سگ ها زیاد شوند به یوزپلنگ ها هم رحم نمی کنند!

به گزارش مشرق، در کشورهای غربی مانند ایرلند، آمریکا، آلمان، انگلستان و سوئد همچنین در کشورهای همسایه و عربی ایران مانند امارات، قطر و... قوانین درباره سگ گردانی و ساماندهی سگ های ولگرد، قوانین سخت گیرانه ای است. هر فرد برای آنکه ادعایی درباره محیط زیست داشته باشد و چنانچه بخواهد خود را حامی محیط زیست بداند باید در چارچوب همان قوانین عمل کند در غیر این صورت، قانون در برابر هر ادعا و رفتار ناقض، از خود دفاع و فرد را موظف به تمکین و پرداخت جریمه می کند.

اینجا چند وقتی است معظل سگ ها، پا فراتر از مشکلاتی که سگ گردانی های غیراصولی و غیرمدنی ایجاد کرده، گذاشته. مشکل به حمله متعدد سگ های ولگرد به شهروندان، دیگر گونه های جانوری و خطر قالب شدن این گونه و نابودی دیگر گونه ها رسیده اما هنوز هم عده معدودی که خود را حامی محیط زیست می پندارند، معتقدند که با سگ در ایران بدرفتاری می شود و نباید سگ های ولگرد را از حاشیه شهرها جمع کرد!

دو سال حبس تا جارو کردن خیابان

خلاف ادعاهای اثبات نشده حامیان سگ ها، این طور به نظر نمی‌رسد که کشورهای دیگر برنامه ای برای کنترل جمعیت سگ‌های شناسنامه دار، صاحب دار و ولگرد نداشته باشند. در واقع، قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای مهار و کنترل سگ‌های خانگی و غیرخانگی در کشورهای مختلف از غربی گرفته تا کشورهای عربی و همسایه ایران وجود دارد. به طور خلاصه در بریتانیا و ایرلند، سگ برای گردش در جامعه باید تحت کنترل باشد و از قلاده و در صورت لزوم از پوزه‌بند برایش استفاده کنند. سگ‌های بدون صاحب با رفتار خطرناک توقیف و در صورت نیاز معدوم می‌شوند. صاحبان سگ‌ها در صورت رهاسازی تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرند. قاضی حتی می‌تواند برای سگ‌هایی که برای عموم خطرناکند، حکم نابودی هم صادر کند. 6 ماه حبس، جریمه نقدی 50 هزار پوندی برای صاحبان سگ‌هایی صادر می‌شود که در اماکن عمومی وحشت‌آفرینی و حمله کرده اند. اگر سگ به کسی آسیب برساند میزان حبس به دو سال افزایش پیدا می‌کند با همین مقدار جریمه. حتی اگر سگ به حیوان دیگر آسیب بزند تا هزار پوند جریمه برای صاحبش صادر می‌شود. هزینه نگهداری از سگ به اضافه ملزوماتی که باید تهیه شود تا بتوان آن را برای گردش در جامعه برد، از ضرورت‌های اجتماعی برای صاحبان آن است. صاحب سگ باید کیسه مخصوص جمع‌آوری فضولات تهیه کند. اگر سگ مکان عمومی را نجس کند 80 پوند جریمه برای صاحبش نوشته می‌شود، همچنین موظف به پاکیزه و ضدعفونی کردن آن محوطه است.

قوانین سختگیرانه برای تولیدمثل سگ ها

سوئد در سال 2003 قوانین پیشگیری‌کننده‌ای برای نگهداری از سگ وضع کرد. طبق این قوانین وظیفه مستقیم تامین امنیت و آرامش روان دیگر شهروندان برعهده کسی است که از سگ نگهداری می‌کند. برخی هم فکر می‌کنند در کشورهای غیرغربی، قوانین دقیقی برای نگهداری و کنترل جمعیت سگ‌ها وجود ندارد. کشورهای عربی همسایه ایران اتفاقا قوانین سخت‌گیرانه‌ای دارند. برخی نژادها جزو نژادهای ممنوعه است و هیچ کس حق خرید و فروش آن را ندارد مگر با ضوابط و شرایط بسیار خاص که بر آن نظارت هم می‌شود.

برای مثال؛ هاستیف، استافورشایر، پیتبول و... از جمله نژادهای ممنوعه هستند. در امارات جریمه گرداندن سگ در اماکن عمومی بدون قلاده 100 تا 500 هزار ریال اماراتی است. در کشور ما رد پای قانون حمایت از شهروندان در برابر سگ‌ها را شاید بتوان در قانون مزاحمت برای زنان و اطفال؛ ماده 619 قانون تعزیرات جستجو کرد که عامل آزاردهنده باید بین 2 تا 6 ماه حبس و 74 ضربه شلاق را بپذیرد، اما قانون مختص و روشنی برای برخورد با مزاحمت توسط سگ‌ها و سگ‌گردانان وجود ندارد.

