش" چه کرد؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ روز جهانی حیات وحش در تاریخ سوم ماه مارس (12 اسفند ماه) هر ساله از سال 2013 میلادی توسط تمام کشورهای عضو سازمان ملل متحد و در جهت افزایش آگاهی از وضعیت گیاهان و جانوران وحشی جشن گرفته می‌شود. در تاریخ 20 دسامبر 2013 میلادی، مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نشست خود، روز 3 مارس را به عنوان روز جهانی حیات وحش تصویب کرد.

در این روز معاهده چندجانبه "سایتس" برای حفاظت کردن از گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری در معرض خطر به تصویب رسیده بود. شعار امسال روز جهانی حیات وحش نیز، "همکاری و مشارکت برای حفاظت از حیات وحش" انتخاب شده است.

هدف از انتخاب روز جهانی حیات وحش افزایش آگاهی عموم مردم در رابطه با حیات وحش است و لازم است اطلاعات مردم از تنوع زیستی و حیات وحشی به قدری افزایش پیدا کند که عموم مردم حفاظت از تنوع زیستی را یک وظیفه ملی بدانند. اگر نظم طبیعت و اکوسیستم از بین برود و گونه‌های حیات وحش دچار مشکل شود, این موضوع تأثیر مستقیمی بر زندگی انسان‌ها دارد و کیفیت زندگی ما را کاهش می‌دهد.

حیات وحش کشور ما در سال‌های اخیر حال و روز خوبی نداشته و تخریب گسترده زیستگاه، تصادفات جاده‌ای، خشکسالی و تغییر اقلیم و...، اوضاع نامناسبی را برای گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی در کشور ما رقم زده‌اند. شرایط حاکم بر حیات وحش کشور، ملزم می‌کند که هرچه زودتر اقداماتی انجام شده تا شرایط زیستگاه‌ها بهبود پیدا کرده و تهدیدات کمتر شود.

اگرچه که حفظ حیات وحش و محیط زیست به طور کلی یک وظیفه فرادستگاهی و مستلزم مشارکت همه ارگان‌ها و حضور پررنگ مردم است اما در کشور ما این وظیفه بیشتر متوجه سازمان حفاظت محیط زیست و به ویژه دفتر مدیریت و حفاظت حیات وحش کشور است. به همین مناسب دفتر مدیریت حیات وحش فهرستی از اقدامات یک سال اخیر خود را به منظور بررسی و قضاوت این اقدامات توسط مردم و کارشناسان در اختیار تسنیم قرار داده است؛ در ادامه اهم این اقدامات تقدیم خوانندگان شده است:

1. اقدامات شاخص درخصوص گونه‌های جانوری

. رهاسازی و معرفی به طبیعت 4 گونه شاخص حیات وحش در 1 سال اخیر؛ سازمان حفاظت محیط زیست در یک سال گذشته بیش از 30 رأس آهو، حدود 20 رأس جبیر، 22 رأس گوزن زرد ایرانی و 12 رأس گورخر ایرانی را با موفقیت در عرصه‌های طبیعی رهاسازی کرده است.

. انتقال یک قطعه درنای سیبری از بلژیک به ایران به منظور همراه شدن با امید و ترمیم کریدور پروازی ایران

. اجرای برنامه‌های حفاظتی و مدیریت مارهای زهرآگین کشور و توسعه زیرساخت‌های لازم در جهت تکثیر در اسارت مارهای زهرآگین با هدف برداشت از طبیعت

. تعریف برنامه عمل حفاظت از 21 گونه در معرض انقراض و تدوین استراتژی حفاظت برای 20 گونه دیگر که در دست تهیه است.

. تهیه گزارش ملی از سرشماری گونه‌های شاخص جانوری کشور

. اجرای برنامه‌های بوم‌شناختی و جمعیت شناختی در حفاظت از پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان کشور

. تیمار و درمان 500 فرد از گونه‌های مهره‌داران و رهاسازی در زیستگاه‌های طبیعی از مرکز پردیسان طی شش مرحله و بازپروری و رهاسازی بیش از 600 فرد از گونه‌های حیات وحش در مراکز استان‌ها در سال 1401

. بازسازی کلینیک حیات وحش پردیسان مطابق با استانداردهای جهانی با اعتباری بالغ بر 9000 میلیون ریال

. تأمین و تحویل تجهیزات بیهوشی و دارو برای 20 استان کشور با هدف کنترل تعارضات حیات وحش

. حمایت از راه‌اندازی مرکز تکثیر و پرورش گونه تمساح پوزه کوتاه (گاندو) در استان سیستان و بلوچستان

. ارائه تمهیدات لازم جهت ایمن‌سازی جاده‌ها برای عبور حیات وحش

. نظارت بر طرح احداث روگذر حیات وحش در منطقه حفاظت شده الموت قزوین

2. اقدامات در بحث قانون‌گذاری و لوایح جدید

. تنظیم لایحه "حفاظت و بهره‌برداری پایدار از حیات وحش" با هدف پوشش خلاهای قانونی در حفاظت از حیات وحش

. تدوین پیش‌نویس شیوه‌نامه مشارکت در حفاظت و رونق کسب و کار محیط زیستی با هدف بهره‌گیری از پتانسیل بخش خصوصی در حفاظت از زیستگاه گونه‌ها

