سیر تا پیاز رمز ریال
نکته کلیدی درباره رمز ریال، حرکت بانک مرکزی در جایگزینی این پول ملی جدید فناورانه به جای ریال مرسوم است که از تورم، نقدینگی، عرضه و تقاضای ارز خارجی و ارزش ارز‌های دیگر تاثیر می‌پذیرد. اگر هدف اصلی بانک مرکزی از ارائه این طرح، جایگزینی ریال سنتی به رمز ریال جدید، حفظ و افزایش ارزش پول ملی در میان مدت و بلند مدت باشد، نقطه زنی بانک مرکزی در درمان بیماری‌های مختلف اقتصاد ایران خواهد بود.
فرارو - یک تحلیلگر مسائل اقتصادی گفت: «مزیت رمز ریال این است که امکان کاهش ارزش آن کمتر است و بانک مرکزی اگر درست و حساب شده عمل کند می‌تواند ارزش پول ملی دیجیتالی را راحت‌تر حفظ کند.»
مهدی بیات منش، کارشناس بازار سرمایه طی گفتگو با فرارو در خصوص رمز ریال‌هایی که از پایان شهریور فعال می‌شوند گفت: «حدود یک سالی است که در بازار پول و سرمایه بحث رمز ارز مطرح شده است و مسولان سازمان بورس و بانک مرکزی به فکر ایجاد زیر ساخت مناسب برای بازار سازی و استفاده از ابزار‌های مناسب در این بازار نو ظهو‌ر هستند. از عوامل و فاکتور‌های پیشرانه مطرح شدن تاسیس این بازار‌ها می‌توان به موارد متعددی اشاره کرد. یکی از این عوامل کشش فوق العاده بالای تقاضا در اقتصاد کشور‌های جهان، برای معامله در بازار‌های مالی فناورانه و جدیدی است که مشکلات و مسائلی از جمله بیش قانونی در بازار پول را برای مردم حل کند. البته این بیش قانونی گاهی گریبان‌گیر خود دولت‌ها هم می‌شود و آن‌ها را با تحریم‌های مالی و پولی دولت‌های متخاصم و قوی مواجه می‌سازد.»
وی تصریح کرد: «در طرح کنونی احتمالاً باتوجه به آشنایی رئیس بانک مرکزی با بازار سرمایه و حضور و آشنایی با بازار پول، این زیر ساخت بازاری در حال شکل گیری است و با اهدافی دنبال شده است که بخشی از اشتیاق و تقاضا‌های مردم را به حضور در بازار‌های رمز ارز پوشش خواهد داد؛ البته نه همه نیاز‌ها را در اسکیل مشخص و نه کاملا جهانی. شنیده‌ها و اخبار حاکی از تأسیس بورس بین الملل در زیر مجموعه بازار سرمایه با هدف معاملات رمز ارز است که در شورای عالی بورس هم اخیراً تصویب شد.»
این تحلیلگر مسائل اقتصادی ادامه داد: «از اهداف دولت برای تاسیس این بازار یعنی بورس بین الملل با ابزار «پولی - مالی - فناورانه» رمز ارز می‌توان به تامین مالی بین الملل از طریق رمز ارز اشاره کرد که البته میزان تاثیر آن منابع در اقتصاد هم، از جهت جذب سرمایه گذاری خارجی بسیار حائز اهمیت است؛ بنابراین لزوم رمز ارز جدید ریال اولاً پاسخ به برخی تقاضا‌ها برای حضور در بازار وسیع بین الملل است که باید دید چگونه از طرف سرمایه گذاران خارجی استقبال خواهد شد. باتوجه به امکان ارتباط مالی بین روسیه و ایران و برخی کشور‌ها امکان نتیجه بخش بودن در فرم خاصی وجود دارد. از طرف دیگر تامین منابع مالی ارزی و نیز جذب سرمایه گذاری خارجی در حدود معین که به تدریج قابل توسعه است از دیگر اهداف و ضرورت‌های تشکیل این بازار است.»
او افزود: «همچنین امکان رفع مانع تحریم‌ها با این زیر ساخت راحت‌تر صورت خواهد گرفت و مدل‌های جدیدتری در کاهش موانع تحریم اتفاق خواهد افتاد. اگر دولتی با رویکرد دولت قبل بر سرکار بود با توجه به رویکرد آن دولت تاسیس چنین بازاری با این اهداف به نظر تا حد زیادی در حالت شرایط تحریم آسان و موافق آن دولت نبود. دولت‌هایی که تمایلات اصولگرایی بیشتری نشان می‌دهند در گشایش‌های جدید اقتصادی خارج از قاعده نظام حکمرانی غرب جرات بسیار بیشتری را تاکنون به خرج داده اند؛ لذا به نظرم احتمال موفقیت این موضوع در حد و وسعت اهداف تعریف شده واقع گرایانه، باتوجه به موفقیت‌های مالی بین المللی دولت فعلی در رفع نوآورانه و عبور از موانع تحریم، بسیار بالا و طرحی موفقیت آمیز خواهد بود.»