کشورهای غربی در قالب قوانینی با عنوان «رفاه حیوانات» معتقدند جمعیت گونه‌های جانوری باید کنترل شود، آنها به هیچ وجه اجازه اظهارنظر و مداخله توسط افرادی که خود را طرفدار محیط زیست و حامی حقوق حیوانات می‌پندارند، نمی‌دهند. برای مثال در انگلستان، مراکز محلی خرید و فروش سگ باید دقت کنند کمتر از 5 توله در سال به دنیا بیاید. هر سگ ماده در طول عمر خود بیش از 6 توله به دنیا نیاورد، آنهم حداقل با فاصله تولد هر توله یک سال از دیگری. سگ‌ها قبل از یک سالگی به هیچ وجه نباید کنار جفت و جنس مخالف قرار بگیرند. تمام این قوانین برای کنترل جمعیت سگ‌هاست و مخالفان با آن وجهه اجتماعی و شهروندی خوبی ندارند.

وقتی سگ ها درنده تر می شوند!

رهاسازی سگ در طبیعت و غذا دادن به آنها بدون اجازه مراکز تصمیم‌گیرنده با شدت برخورد روبروست. یکی از عارضه‌هایی که به دلیل حمله سگ‌های ولگرد و وحشی فرد را تهدید می‌کند احتمال ابتلا به هاری هست. ویروس هاری «بی‌هوازی» است. برخی به خیال اینکه محل گازگرفتگی کوچک است، زخم را می‌بندند در حالی که فرصت بسیار مناسب برای عفونت زخم و رشد ویروس هاری ایجاد می‌شود. واکسن و سرم هاری از محصولات گران‌قیمتی درمانی است و وزارت درمان و پزشکی هر ساله مبالغ قابل توجهی برای تأمین این واکسن هزینه می‌کنند. در تهران و شهرهای مختلف مراکز سرم‌تراپی و واکسیناسیون هاری هر سال موارد متعددی از گازگرفتگی توسط سگ را گزارش می‌کند که عموماً در سال‌های اخیر توسط سگ‌های ولگرد بوده است.

«مهدی گویا»، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر در مصاحبه ای مربوط به سال 1397 گفته، 207 هزار مورد گازگرفتگی توسط سگ‌ها در مراکز درمانی ثبت شده که 50 هزار مورد نسبت به مدت مشابه سال گذشته آن افزایش داشته است. برای افرادی که اهل محاسبه و منطق باشند این رشد ناگهانی گویای همه چیز خواهد بود.

جان جانداران دیگر در خطر است

«عباس محمدی»، یکی از کنشگران محیط زیست در گفتگویی که سابق بر این با خبرآنلاین داشته، معتقد است با غذا دادن به سگ‌های ولگرد سبب افزایش جمعیت و غالب شدن این گونه در طبیعت می‌شویم. افرادی که در برابر جمع‌آوری سگ‌ها مخالفت می‌کنند معمولا بیش از آنکه دلسوز محیط زیست باشند، دچار اشتباه و سوءتفاهم شده‌اند. دود این گونه حمایت افراطی از یک گونه و مقاومت دربرابر تعادل بخشی به چرخه اکوسیستم، فقط به چشم خودمان بر می گردد. محمدی معتقد است محیط‌بانان و طبیعت‌پیمانان حرفه‌ای معمولاً شاهد این هستند که در طبیعت سگ‌ها به حیوانات و تخم پرندگان دیگر حمله می‌کنند و اگر آسیبی به آنان نزنند با وارد کردن استرس به دیگر حیوانات در روند طول عمر آنها تاثیر می‌گذارند. کوه، دشت، محل زادآوری سگ نیست. عقیم‌سازی سگ‌ها پروژه موفقی نیست. سگ‌های عقیم‌شده معمولاً به دنبال خوی نیاکان خود یعنی گرگ‌ها، دغدغه تشکیل گله دارند. یک گله سگ حتی پلنگ، گراز و خرس را از پا می‌اندازد. با این وجود برخی با تصور اینکه سگ وفادار، فداکار و دلسوز است، در برابر کنترل جمعیت سگ‌ها و رشد بی منطق و نگران کننده جمعیتشان، واکنش‌های نه چندان صحیح و منطقی از خود بروز می‌دهند.

