سریال‌سازی با مدیری، غفوریان و پورنگ؛ عطاران به تلویزیون باز می‌گردد؟
مهدی نقویان رئیس مرکز سیمافیلم در نشستی به تشریح سریال های تولیدی این مرکز پرداخت و از احتمال بازگشت رضا عطاران به تلویزیون خبر داد.
به گزارش خبرنگار مهر، نشست خبری مهدی نقویان رئیس مرکز سیمافیلم با حضور خبرنگاران صبح امروز دوشنبه 12 آبان در این مرکز برگزار شد و نقویان درباره سریال های مختلف در دست تولید و کارگردانانی که در حال همکاری با مرکز هستند توضیحاتی ارائه داد.
نقویان در ابتدا در پاسخ به خبرنگار مهر درباره اینکه چه تلاشی صورت می گیرد تا ساخت فصل جدید برندها موفق باشد، گفت: خاطرات شیرین و جمعی خانواده‌های ایرانی در دهه‌های گذشته از جمله دهه‌های 60، 70 و 80 در «سند تحول» مورد توجه قرار گرفته و هدف آن احیای آن سبک زندگی خانوادگی است. در همین راستا، مجموعه‌ای از پروژه‌ها آغاز شده که برخی از آنها در مراحل مختلف تولید قرار دارند. برای نمونه، سریال «کارآگاه علوی 3» در مرحله تولید قرار دارد و با توجه به خاطره جمعی مخاطبان از این مجموعه، تلاش می‌شود نسخه جدید آن با کیفیتی بهتر و نگاهی نو ساخته شود. کارگردانی این اثر بر عهده سید جمال سیدحاتمی است؛ کارگردانی باتجربه و خوش‌سابقه که پیش‌تر نیز آثار موفقی را کارگردانی کرده است.
احیای برندها اقدامی جذاب اما پرریسک است
وی ادامه داد: همان‌طور که اشاره کردید، احیای برندها اقدامی جذاب اما پرریسک است. تجربه‌های اخیر مانند «پایتخت 7» نشان داد که با دقت و وسواس ویژه، به‌ویژه در بخش فیلمنامه، می‌توان به موفقیت‌های چشمگیری دست یافت. در حال حاضر مجموعه‌هایی چون «آژانس دوستی» در حال آماده‌سازی فصل جدید خود هستند. همچنین مجموعه محبوب «مرد 3000 چهره» که پیش‌تر توسط مهران مدیری ساخته شده بود، در مرحله پیش‌تولید قرار دارد. سریال «بهترین تابستان من 2» نیز در حال تولید است. در دو سال گذشته، چند پروژه شاخص از برندهای قدیمی وارد فاز جدیدی از تولید شده‌اند؛ از جمله «طوبی 2»، «مهیار عیار 2» و «آتش و باد 2» که همگی در دوره خود ما ساخته شد و موفق بود در مراحل نگارش فیلمنامه و پیش‌تولید قرار دارند.
احتمال بازگشت رضا عطاران به تلویزیون و تولید «زیر آسمان شهر»
نقویان یادآور شد: همچنین مجموعه خاطره‌انگیز «زیر آسمان شهر» نیز در دستور کار قرار گرفته و مذاکرات اولیه با مهران غفوریان برای ساخت فصل جدید آن در حال انجام است. غفوریان نیز با انرژی و علاقه فراوان از این ایده استقبال کرده و در صورت رسیدن به طرح و فیلمنامه‌ای مطلوب، احتمال تولید فصل تازه این مجموعه وجود دارد.
