سیاست شکست خورده ترامپ در قبال اوکراین / کلاهی که رئیس‌جمهور آمریکا بر سر زلنسکی می‌گذارد

فاطمه سرخوش در اقتصادنیوز نوشت: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، به اتخاذ سیاستی جدید در قبال اوکراین روی آورده است؛ سیاستی که در واقعیت تفاوت چندانی با رویکرد قبلی او ندارد. محتوای اصلی این سیاست همچنان بر وادار ساختن کی‌یف به امتیازدهی بیشتر و راضی کردن ولادیمیر پوتین استوار است؛ به این امید که او این امتیازات را کافی بداند و بنابراین توافق صلح با اوکراین را بپذیرد.

مسیری که به احتمال زیاد دونالد ترامپ را نیز به جایزه صلح نوبل خواهد رساند. حال آنکه جایزه نوبل صلح برای تحقق صلح داده می‌شود، نه برای اعمال تسلیم.

اوضاع اوکراین رو به وخامت است

فرید زکریا در فارن پالیسی نوشت: چنین رویکردی قبلا امتحان شده و نتیجه ای نداشته است. به علاوه، چنین سیاستی در حالی اتخاذ می‌شود که اوکراین در بدترین وضعیت به لحاظ آسیب‌پذیری قرار دارد. گزارش‌های میدانی نشان می‌دهند که شعله حملات در میدان نبرد بالا گرفته است و شاخص‌های عملیاتی رو به وخامت قرار دارند. بنابراین در صورت نبود اقداماتی فوری، ممکن است که اوکراین با شکست نظامی روبه‌رو شود؛ شکستی که برای روسیه نه‌تنها یک پیروزی نمادین خواهد بود، بلکه دستاوردهای بیشتری را به همراه خواهد داشت.

نقطه بحرانی در نبرد شرق اوکراین

شهر صنعتی و راه آهنی پوکروفسک در شرق اوکراین که موقعیتی استراتژیک دارد، در آستانه فروپاشی است. اوکراین طی ماه‌ها در برابر فشارهای مداوم و سنگین روسیه مقاومت کرده است، اما اکنون این منطقه توسط نیروهای روسی محاصره شده است و تنها یک دالان 10 کیلومتری برای تأمین تدارکات دفاعی از سوی اوکراین باقی مانده است؛ موضوعی که کی‌یف ایندیپندنت آن را گزارش داده است.

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، اعلام کرده است که نیروهای روسیه در این محور هشت برابر نیروهای اوکراینی هستند. وزارت دفاع اوکراین نیز گزارش کرده که بیش از 300 سرباز روسی وارد شهر شده‌اند و مسکو از طریق اعزام تیم‌های خرابکار تلاش دارد تا بی‌ثباتی درونی در منطقه ایجاد کند.

سقوط احتمالی پوکروفسک، بزرگ‌ترین شهر از دست‌رفته اوکراین طی بیش از دو سال گذشته خواهد بود. اما نکته مهم تر، اهمیت منطقه پوکروفسک به‌عنوان گره اصلی لجستیک اوکراین در نزدیکی زنجیره استحکامات شهری پیوسته بازمی‌گردد. هرچند اوکراین تا حدودی شبکه‌های پشتیبانی خود را تغییر داده است، اما سقوط پوکروفسک می‌تواند کل خط دفاعی دونتسک را در معرض خطر قرار دهد.

اراده برتر سیاسی کرملین

به باور تحلیلگران، پیشروی‌های روسیه در خاک اوکراین بیش از آن که ناشی از مهارت های تاکتیکی باشد، به اراده سیاسی و توان فرسایشی این کشور برمی گردد. داده‌های رسیده از بودجه روسیه نشان می‌دهند که از ژانویه تا سپتامبر، ماهانه حدود 29 هزار نفر قرارداد نظامی امضا کرده‌اند. از سوی دیگر، برآوردهای اوکراین نشان می‌دهد که روسیه در همین دوره، ماهانه 35 هزار نفر تلفات داشته است.

این به این معناست که میزان تلفات روسیه بیش از میزان جذب نیرو است؛ اما ارتش موفق شده تا با ارائه بسته‌های مالی گسترده و وسوسه‌کننده نیروهای جایگزین را به‌سرعت جذب کند و تداوم جنگ را ممکن سازد.

در مقابل، اوکراین قادر نیست تا چنین رویکردی که مبتنی بر انگیزه‌های مالی است را به کار گیرد. در هفت ماه نخست سال جاری، بیش از 110 هزار مورد فرار از خدمت در اوکراین ثبت شده است. برخی فرماندهان اوکراینی اعلام کرده‌اند که در برخی یگان‌ها کمتر از 10 سرباز رزمی کارآمد باقی مانده است. اوکراین ماهانه حدود 30 هزار نفر را بسیج می‌کند، اما تنها یک‌سوم آنان توان شرکت در عملیات رزمی دارند.

زلنسکی می‌گوید ارتش اوکراین نزدیک به یک میلیون نفر نیرو دارد، اما یکی از تحلیلگران نظامی اوکراینی معتقد است که برای جایگزینی مناسب واحدهای فرسوده، اوکراین باید سه برابر این تعداد نیرو در اختیار داشته باشد.