. تعیین 38 حفاظتگاه اختصاصی با هدف توسعه مشارکت مردمی در حفاظت از زیستگاه حیات وحش

. بازنگری دستورالعمل نحوه واگذاری قرق‌های اختصاصی

. ابلاغ دستورالعمل‌های شکار در حفاظتگاه‌های خصوصی

. پیگیری حذف ماده 5 آیین‌نامه اجرای قانون شکار وصید

. پیگیری اجرای ماده 9 قانون شکار و صید به منظور عودت 70 درصد درآمد سازمان در بودجه به منظور پرداخت خسارت وارده از سوی حیات وحش به آسیب‌دیدگان

. رایزنی با صندوق ملی محیط زیست و صندوق بیمه محصولات کشاورزی برای پرداخت بیمه خسارات ناشی از حیات وحش

. بازنگری و ابلاغ دستورالعمل میرشکاری به منظور کنترل خسارات ناشی از گونه‌های آسیب‌رسان

3. فرهنگ‌سازی و دوره‌های آموزشی

. برگزاری دوره‌های آموزشی درخصوص حیات وحش برای کارشناسان

. برپایی دوره‌های آموزشی آشنایی با اخلاق و اصول شکار برای شکارچیان

. آموزش کارشناسان مراکز بهداشت و ادارات کل دامپزشکی استان‌ها درخصوص نحوه پیشگیری از بیماری هاری در حیات وحش

4. سرفصل نظارت بر باغ وحش‌ها و مراکز تولید و تکثیر حیوانات

. تدوین شاخص‌های ارزیابی و رتبه‌بندی باغ وحش‌های کشور

. تنظیم شیوه‌نامه ارزیابی عملکرد باغ وحش‌ها و درجه‌بندی باغ‌های وحش و پرندگان

. بررسی وضعیت 32 مرکز تکثیر و پرورش جانوران زیر نظر سازمان

. نظارت بر عملکرد 73 مرکز فعال نگهداری جانوران زیرنظر بخش خصوصی

نظارت بر عملکرد 77 باغ وحش، باغ پرندگان و مراکز نگهداری و انتقال جانوران

4. سرفصل مقابله و کنترل بیماری‌های حیات وحش

. شناسایی 4 کانون بیماری‌های واگیردار حیات وحش در 6 استان

. تشخیص و اقدامات پیشگیرانه درخصوص بیماری طاعون نشخوارکنندگان در 3 استان البرز، مازندران و قزوین

. ابلاغ دستورالعمل مرتبط با پیشگیری و مهار بیماری‌های واگیر دامی در حیات وحش

. ابلاغ شیوه‌نامه ضدعفونی کردن آبشخورها و منابع آبی مشترک دام و حیات وحش

. جلوگیری از ورود گله‌های دام فاقد پروانه چرا و غیرواکسینه به مناطق تحت حفاظت سازمان

. شرکت در جلسات ستاد ملی آنفولانزای فوق حاد پرندگان در سازمان دامپزشکی

5. اقدامات مربوط به سامانه محیط زیست

. همکاری در طراحی، فرآیندسازی و ایجاد سامانه جامع محیط زیست

. اخذ مصوبه هیئت مقررات‌زدایی جهت درج کسب و کارهای حوزه حیات وحش در سامانه کسب و کار

. پیگیری اصلاحات و تکمیل سامانه محیط زیست جهت فراهم شدن امکانات بهره‌برداری کلیه حوزه‌ها

6. اقدامات مربوط به "یوزپلنگ آسیایی"

. برنامه‌ریزی و مطالعه درخصوص تکثیر یوز در اسارت

. تیمار و نگهداری از "پیروز" در پارک ملی پردیسان

. ایجاد ذخیره‌گاه نیمه طبیعی یوزپلنگ در استان سمنان و توسعه و تجهیز مرکز تحقیقات بین‌المللی تکثیر در اسارت یوزپلنگ در منطقه توران

. اقدام در جهات بهبود مدیریت و حفاظت از یوزپلنگ آسیایی و زیستگاه آن‌ها

. تشویق حمایت و جلب کمک‌ها و سرمایه‌گذاری ملی و بین‌المللی برای حفاظت از یوز

. حفاظت کردن کریدوها و مناطق حساس در خارج از مناطق تحت مدیریت سازمان

. تدوین و اجرای برنامه‌های آگاهی‌سازی عمومی و آموزش ذینفعان

. راهبری کمیته‌های برنامه حفاظتی یوزپلنگ (تکثیر در اسارت، جلب مشارکت مردمی، تقویت زیستگاه، ایمن‌سازی راه‌ها، ساماندهی دام و حقوق عرفی و...)

. برگزاری کارگاه آموزشی درخصوص نگهداری و مدیریت گونه یوزپلنگ در اسارت توسط مدرس بین‌المللی دکتر پیتر کالدول

7. اقدامات مربوط به حفظ گونه ارزشمند "میش مرغ"

. خرید پهباد جهات بکارگیری در پایش وضعیت زیستگاه و گونه میش مرغ

. تعیین حدود و بنچ مارک‌گذاری اراضی خریداری شده در جهت حفاظت از زیستگاه میش مرغ

. پیش خرید محصولات کشاورزی به منظور جلوگیری بیشتر از تخریب لانه‌ها و گر و میر احتمالی جوجه‌های میش مرغ.