وی در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار مهر درباره همکاری با چهره ها و احتمال بازگشت عطاران به تلویزیون عنوان کرد: همان خاطرات خوشی که مردم از سریال‌های موفق گذشته دارند، برای ما هم به‌عنوان بخشی از همین جامعه وجود دارد؛ ما جدا از مردم نیستیم. بخشی از آن خاطرات شیرین، بدون تردید به آثار رضا عطاران برمی‌گردد. اتفاقاً در ماه‌های اخیر درباره بازگشت ایشان به تلویزیون گفتگوهای جدی‌تری صورت گرفته است. در صورتی که شرایط لازم فراهم شود و خودِ آقای عطاران نیز تمایل داشته باشند، هیچ مانع یا محدودیتی از سوی تلویزیون برای حضور ایشان وجود ندارد. حتی با برخی از دوستان نزدیک ایشان نیز صحبت‌هایی انجام شده تا مقدمات این بازگشت فراهم شود.
رئیس سیما فیلم توضیح داد: البته این موضوع در مرحله اولیه و ایده‌پردازی است و هنوز به‌طور مستقیم با خود ایشان مطرح نشده تا خدای‌ناکرده باعث سوءتفاهم یا شگفتی ناگهانی او نشود. با این حال، من شخصاً با برخی از نزدیکانش گفتگو کرده‌ام تا اگر زمینه و تمایل فراهم باشد، شاهد بازگشت رضا عطاران به تلویزیون باشیم.
وی با اشاره به تولید یک سریال برای کودکان و نوجوانان بیان کرد: در سیمافیلم گروه الف ویژه، گروه سریال های تاریخی، گروه اجتماعی، گروه حادثه را داریم و همچنین گروه کودک که به تازگی راه اندازی شده است هم داریم و پورنگ (داریوش فرضیایی) اولین سریال گروه کودک سیمافیلم را با نام «اکسیر» می‌سازد.
«پایتخت 8» قطعا ساخته می‌شود
نقویان درباره فصل سوم «گاندو» گفت: این کار براساس پرونده های واقعی کار می شود و پیش از این فیلمنامه فصل 3 نوشته شده بود اما اینقدر سرعت تحول منطقه زیاد بود که ضرورتی برای ساخت فیلمنامه ای که برای فصل سوم نوشته بودند، نبود. دوستان شهید آوینی در حال نگارش فیلمنامه جدیدی برای «گاندو» هستند که درباره دفاع مقدس 12 روزه است.
وی درباره وضعیت سریال «پایتخت» توضیح داد: «پایتخت 8» قطعا ساخته می شود. این سریال چیزی نیست که یک سال در میان شاهدش باشیم و زمان می برد. چه من باشم و چه نباشم فصل هشتم ساخته می شود. مرحله ایده و طرح مرحله سختی است و همین باعث شده که 15 سال روی آنتن باشد وقتی به طرح اولیه خوب برسیم می توان پیش بینی کرد که چه زمانی وارد تولید می شود. باکس رمضان و نوروز امسال پشت سر هم است و برای ماه رمضان کمتر سریال ماورایی داشتیم از این رو کاری به کارگردانی سیروس مقدم و نویسندگی علیرضا افخمی ساخته می شود که «سفر به میانه سر» نام دارد که البته برای پخش در ماه رمضان امسال نمی رسد.
وی در ادامه درباره همکاری با کارگردان ها تصریح کرد: سریال «چمران» در مرحله نگارش قرار دارد. قرارداد نویسندگی آن بسته شده و روند نگارش فیلمنامه به‌خوبی پیش می‌رود. ورود به مرحله پیش‌تولید و سپس تولید، منوط به زمان‌بندی و هماهنگی با کارگردان اثر، یعنی جلیل سامان است. مذاکرات اولیه با او انجام شده تا زمان‌بندی مشخصی برای آغاز تولید تعیین شود.
پخش سالانه یک سریال «الف ویژه» تکلیف شده است
تقویان متذکر شد: در حال حاضر، سازمان صداوسیما پنج پروژه «الف ویژه» را به‌صورت جدی در دستور کار دارد. طبق برنامه هفتم توسعه، پخش سالانه حداقل یک سریال «الف ویژه» برای رسانه ملی تکلیف شده است. با این حال، به دلیل آماده نبودن زیرساخت‌ها در یکی دو سال اخیر، این روند هنوز به ثبات نرسیده است؛ اما پیش‌بینی ما این است که از سال آینده، پخش منظم و سالانه سریال‌های «الف ویژه» آغاز شود و هر سال حداقل یک اثر از این سطح کیفی روی آنتن برود.