عملیات پشتیبانی ناممکن شده است

فرسودگی گسترده نیروهای اوکراینی اکنون به یک تهدید راهبردی تبدیل شده است. مطابق گزارش روزنامه لوموند، بسیاری از سربازان اوکراینی 100 تا 200 روز بدون چرخش در خطوط مقدم باقی می‌مانند؛ زیرا حضور گسترده پهپادها در آسمان جابه‌جایی، استراحت و عملیات پشتیبانی را تقریبا ناممکن کرده است.

بحران تأمین تجهیزات و تسلیحات

یکی از عوامل اصلی ایجاد یا تشدید بحران کنونی، کاهش چشمگیر حمایت خارجی از اوکراین است. آمریکا در عمل ارائه تمام کمک‌های نظامی گسترده مستقیم را متوقف کرده است. بخشی از ارسال تجهیزات نیز تنها در صورتی انجام می‌شود که هزینه آن از سوی اروپا یا سایر متحدان اروپایی تأمین شده باشد. در همین حال، تجهیزات مهمی مانند موشک‌های دوربرد، سامانه‌های پاتریوت و مهمات هدایت‌شونده، یا در صف تولید و خرید قرار دارند یا به دلیل نگرانی از کاهش ذخایر، ارسال آن‌ها به تعویق افتاده است.

اروپا وعده داده بود که خلأ ناشی از عقب‌نشینی آمریکا را پر کند، اما موفق به عملی کردن آن نشد. اتحادیه اروپا در سال 2023 متعهد شد که میلیون گلوله توپخانه را طی یک سال تأمین کند، اما این هدف نیز محقق نشد. به این ترتیب، میزان مهمات تأمین‌شده اوکراین همچنان از نیازهای عملیاتی در میدان، فاصله دارد.

به علاوه، اوکراین با کمبود سامانه‌های دوربرد برای حمله به زیرساخت‌های حیاتی در عمق روسیه، به‌ویژه تأسیسات نفتی که بخش مرکزی اقتصاد جنگی روسیه هستند، مواجه است. دولت آمریکا تنها اجازه استفاده محدود از سلاح‌هایی را داده است که حملات اوکراین را مؤثرتر می کنند.

جنگ فراتر از توان مالی اوکراین است

منابع مالی اوکراین نیز در حال کاهش هستند. طبق برآورد صندوق بین‌المللی پول، اوکراین تا سال 2027 به حداقل 65 میلیارد دلار تأمین مالی خارجی نیاز دارد؛ آن‌هم با این فرض خوش‌بینانه که درگیری‌های بزرگ تا اواخر 2026 به پایان برسد، فرضیه ای که امروزه چشم‌انداز روشنی ندارد. به گزارش اکونومیست، هزینه جنگ برای اوکراین در سال جاری حدود 100 میلیارد دلار بوده است که تقریبا نصف تولید ناخالص داخلی این کشور محسوب می‌شود.

اختلافات داخلی اروپا

اتحادیه اروپا درباره نحوه تأمین حمایت لازم برای اوکراین همچنان دچار اختلاف است. بلژیک مانع استفاده اتحادیه از دارایی‌های مسدودشده روسیه شده و نگران تبعات حقوقی و واکنش احتمالی مسکو است. این شرایط موجب شده تا تهدیدهای روسیه همچون گذشته، به سیاست مماشات اروپایی منتهی شود.

درخواست امتیازات سرزمینی بیشتر

گزارش‌های کنونی نشان می‌دهند که تیم ترامپ در حال بررسی درخواست برای امتیازات سرزمینی بیشتر از سوی اوکراین است؛ یعنی همان مواردی که پوتین مطالبه کرده است.

در همین حال، فرستاده ویژه دولت آمریکا در امور اوکراین که موضعی قاطع‌تر از دیگر اعضای کاخ سفید علیه روسیه داشته است اعلام کرده که در ماه ژانویه از سمت خود کنار خواهد رفت.

در حالی‌که اکثریت مردم اوکراین به‌طور قاطع با چنین امتیازاتی مخالف‌اند، قانون اساسی این کشور نیز هرگونه تغییر سرزمینی بدون برگزاری همه‌پرسی را ممنوع کرده است. همچنین، دریافت چنین امتیازاتی می‌تواند روسیه را تشویق کند که تقاضای اعمال نفوذ و کنترل بیشتر بر اوکراین را مطرح کند و این کشور را به کشوری وابسته مانند بلاروس تبدیل کند.

فرسودن غرب به‌جای پیروزی سریع نظامی

از همان ابتدای جنگ راهبرد روسیه بر این فرض استوار بوده است که غرب در نهایت از این درگیری خسته خواهد شد. این باور اکنون بیش از آنکه ناشی از موفقیت‌های نظامی روسیه باشد، از اختلافات داخلی و نابسامانی‌های سیاسی در کشورهای غربی قوت می‌گیرد.

شکست راهبردی از طریق مذاکره

اگر این مسیر اصلاح نشود، آمریکا ممکن است برای نخستین‌بار شاهد این باشد که کشوری با دموکراسی مدرن، از طریق مذاکره در برابر یک حکومت اقتدارگرا در قلب اروپا شکست مبخورد؛ منطقه‌ای که رؤسای‌جمهور آمریکا آن را در 80 سال گذشته. بخشی حیاتی از منافع ملی خود دانسته‌اند.

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.