سیاست خارجی «پهلوی» استقلال نداشت / نازکردن «محمدرضا» برای آمریکا

پژوهشگر تاریخ انقلاب گفت: نوع نگاه پهلوی به شرق و غرب نشان‌دهنده مستقل نبودن سیاست خارجی ایران در آن دوره بود.

به گزارش خبرگزاری مهر، سید روح‌الله امین‌آبادی پژوهشگر تاریخ انقلاب در رابطه با آخرین میهمانی خارجی محمدرضا پهلوی در کاخ سعدآباد در حساب کاربری خود در اینستاگرام نوشت: عکس پیوست تصویری از ضیافت شاه برای «هوا گوئوفنگ» نخست وزیر وقت چین در کاخ گلستان است؛ «هوا گوئوفنگ» آخرین مقام خارجی بود که 9 شهریور 1357 به ایران آمد، شاه که از غرب ناامید شده بود، نگاه و مسیر خود را به شرق تغییر داد اما این اقدام نیز افاقه‌ای نکرد.

وی خاطرنشان کرد: محمدرضا پهلوی می‌خواست از طریق دیدار با رهبران چین به کمونیست‌های وطنی که برخی از آنها به چین و گروهی دیگر به شوروی امید داشتند، نشان دهد که سران دو قطب کمونیستی شرق او را تایید می‌کنند و تلاش انقلابیون چپ‌گرا، آب در هاون کوبیدن است.

پژوهشگر تاریخ انقلاب در ادامه مطلب خود آورده است: پهلوی هرگز قدرت جریان اسلام‌گرا به رهبری امام خمینی (ره) را جدی نگرفت و هر وقت می‌خواست از انقلابیون سخن بگوید، آنها را مارکسیست‌های اسلامی می‌خواند تا این گروه را به سخره بگیرد. از این رو بود که وقتی می‌خواست قدرت خود را نشان دهد، ناگزیر می‌شد از چین و شوروی دعوت کند تا از او حمایت کنند.

امین‌آبادی نوشت: در دولت «علی امینی» روابط ایران و شوروی به شدت تیره شد به طوری که «خروشچف» رهبر وقت شوروی مرتب علیه ایران سخن می‌گفت. بعد از امینی، «اسدالله علم» روابط با شوروی را بهبود بخشید.

وی با بیان اینکه پس از «حسنعلی منصور» و در دوره «هویدا» با شوروی قرارداد احداث ذوب‌آهن در ایران منعقد شد، آورده است: اما چرخش شاه به شرق واقعی نبود، او متحد استراتژیک آمریکا محسوب می‌شد و آمریکایی‌ها این تغییر جهت‌ها را نازکردن می‌دانستند. از این منظر، نه شرق بهبود روابط را جدی می‌گرفت و نه غرب در تصمیماتش تغییری ایجاد می‌کرد. بنابراین هر چه قرار بود بدهند می‌دادند و این ناز کردن‌ها فایده‌ای نداشت.

پژوهشگر تاریخ انقلاب در پایان مطلب خود نوشت: خلاصه کلام آنکه نوع نگاه پهلوی به شرق و غرب نشان‌دهنده مستقل نبودن سیاست خارجی ایران در آن دوره بود چراکه تصمیمات در حوزه سیاست خارجی، باید بدون توجه به نگرانی‌ها برای روابط خارجی کشور اتخاذ می‌شد. سیاست پهلوی به نوعی بود که نه با بهبود روابط با غرب می‌شد به شرق پیام داد و نه برعکس.