وی درباره زمان پخش سریال مهران مدیری گفت: پخش «شش‌ماهه» از شبکه سه احتمالاً پس از پایان پخش سریال «الگوریتم» آغاز خواهد شد. «الگوریتم» مجموعه‌ای 52 قسمتی است که حدود یک ماه و نیم تا دو ماه از زمان آنتن را پر می‌کند. گزینه دوم نیز پخش در قالب پنجشنبه و جمعه است که در صورت انتخاب این مدل، طبیعتاً زودتر به آنتن خواهد رسید. تصمیم نهایی درباره نحوه پخش هنوز گرفته نشده است.
وی درباره گلایه نسبت به «پسران هور» بیان کرد: این اثر یکی از همکاری‌های موفق مشترک ما با گروه سازنده بود. هیچ مشکل یا اختلافی در این پروژه وجود ندارد و مسئله‌ای که مطرح شد صرفاً یک سوءتفاهم بود. قرار است هفته آینده از عوامل سریال «پسران هور» نیز با حضور پیمان جبلی تقدیر و تشکر شود. به همین دلیل بهتر است به‌جای تمرکز بر حاشیه‌ها، به محتوای ارزشمند این آثار توجه کنیم، مخصوصاً اینکه این مجموعه به‌زیبایی به زندگی شهید هاشمی پرداخته است.
از رضا میرکریمی تا کمال تبریزی و احمدرضا درویش با تلویزیون کار می‌کنند
رئیس سیمافیلم ادامه داد: حجم چهره‌هایی که الان کار می‌کنند بیشتر از دوران قبل شده، ولی با تمرکزی که در زمینه تولید در سیمافیلم رخ داده است و با اتفاقی که در مرکز فیلمنامه می‌افتد یعنی فیلمنامه‌ها در یک‌جا جمع شده و تصمیم‌گیری می‌شود، این تفاهم دوطرفه بین ما و چهره‌ها باید شکل بگیرد. اکنون از داریوش فرضیایی بگیرید، تا محمدرضا ورزی با «پریزاد» یا رضا میرکریمی با سریال «رییسعلی دلواری»، کمال تبریزی با نگارش سریال «اقبال لاهوری»، جواد افشار، مهران مدیری، حسین سهیلی‌زاده، سعید آقاخانی، سید جمال سیدحاتمی، لیلی عاج، جلیل سامان، احمدرضا درویش با تلویزیون کار می کنند. اما باز همچنان این موضوع مطرح می‌شود که تلویزیون با چهره‌ها کار نمی‌کند. در آخرین مصاحبه هم اشاره کردم که روال طبیعی کار همین است؛ من به‌عنوان یک مدیر موقت تغییری نمی‌توانم ایجاد کنم. مراحل صیانت همیشه در سازمان صدا و سیما طبق استانداردهای تعریف‌شده کشور انجام می‌شود.
وی همچنین درباره سریال های تاریخ معاصر گفت: سریال «سرباز کوچک امام» در مورد آزاده سرافراز مهدی طحانیان است که به زندگی دوران جنگ و اسارت او می‌پردازد. سریال «یامامورا» هم که خانم لیلی عاج کارگردانی آن را بر عهده دارد با همکاری حوزه هنری در حال انجام است. در مجموع پنج سریال «الف ویژه» و پنج سریال «الف فاخر» در مراحل مختلف نگارش، پیش‌تولید و تولید قرار دارند.