ازدیاد سگ ها و تهدید زندگی 188 گونه

به دنبال جو و مد ایجاد شده در قالب سگ گردانی، برخی افراد سگ می‌خرند اما به دلیل هزینه‌های نگهداری آن توله‌هایش را رها می‌کنند. سگ‌ها استرس شدیدی بر حیات وحش وارد می‌کنند. بررسی مقاله های کارشناسان محیط زیست حاکی از آن است که غلبه آنها در چرخه حیات، تهدیدکننده 188 گونه در معرض انقراض است. از جمله 96 گونه پستاندار، 78 گونه پرنده، 22 گونه خزنده و 3 گونه دوزیست. سال‌ها قبل سگ به عنوان گله‌بان برای هدایت دام‌ها و محافظت از باغ‌ها در روستاها استفاده می‌شد. هر روستا به زحمت یکی دو سگ داشت، اما حالا تعداد سگ‌های رهاشده در دشت و دمن چشمگیر است. حق حیات حیوانات این نیست که اجازه بدهیم تعداد یک گونه بی قاعده افزایش پیدا کند و غالب شود در حالیکه سلامت و حیات گونه‌های دیگر را به خطر بیندازد. این روالی رایج در تمام جهان است برای مثال استرالیا هر سال برای کنترل جمعیت کانگوروها؛ نماد ملی حیات وحش این کشور، تعدادیشان را با گلوله می‌کشد. در واقع علاقمندان به سگ، حامیان محیط زیست نیستند؛ چراکه رفتارشان سبب می شود انواع دیگر جانداران در زندگی دچار آسیب شوند.

نگران یوزها هستید یا حمایت از سگ ها!؟

اطلاعات به دست آمده از برخی جستارها حاکی از این است که 18 هزار سال قبل سگ‌ها از اجداد گرگی خود جدا، تربیت و اهلی شده اند. حدود 12 هزار سال قبل برای نگهبانی از گله پرورش یافته اند اما حالا می‌بینیم که سگ‌ها از نگهبانان طبیعت به قاتلان طبیعت تبدیل شده‌اند. گوشت‌خواران کمیاب ماند گربه جنگلی، گربه دشتی، روباه، سمور، خرس، پلنگ و... گونه‌هایی هستند که سگ‌ها به راحتی می‌توانند آنها را از پا دربیاورند. چگونه!؟ طبیعی است یک سگ به تنهایی از عهده یک خرس برنمی‌آید اما همین که به صورت گله‌ای به شکار خود حمله می‌کنند حیوان از پا می‌افتد. یکی دیگر از ویژگی‌هایی که سبب شده سگ‌ها به قاتلان محیط زیست تبدیل شوند روحیه اجدادی آنهاست؛ درندگی گرگ‌ها. سگ‌ها مانند اجداد خود برای شکار حوصله فراوان دارند. آن را تعقیب می‌کنند و در فرصتی مناسب که خسته شد حمله می‌کنند. یوزپلنگ‌ها سریع‌ترین دونده‌های جهان هستند اما فقط برای چند دقیقه و بعد از آن خسته می‌شوند. استراحت می‌کنند و سگ‌ها از این فرصت استفاده و حمله می‌کنند. در ایران که خیلی‌هایمان دغدغه حفاظت از نژاد یوزپلنگ را داریم بد نیست بدانیم کمتر از 70 قلاده یوزپلنگ وجود دارد. سگ‌های رهاشده در طبیعت که تعدادشان روز به روز افزایش پیدا می‌کند می‌توانند قاتل این گونه باشند. برای آنهایی که این مسئله را باور نکرده‌اند کافی است فیلم حمله سگ‌ها به گراز و خرس را در اینترنت جستجو کنند.

هزینه های غلبه یک گونه

عقیم‌سازی یا نگهداری سگ‌ها در مراکز مختلف، شیوه های کامل و کارآمد برای کنترل جمعیت سگ‌ها نیستند. سگ‌های عقیم، خوی گله‌سازی پیدا می‌کنند. نگهداری از سگ‌ها هزینه فراوان دارد، کمترین هزینه عقیم‌سازی برای هر قلاده سگ 800 هزار تومان است. برای نگهداری از هر سگ دست‌کم 15 مترمربع جا نیاز است. ارزان‌ترین غذای بازار برای هر وعده روزانه مبالغ قابل توجهی در ماه روی دستمان می گذارد. افرادی که معتقدند سگ‌های ولگرد نباید جمع‌آوری، عقیم‌سازی و یا معدوم شوند، صرفا احساساتی رفتار می‌کنند و شاید زحمت این محاسبات را کمتر به خود می‌دهند. محیط زیست بیشتر از حامیان سگ ها، نیازمند حامیان دلسوز، واقعی و آگاه است.