سبک زندگی امام حسین (ع) و نگاه اهل سنت به ایشان چگونه بوده است؟

سوم شعبان سالروز میلاد با سعادت امام حسین (ع) سید الشباب اهل الجنه است. رهبر انقلاب در این باره فرموده‌اند: در روز سوم ماه شعبان کسی متولد شد که سرنوشت اسلام، به او، به حرکت او، به قیام او، به فداکاری او و به اخلاص او بسته بود.

به مناسبت فرا رسیدن سالروز ولادت حضرت سیدالشهدا (ع) با «بهجت السادات معاون افشاری» استاد عالی حوزه علمیه به گفتگو پرداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

خانم افشاری؛ امام حسین (ع) درباره زندگی و حیات چه دیدگاهی داشتند؟ پاسخ این سوال را باید در سخن حضرت سیدالشهداء علیه‌السلام جست؛ آنجا که بیان می‌فرماید: «لِیَرغَبَ اَلمُؤمِنُ فِی لِقَاءِ اَللَهِ مُحِقاً فَاِنِی لاَ أَرَی اَلمَوتَ اِلاَ اَلحَیَاهَ وَ لاَ اَلحَیَاهَ مَعَ اَلظَالِمِینَ اِلاَ بَرَماً اِنَ اَلنَاسَ عَبِیدُ اَلدُنیَا وَ اَلدِینُ لَعق عَلَی أَلسِنَتِهِم یَحُوطُونَهُ مَا دَرَت مَعَایِشُهُم فَاِذَا مُحِصُوا بِالبَلاَءِ قَلَ اَلدَیَانُونَ؛[4] باید مؤمن دل به دیدار پروردگار خود ببندد در حالی که طالب حق است. من مرگ را جز حیات و زندگی نمی‌بینم و زنده ماندن با ستمگران را جز بدبختی نمی‌بینم. مردم بنده دنیایند و دین بر سر زبان‌های آنها آویزان است، آن را می‌چرخانند بر محور زندگی خود، وقتی به وسیله بلا آزمایش شدند دین‌داران کم خواهند بود.» (مجلسی، بحار الانوار، ج75، ص165)

بنابراین سخن می فهمیم که رسیدن به لقای خداوند و کسب رضایت او هدف غایی سیدالشهدا بوده؛ با وجود این هدف مسیرهای پیش روی انسان روشن شده و با دلی راحت تر گام برمی‌دارد.

رابطه امام حسین (ع) با سایر برادران و خواهرانشان چگونه بود؟ خداوند متعال، رسول خدا (ص) و اهل بیت (ع) او را برای اهل عالم، به ویژه پیروانشان به عنوان الگو آفریده است. مسلمانان جهان وظیفه دارند در تمام شئونات زندگی اعم از فردی، اجتماعی، سیاسی، اخلاقی و غیره به آنان اقتدا نمایند. یکی از مسائلی که کمتر به آن توجه شده، روابط عاطفی معصومان (ع) با اعضای خانواده و بستگان درجه اول و روابط عاطفی متقابل آنان با معصوم (ع) است. پس از شهادت امیرمؤمنان (ع)، امام حسین (ع) با برادرش امام حسن (ع) بیعت کرد. ایشان چه در ایام خلافت امام حسن (ع) و چه در دوران امامت آن حضرت، همواره همراه و یار و یاور امام حسن (ع) در امور خلافت و امامت بود. افزون بر این، امام حسین (ع) احترام ویژه‌ای برای برادر و امام خود قائل بود، به طوری که می‌توان گفت ایشان در پیروی و تکریم از امام حسن (ع) کار را به سرانجام رسانده بود.