نقویان درباره کاهش کیفیت سریال ها گفت: به طور کلی در فصل تابستان، به دلیل سفر رفتن مردم، میزان بیننده تلویزیون تا حدودی کاهش می‌یابد و این مسئله بر حوزه سریال‌سازی نیز تأثیر می‌گذارد. روزها بلند است، مردم درگیر کارهای شخصی و تفریحات بیرونی هستند و مسافرت زیاد دارند. امسال نیز، مانند برخی سال‌های گذشته، هم‌زمانی ماه محرم با تابستان، موجب کاهش بیشتر مخاطبان شد. از طرف دیگر، وقوع جنگ 12 روزه نیز در کاهش توجه مخاطبان تأثیر داشت. مجموع این عوامل باعث شد در همان یکی دو ماهی که آمار بینندگان افت داشت، برخی به‌صورت غیرحرفه‌ای درباره کاهش مخاطب تلویزیون اظهارنظر کردند و فقط همان بازه زمانی را ملاک تحلیل قرار دادند، در حالی که این تحلیل‌ها به هیچ وجه بیانگر عملکرد چندساله تلویزیون نیست.
تعداد سریال‌های خوب تولیدشده در پلتفرم‌ها محدود است
وی افزود: میزان مخاطبان سریال‌های تلویزیونی در دو سه سال گذشته معمولاً بین 30 تا 40 درصد بوده، برخی آثار بالای 50 درصد و حتی تا 70 درصد هم رسیده‌اند. سریال «پایتخت» مثلاً نزدیک به 80 درصد مخاطب داشته است. میانگین رضایت مخاطبان نیز بین 70 تا 80 درصد است. از نظر کمیت، تولیدات خارج از تلویزیون در مقایسه با آثار صدا و سیما بسیار کمتر است. از نظر کیفیت هم اگر بررسی شود، مشخص می‌شود که تعداد سریال‌های واقعاً خوب تولیدشده در پلتفرم‌ها محدود است. بسیاری از آثار کیفیت پایینی دارند و بدون بازخورد خاصی فقط پخش می‌شوند. الان اگر بخواهید فکر کنید، چند سریال ماندگار از پلتفرم‌ها در سال جاری به ذهنتان می‌رسد؟
رئیس سیما فیلم یادآور شد: تلویزیون راهبردهای مشخصی دارد. برای مثال، همیشه بحث «مافیای تولید» و حضور چند تهیه‌کننده و کارگردان ثابت در تلویزیون مطرح بوده است اما در سال‌های اخیر، حدود 30 تا 40 درصد تولیدات «سیمافیلم» توسط نیروهای جدید انجام شده است. این رویکرد ممکن است در ابتدا منجر به برخی آسیب‌های کیفی شود اما از نظر راهبردی دستاورد بزرگی است. نمونه‌اش سریال «بادار» است؛ اثری که شاید در گام اول مخاطب زیادی جذب نکرد اما از منظر تولیدی، اتفاق مهمی برای تلویزیون بود چون یکی از نقدها همیشه این بود که تولیدات تلویزیون محدود به تهران است.
وی درباره سریال «مهمان‌کشی» و انتقادات به آن تصریح کرد: قرار بود لحن سریال امروزی باشد، یعنی گفتگوها و فضای آن حال‌وهوای امروز را داشته باشد. در این مورد خیلی بحث شد؛ بعضی موافق بودند، بعضی مخالف. در نهایت تصمیم گرفته شد که به‌صورت امروزی ساخته شود. عده‌ای می‌گفتند این نوع روایت باعث می‌شود مخاطب عام راحت‌تر ارتباط بگیرد.
وی مطرح کرد: رابطه میان تلویزیون و هنرمندان یک تعامل دوطرفه است؛ رفت‌وآمد وجود دارد. با این حال، تلویزیون همواره متهم به رفتار یک‌طرفه و بی‌توجهی به هنرمندان خود می‌شود. ما کسی را در «اسارت» خود نگرفته‌ایم و هیچ محدودیتی از این جنس وجود ندارد. چهار یا پنج کارگردان مطرح ممکن است مدتی بیکار باشند و سپس به تلویزیون بازگردند. یا در مواردی ما با بسیاری از کارگردانان بزرگ در حوزه طنز وارد مذاکره می‌شویم اما به دلیل مشغله یا پروژه‌های دیگر، همکاری آنها به دو یا سه سال بعد موکول می‌شود. بنابراین، این‌گونه نیست که تلویزیون عامدانه با افراد خاصی کار نکند یا با چهره‌ها مشکل داشته باشد.
