سرگردانی متحدان آمریکا در جنگ تجاری با چین

گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم- اعلان جنگ تعرفه‌ای اخیر آمریکا علیه چین یک معنا بیشتر ندارد: بن‌بست در مذاکرات تجاری و حرکت طرفین به سوی تشدید اوضاع! لفاظی‌های تند و آمادگی چین برای «جنگیدن تا آخر» در برابر تلاش‌های آمریکا برای محدود کردن دسترسی به فناوری (مانند ممنوعیت استفاده از نرم‌افزارهای حیاتی آمریکایی یا تحریم شرکت‌هایی مانند هواوی در دوره‌های قبل)، سناریو را به سمت یک بن‌بست خطرناک سوق داده است.

این رویکرد جدید چین نشان می‌دهد که آنها دیگر نگران آسیب کوتاه‌مدت به اقتصاد صادرات‌محور خود نیستند؛ بلکه تمرکز را بر تقویت خودکفایی داخلی و کاهش وابستگی به بازارهای غربی گذاشته‌اند. اگر آمریکا بخواهد با افزایش تعرفه 100 درصدی، شرکت‌های چینی را مجبور به خروج کامل از بازار کند، چین نیز می‌تواند با اقدامات متقابل و پیچیده (مانند کنترل بر مواد اولیه یا ایجاد اختلال در بازار اوراق قرضه)، هزینه‌ای بسیار بالاتر به اقتصاد آمریکا تحمیل کند. این وضعیت، جنگ را از یک مذاکره تجاری به یک رقابت نظم‌دهی مجدد جهانی تبدیل کرده است.

بزرگترین قربانیان غیرمستقیم این جنگ تعرفه‌ای، نه چین، بلکه متحدان سنتی و شرکای تجاری آمریکا در آسیا و اروپا هستند. اقتصاد این کشورها به شدت بر مدل جهانی‌سازی و زنجیره‌های تأمین متقاطع وابسته است. شرکت‌های تولیدی در اتحادیه اروپا (به ویژه آلمان و فرانسه)، ژاپن و کره جنوبی، به دلیل ساختار تولید خود که بر محوریت قطعه‌سازی چینی بنا شده، در موقعیت بسیار دشواری قرار گرفته‌اند.

شرکت‌هایی که قطعات واسطه‌ای را از چین وارد کرده و محصول نهایی را در اروپا یا آمریکا سرهم‌بندی می‌کنند، اکنون یا باید هزینه‌های سرسام‌آور تعرفه‌های جدید را بپذیرند که قدرت رقابت آنها در سطح جهانی را کاهش می‌دهد، یا مجبور به تغییر سریع و پرهزینه منابع تأمین شوند. این تغییرات نیازمند سرمایه‌گذاری‌های هنگفت در تحقیق و توسعه برای جایگزینی مواد و فرآیندهای تأیید شده است. چین یک مرکز تولیدی بی‌رقیب در بسیاری از حوزه‌ها است. جایگزینی آن به سادگی با انتقال تولید به کشوری دیگر امکان‌پذیر نیست، زیرا مقیاس، تخصص و زیرساخت‌های لازم در سطح چین فراهم نیست.

واشنگتن در این جنگ، متحدان خود را تحت فشار فزاینده‌ای قرار می‌دهد تا در حوزه فناوری، امنیت داده‌ها و تجارت، موضعی قاطعانه علیه پکن اتخاذ کنند. این فشار در قالب تهدید به اعمال تحریم‌های ثانویهیا محدودیت دسترسی به فناوری‌های آمریکایی (مانند نرم‌افزار طراحی تراشه) اعمال می‌شود. این موقعیت، متحدان را مجبور به مواجهه با گزینه‌های سخت و دشوار خواهد ساخت. در صورت پیروی متحدان واشنگتن از سیاست‌های تعرفه ای ترامپ، این به معنای از دست دادن کامل یا محدود شدن جدی دسترسی به بازار عظیم چین و متحمل شدن زیان اقتصادی هنگفت خواهد بود.

از سوی دیگر، تلاش برای حفظ روابط تجاری با چین در عین رعایت برخی محدودیت‌های امنیتی آمریکا اغلب با خشم و تهدیدهای واشنگتن مبنی بر کاهش حمایت‌های امنیتی یا تجاری مواجه می‌شود. این وضعیت، ائتلاف‌های تجاری سنتی آمریکا (مانند پیمان ترنس - پاسیفیک در گذشته یا توافقات دو جانبه فعلی) را تضعیف کرده و اتحادهای اقتصادی را دچار تزلزل می‌سازد.