امام حسین (ع) در همه حال، پیوسته جانب برادر را رعایت می‌کرد و خود را تابع سیاست‌های ایشان و مطیع اوامر او می‌دانست. (تاریخ طبری، ج5، ص165) حضرت زینب (س) مهر و محبت و عاطفه را از مادرش آموخته است و پس از شهادت مادر روابط عمیقی با پدر و دو برادر خود دارد. این روابط عاطفی بعد از شهادت امام مجتبی (ع) نسبت به امام حسین (ع) تنها بازمانده اصحاب کساء (ع) به اوج خود می‌رسد و بیش‌ترین تجلی را در واقعه عاشورا دارد. با مروری بر گزارش‌های تاریخی و روایی نشان داده شد که این روابط عاطفی، صرف احساسات زنانه نبوده و توأم با عقلانیت بوده؛ چنان‌که از القاب ایشان عقیله و عاقله است (نک: محمدزاده مزینان، ص222)

با محمد حنفیه چطور؟ به هنگام حرکت از مدینه، محمد حنفیه خدمت امام علیه‌السلام آمده پیشنهاد حرکت از شهری به شهر دیگر برای در امان ماندن از خطرات فراروی ایشان را دادند. امام حسین فرمودند: یا اخی جزاک الله خیرا لقد نصحت و اشرت بالصواب وانا عازم علی الخروج الی مکه...؛ برادرم، خدا جزای خیر دهد تو را که خیرخواهی نمودی و به نظر صلاح خود اشاره کردی اما من عازم مکه هستم.(مقتل خوارزمی، ج1، ص188)

اهل سنت درباره امام حسین (ع) چه می‌گویند؟ امام حسین (ع) هم امام شیعیان و هم امام اهل سنت است و یکی از منابع وحدت مسلمانان به شمار می رود و همچنین از احترام و ارزش بالایی نزد اهل سنت برخوردار است. این مطلب را ابن تیمیه نقل کرده است: "هر کس که حسین (ع) را به قتل رسانده یا در قتل ایشان کمکی کرده است، یا به این اقدام راضی بوده است، لعنت خدا و ملائکه و همه انسان ها بر او باد." (مجموع فتاوی4/487). از رسول خدا (ص) نقل شده است که فرمود: «من احب الحسن و الحسین فقد احبنی و من ابغضهما فقد ابغضنی»؛ هر که حسن و حسین را دوست داشته باشد در حقیقت مرا دوست دارد و هر که با آنان دشمنی کند در حقیقت با من دشمنی کرده است.(سنن ابن ماجه، ج1، ص15)

کمی درباره ازدواج امام حسین (ع) و تولد امام سجاد برایمان بگویید. درباره ازدواج حسین بن علی علیه السلام با شهربانو اظهار نظرهای زیادی شده؛ مشهور آن است که همسر ایشان دختر یزدگرد سوم آخرین پادشاه ایران بوده است و در زمان خلافت عمر اسیر شد و به نکاح امام حسین (ع) در آمد و امام زین‌العابدین از او متولد شد. اینکه شهربانو در چه سالی دیده به جهان گشوده و در چه سنی به همسری حسین بن علی علیه السلام درآمده و پس از آن چند سال با آن حضرت زندگی کرده است؛ مورخان و محدثان نظر قاطعی را ثبت نکرده‌اند. در این مورد مرحوم شهید مطهری [خدمات متقابل ایران واسلام، ص97 تا 122] و مرحوم دکتر سید جعفر شهیدی [زندگانی علی بن الحسین (ع)، ص7تا27] باوری مخالف نظر مشهور دارند، اما باتوجه به نظر دانشمندان بزرگی چون شیخ مفید که در نقل مطالب با دقت کم نظیری عمل نموده، مادر امام سجاد (ع) شهربانو بوده است.

سبک زندگی و تربیت فرزندان امام حسین (ع) چگونه بود؟ از مهم ترین مباحثی که در اسلام مطرح شده است، شیوه رفتار با همسران و فرزندان است. سبک زندگی امام حسین (ع) با مولفه هایی همچون آراستگی، صله رحم، حسن خلق، خوش رفتاری، ساده زیستی و تمکین و وفاداری نسبت به همسر، تربیت فرزند، مهارت ارتباط کلامی، اصلاح خود، تفریح، کنترل خشم، مرگ آگاهی، تاب آوری و مانند آن، می‌تواند الگوی بهبود روابط زوجین و فرزندپروری شایسته آنان شود و نیز مایه دوام یک زندگی مشترک پویا و در نهایت جامعه ای توانمند واقع گردد.