نقویان اظهار کرد: در مورد بودجه نیز باید بگویم بودجه سیما کاملا تعریف‌شده است و امکان تخطی از آن وجود ندارد. مأموریتی هم که در برنامه هفتم توسعه بر عهده ما گذاشته شده، تغییری در میزان بودجه ایجاد نکرده است. هزینه‌های تولید ما، به‌صورت قطعی، حدود نصف یا حتی یک‌سوم هزینه‌های تولید در خارج از سازمان است. ما واقعاً قدردان عوامل تولید هستیم که با وجود محدودیت منابع مالی، با تلویزیون همکاری می‌کنند. بودجه‌ای که در اختیار ماست صرفاً برای تولید است و در جای دیگری هزینه نمی‌شود.
وی درباره پروژه‌های تاریخی و مذهبی گفت: سریال حضرت معصومه (س) همچنان در مرحله نگارش قرار دارد و فیلمنامه آن با دقت بالایی بازنویسی می‌شود. تا زمانی که فیلمنامه به شکل کامل آماده نشود، مرحله بعدی تولید آغاز نخواهد شد.
توضیح درباره طولانی شدن سریال «سلمان فارسی»
وی در مورد طولانی شدن تولید سریال «سلمان فارسی» نیز توضیح داد: من یک بررسی ابتدایی درباره برخی تولیدات پلتفرم‌های خارجی انجام دادم. برخی سریال‌های خارجی بازه‌ای طولانی، مثلاً پنج‌ساله برای 15 قسمت سریال خود در نظر می‌گیرند، اما این موضوع را به‌طور عمومی اعلام نمی‌کنند. در چهار سال ابتدایی، پیش‌تولید اولیه شامل نگارش فیلمنامه، طراحی دکور و سایر مراحل مقدماتی انجام می‌شود. اما ما از ابتدا در جریان تولید سریال‌هایی مانند «سلمان فارسی» هستیم و به همین دلیل، طولانی به نظر می‌رسد. در برخی سریال‌ها، فصل‌ها به مرور و با فاصله زمانی پخش می‌شوند؛ مثلاً فصل اول در سال جاری، فصل بعدی سه سال بعد و ادامه سریال به همین ترتیب ارائه می‌شود. نمونه‌هایی مانند سریال «اسکویید گیم» نیز این شیوه را دنبال کرده‌اند.
نقویان در توضیح مقایسه تلویزیون با پلتفرم‌ها گفت: این قیاس اشتباه است. منظور من از مقایسه، کمیت آثار بود. برای مثال، 50 تا 70 درصد سریال‌های ما از استاندارد معمولی بالاتر هستند و به نظر خودمان موفق بوده‌اند. حدود 30 درصد دیگر، به دلایلی مانند راهبرد تولید و مسائل دیگر، ممکن است طیف وسیع مخاطب را نداشته باشند. اما در پلتفرم‌ها درصد آثار موفق به لحاظ کمی، به مراتب پایین‌تر است و میزان خطا در آنها بیشتر است. من از منظر کمیت مقایسه کردم و اشاره کردم که سریال خیابان خلوت‌کن در دنیای امروز، با وجود موبایل و شبکه‌های اجتماعی، ممکن است وجود نداشته یا تاثیری فراگیر نداشته باشد. در دو سال گذشته، تلویزیون آثار موفق فراوانی داشته که مجبور شدیم ادامه آنها را تولید کنیم. اصطلاح سریال خیابان خلوت کن دیگر معنایی ندارد حتی «وحشی» که سریال خوبی هم بود این چنین نبود.
وی در پایان با اشاره به همکاری با نهادها از ساخت سریال های «یامامورا» و «آبنبات» در همکاری با حوزه هنری و دیگر نهادها خبر داد.