سرنوشت تولید کارخانه‌ای خودرو دوگانه‌سوز چه شد؟

به گزارش مشرق، طبق آخرین آمار شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی، میانگین مصرف بنزین در کشور به بیش از 103.5 میلیون لیتر در روز رسیده است که این رقم تقریبا معادل میزان تولید بنزین بوده و کشور را در آستانه نزدیک شدن به ایام تعطیلات نوروزی در آستانه منفی شدن تراز بنزین قرار داده است.

تصویر 1، میزان تولید و مصرف بنزین را نشان می‌دهد که تقریبا سربه‌سر شده است و تقریبا همه کارشناسان و فعالان رسانه‌ای معتقدند که ایران در سال آینده واردکننده بنزین خواهد شد.

تصویر 1

در این بین راهکارهای متعددی برای کنترل تراز منفی بنزین مطرح می‌شود:

• کنترل مصرف از طریق اصلاح قیمت بنزین: این راهکار به دلیل حساسیت‌های اجتماعی و امنیتی فعلا از اولویت خارج است.
• احداث پتروپالایشگاه و افزایش تولید بنزین: اجرای این راهکار زمانبر بوده و حداقل در 5 6 سال آینده عملیاتی خواهد شد و بهره‌برداری می‌رسد.
• بهینه‌سازی مصرف در خودروهای ایرانی: در حال حاضر، میانگین مصرف بنزین در خودروهای ایرانی حداقل 2 برابر استاندارد جهانی است ولی وضعیت صنعت خودروسازی ایران به گونه‌ای است که امکان اصلاح و نتیجه‌گیری سریع وجود ندارد.
• توسعه سوخت‌های جایگزین مثل سی‌ان‌جی: به نظر می‌رسد تنها راهکار در دسترس و زودبازده برای جلوگیری از منفی شدن تراز بنزین، حمایت از توسعه CNG در سبد سوخت کشور و جایگزینی آن با بنزین باشد.

* سرنوشت تولید کارخانه‌ای خودرو دوگانه‌سوز چه شد

در این راستا در اواخر سال 98، اعضای شورای اقتصاد هیأت دولت درخواست وزارت نفت درباره حمایت از تولید و تبدیل کارخانه‌ای و کارگاهی یک میلیون و 464 هزار خودروی تاکسی، ون (تاکسی)، وانت و مسافربر شخصی بنزینی به CNGسوز را تصویب کردند که این تبدیل نیز به صورت «رایگان» برای خودروهای دارای اولویت انجام می‌شد.

هر چند تبدیل کارگاهی این مصوبه در ابتدا با سرعت مناسبی پیش رفت اما تاکنون هیچگونه پیشرفتی در تولید کارخانه‌ای خودروهای سی‌ان‌جی سوز حاصل نشده است.

آذرماه سال 1400 برای نخستین بار قرارداد تولید 45 هزار خودرو دوگانه‌سوز بین شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی و گروه صنعتی ایران‌خودرو امضا شد که از این تعداد 40 هزار خودرو تولیدی تاکسی و 5 هزار خودرو نیز وانت خواهد بود (تصویر 2).

معادل پرداختی وزارت نفت به شرکت خودروساز 505 دلار به ازای تولید هر وانت دوگانه سوز و 425 دلار به ازای تولید هر تاکسی دوگانه سوز خواهد بود که شرایط تولید نیز براساس نسل‌های 4 و 5 است.

تصویر 2

اما اکنون با گذشت بیش از یک سال و دو ماه از انعقاد این قرارداد، هنوز خبری از تولید کارخانه‌ای خودروهای CNG سوز توسط ایران خودرو نیست، این درحالی است که این قرارداد باید در 8 ماه به اتمام می‌رسید.

بدین ترتیب در دسترس‌ترین و زودبازده‌ترین راهکار جلوگیری از تراز منفی بنزین نیز به بن‌بست رسیده است و هنوز معلوم نیست دلیل پیش نرفتن پروژه‌های بهینه‌سازی مصرف سوخت از جمله توسعه CNG در دولت سیزدهم چیست؟

* عدم‌النفع سالانه 2 میلیارد دلار از عقب‌ماندگی از برنامه توسعه CNG

تصویر 3، میزان مصرف سی‌ان‌جی در سبد سوخت در سال‌های مختلف را نشان می‌دهد. طبق برنامه شورای عالی انرژی، هم‌اکنون به میزان 10 میلیون متر مکعب در سال در توسعه سی‌ان‌جی در خودروها عقب‌ماندگی وجود دارد

تصویر 3

طبق محاسبات در صورتی که طبق برنامه شورای عالی انرژی CNG در سبد سوخت توسعه می‌یافت و جایگزین بنزین می‌شد. دولت می‌توانست سالانه 2 میلیارد دلار با صادرات بنزین درآمدزایی کند ولی هم‌اکنون در سایه بی‌توجهی به توسعه این سوخت پاک، این درآمدزایی به صورت عدم‌النفع به کشور وارد شده است.