سناریو تازه ترکیه در شمال سوریه
در شرایطی که با گسترش هرج و مرج ناشی از تحرکات گروه‌های افراطی وابسته به ترکیه در شمال سوریه، آنکارا موقعیت خود را در این کشور در خطر می‌بیند ترک‌ها سناریو جدیدی برای کنترل تروریست‌های وابسته به خود ترسیم کرده‌اند.
به گزارش الف، طی چند ماه گذشته گروه‌های تروریستی مستقر در شمال سوریه که وابسته به ترکیه هستند با تحرکات خشونت‌آمیز خود موجب گسترش هرج و مرج و ناامنی در این منطقه شده‌اند که با واکنش آنکارا مواجه بوده و مقامات نظامی ترکیه پیامی برای سرکرده‌های این گروه‌ها ارسال کرده‌اند با این مضمون که همه مناطق تحت سیطره ترکیه در شمال سوریه باید تخلیه شده و گروه‌های مذکور در قالب یک ائتلاف قرار بگیرند. یک مقام امنیتی ترکیه به این منظور چند روز قبل سرکرده‌های گروه‌های مستقر در حومه حلب را احضار کرده و به آنها گفت که آنکارا قصد خنثی کردن طرح‌های گروه هیئت «تحریر الشام» (جبهه النصره سابق) را دارد.
این اقدام ترکیه چند هفته بعد از گسترش فعالیت‌های تحریرالشام در حومه حلب صورت می‌گیرد. در شرایطی که این منطقه در حال پاکسازی از سایر گروه‌های تروریستی است، هیئت تحریرالشام به سرکردگی «ابومحمد الجولانی» در تلاش برای سیطره بر آنجاست. روز پنجشنبه گذشته یک مقام ارشد امنیتی ترکیه در کنار شماری از افسران ارتش این کشور در منطقه «غازی عنتاب» ترکیه نشست کوتاهی با سران گروه‌های وفادار به آنکارا در شمال سوریه برگزار کرده و به آنها گفت که گروه تروریستی «جبهه شامیه» در تلاش برای رهبری یک پروژه افراطیِ همسو با پروژه هیئت تحریرالشام در شمال سوریه با حمایت آمریکا و بدون هماهنگی آنکاراست.
این مقام امنیتی ترکیه که با اضطراب و عجله صحبت می‌کرد بدون اینکه به سخنان سران گروه‌های افراطی وفادار به آنکارا گوش دهد به آنها گفت که باید با یکدیگر متحد شوند و همچنین وضعیت اقتصادی خود را نیز مدیریت کرده و این بار را از دوش ترکیه بردارند.
برخی سران گروه‌های مذکور بعد از دیدار با مقامات امنیتی و نظامی ترکیه اعلام کردند که آنکارا به آنها وعده داده تا جلسه‌ای با متحدان ابومحمد الجولانی برگزار و آنها را توبیخ کند. اما برخی منابع اگاه ضمن تکذیب این مسئله در گفتگو با روزنامه الاخبار اعلام کردند که ترکیه حرفی در زمینه مجازات متحدان الجولانی نزده و از سرکرده‌های گروه‌های وفادار به خود خواسته تا با هیچ طرف خارجی دیگری هماهنگ نشوند.
کارشناسان در ارزیابی تحرکات تازه ترکیه در شمال سوریه و تلاش برای کنترل گروه‌های تروریستی مستقر در آنجا معتقدند که آنکارا و حزب عدالت و توسعه وابسته به «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه نگران تاثیر اقدامات گروه‌های وابسته به خود در شمال سوریه بر صحنه داخلی ترکیه هستند؛ به ویژه در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور.
در همین زمینه منابع آگاه گزارش می‌دهند که نهاد امنیتی ترکیه حداکثر دو ماه و قبل از پایان سال جاری میلادی به گروه‌های وفادار به این کشور در سوریه مهلت داده تا همگی با یکدیگر متحد و در قالب یک گروه ادغام شوند تا آنکارا بتواند ضمن کاهش بار اقتصادی آنها سیستم منظم‌تری برای مدیریت این گروه‌ها تدوین کند. ترکیه همچنین گروه‌هایی که با این خواسته آنکارا مخالفت کنند را تهدید کرده و نسبت به تحرکات جدید جهت ایجاد وضعیت جنگی در شمال سوریه هشدار داده است.
از طرف دیگر اطلاعات منابع معارض سوری حاکی از آن است که مقامات امنیتی ترکیه در حومه حلب با سران هیئت تحریرالشام به سرکردگی ابومحمد الجولانی نیز دیدار کرده‌اند. با وجود اینکه هیچ اطلاعاتی درباره جزئیات این دیدار منتشر نشده اما منابع وابسته به هیئت تحریرالشام اعلام کردند که رفتار ابومحمد الجولانی بعد از دیدار با مقامات امنیتی و نظامی ترکیه تغییر نکرده و او همچنان در تلاش برای گسترش تحرکات تحریرالشام در حومه حلب و نیز عفرین است.
در مورد انگیزه‌های آنکارا از تلاش برای ادغام گروه‌های تروریستی در شمال سوریه، می‌توان ارزیابی کرد که شاید ترکیه قصد دارد از این طریق به بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی در عرصه سوریه بگوید که قدرت کنترل اوضاع مناطق تحت سیطره خود در شمال سوریه را دارد و می‌تواند ضمن آرام نگه داشتن شرایط این مناطق، در مسیر عادی‌سازی روابط با دولت سوریه نیز گام بردارد.
از طرف دیگر آنکارا در تلاش برای کنترل و مهار هیئت تحریرالشام است که در فهرست تروریسم بین‌المللی قرار دارد و خطر بزرگی برای موقعیت ترکیه در سوریه است. اما درباره اینکه آنکارا موفق به اجرای طرح خود برای کنترل گروه‌های افراطی در شمال سوریه خواهد شد و آیا ابتکار آن در این زمینه به نتیجه می‌رسد یا نه باید اشاره کرد که ترکیه قبلا نیز چندین بار دست به چنین اقداماتی برای سیطره بر گروه‌های افراطی وابسته به خود در شمال سوریه زده اما هیچ یک از آنها نتیجه‌ای نداشته و حتی منجر به هرج و مرج و درگیری بیشتر میان آنها شده است.
از سوی دیگر گروه‌های مذکور صرفا وابسته به ترکیه نیستند و تحت نظارت و سیطره سرویس‌های اطلاعاتی دیگر نیز قرار دارند. همچنین این گروه‌های تروریستی مواضع همسانی نداشته و در بسیاری از موارد با یکدیگر در تنش و اختلاف هستند بنابراین حتی اگر تحت فشار ترکیه متحد و ادغام نیز بشوند درگیری‌های تازه‌ای میان آنها رخ خواهد داد. به ویژه اینکه به نظر نمی‌رسد گروه تروریستی تحریرالشام قصد تبعیت از سیاست‌های ترکیه را داشته باشد و از چند هفته قبل تاکنون حومه شمال و شمال غرب سوریه به طور مستمر صحنه درگیری تروریست‌های تحریرالشام با سایر گروه‌های این منطقه از جمله گروهک «الفیلق الثالث» بوده است.