بیات منش در خصوص تفاوت میان ارز رمز و رمز ریال گفت: «در حال حاضر برای پرداخت‌ها و دریافت‌ها از ریال نقدی یا کارت اعتباری یا کارت بانکی استفاده می‌شود که مبنای آن ارز ریال و تراز تجاری و قیمت ارز و... است. اما در مسئله ارز ریال، دارایی پولی مردم وابسته به افزایش یا کاهش ارزش ریال است و نحوه تسویه آن با بانک‌های تجاری است و بعضا تسویه بلافاصله صورت نمی‌گیرد و چند ساعت طول می‌کشد تا سیستم کلیرینگ و اتاق پایاپای بانک‌ها اعلام تسویه نهایی کنند و پیامک دریافت یا پرداخت سپس می‌آید. یعنی عملاً مانند این است که بانک مرکزی رمز ریال را به مردم می‌فروشد و اصطلاحا سپرده رمز ریال برای خریدار در بانک مرکزی و نه بانک تجاری افتتاح می‌کند.»
وی تصریح کرد: «مزیت این رمز ریال این است که امکان کاهش ارزش آن کمتر است و بانک مرکزی اگر درست و حساب شده عمل کند می‌تواند ارزش پول ملی دیجیتالی را راحت‌تر حفظ کند. هر چند فعلا در فروش میزان رمز ریال محدودیتی توسط بانک مرکزی تعریف نشده است و لذا برخلاف بیت کوین که محدودیت تعداد توکن‌ها باعث افزایش قیمت در تقاضا‌های بعدی و بیشتر خواهد شد، فعلا خبری در مورد افزایش ارزش رمز ریال براین اساس توسط بانک مرکزی ایران منتشر نشده است. اگر بانک مرکزی درست و دقیق مدیریت عرضه رمز ریال را انجام دهد ابزار بسیار مهمی در انجام سیاست‌های پولی انقباضی و انبساطی و مهمتر از آن ثبات مالی در کشور در اختیار خواهد داشت.»
بیات منش تاکید کرد: «نکته کلیدی اهمیت موضوع حرکت بانک مرکزی در جایگزینی پول ملی جدید فناورانه به جای ریال مرسوم است که تاثیر پذیر از تورم و نقدینگی و عرضه و تقاضای ارز خارجی و ارزش ارز‌های دیگر است. اگر هدف اصلی بانک مرکزی از ارائه این طرح حفظ و افزایش ارزش پول ملی در میان مدت و بلند مدت با جایگزینی ریال سنتی به رمز ریال جدید باشد، نقطه زنی بانک مرکزی در درمان بیماری‌های مختلف اقتصاد ایران خواهد بود؛ که امید است این امر به عنوان هدف اصلی مد نظر ایشان باشد.»
وی افزود: «بازارگردانی و بازارسازی رمز ریال هم ظاهرا بر عهده بورس گذاشته شده است. هماهنگی بین بازار سرمایه و بازار پول می‌تواند ارزش رمز ریال را به اوج خود یا به کمترین حالت خود برساند؛ که بدون مدیریت بانک مرکزی غیر موفق به نظر خواهد رسید. رمز ریال در واقع ارز دیجیتال سپرده شده در بانک مرکزی است که از پول نقد ریال با احتمال کمتری به سمت کاهش ارزش از قیمت عرضه اولیه‌اش (نسبت به کاهش ارزش ریال نقدی) خواهد رفت؛ و بسیار قابل اعتماد‌تر از اسکناس‌های رایج از نظر حفظ ارزش در ابتدای عرضه است، ولی بعد از عرضه باتوجه به احتمال بالای افزایش قیمت احتمال کاهش و نوسانات بعدی ارزش در قیمت‌های بالاتر را خواهد داشت.»
این کارشناس مسائل اقتصادی عنوان کرد: «رمز ریال توسط دستگاه ماینر استخراج نمی‌شود، ولی با تعریف توکن‌های یونیک تعریف شده توسط بانک مرکزی، مالکیت توکن‌ها می‌تواند به صورت «کیو آر کد» یا ابزار‌های مشابه به شخص خاص خریدار از طرف بانک مرکزی انتقال مالکیت داده شود، بعد هم در بازار ثانویه معامله شود. ناظر آن بانک مرکزی ایران خواهد بود و از جهت نظارت، کاملا تحت حمایت قانونی دولت و کشور ایران خواهد بود؛ لذا جایگزینی برای علاقه‌مندان به معامله رمز ارز‌های متداول خواهد بود و باعث خروج ارز از کشور هم نیست؛ مگر اینکه مجوز‌های خاصی توسط بورس صادر شود.»
بیات منش در پایان تاکید کرد: «باتوجه به محرمانه بودن آن و امکان حفظ ارزش آن به دلیل وابسته نبودن به ارز دلار و یورو و همچنین امکان استقلال از ارزش ریال کاغذی و رایج، امکان جذب سرمایه خارجی به شدت با این ابزار مالی بالا خواهد بود، ولی بایستی در عمل بانک مرکزی قوت و قدرت حفظ ارزش این رمز ریال را در بازار به جهانیان نشان دهند تا اعتمادسازی برای جذب سرمایه‌های ارزی دولت‌های دوست و نیز امکان جلب اعتماد وسرمایه ایرانیان خارج از کشور و امکان جذب منابع خارجی ایرانیان داخل کشور فراهم شود. رمز ریال می‌تواند حتی قدرتمندتر از ارز‌های دیجیتالی که تابع قانون حاکمیتی دولت‌ها نیستند هم باشد، اما مشروط به حفظ ارزش و اعتماد سازی مردم و کسب اعتبار و بعد هم رشد ارزش.»
از میان اخبار