شأن و کرماتی که در پس توطئه بنی امیه غریب مانده است!/ امام حسن (ع) آیینه تمام نمای حسن و کرم الهی

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ امروز میلاد باسعادت امام حسن مجتبی علیه السلام است. اینکه این امام همام در این ماه پر از برکت قدم به جهان گذاشته و روشنی بخش منزل فاطمه زهرا سلام الله و علی علیه السلام شده است خود نشان از قدر و منزلت سبط اکبر رسول الله دارد و نعمتی ابدی از سوی خداوند متعال برای شیعیان محسوب می شود. امام حسن علیه السلام غریب به دفن و مزار نیست، قدرش غریب و شأنش ناشناخته است اما در تفکر عامه از امام حسن علیه السلام به عنوان غریب یاد می کنند و این ظلمی است که از روی جهل و نادانی و بر اثر توطئه معاویه بر ایشان رفته است! تاریخ گواه بر این است که تمام هم بنی امیه به ویژه معاویه در معرفی نادرست از علی علیه السلام و فرزندانش بود تا جایی که خشم و نفرت آنان خون این بزرگواران را به ستم ریخت! اینکه جریان مفسده برانگیز از سوی بنی امیه تاجایی قدرت داشت که در زمان حیات خود این امام همام نیز بسیاری از مسمانان نه تنها ایشان را به خوبی نمی شناختند بلکه دیدگاه و نظر سوئی نیز بر او داشتند! فی المثال روزی مردی از شام به مدینه آمده بود! امام حسن مجتبی علیه السلام را در کوچه شناخت! دهان به فحاشی و هتک حرمت ایشان باز کرد، امام علیه السلام با گذشت و مهربانی به او نگریست و گفت: گویا از شام آمده ای! - شام مرکز خلافت بنی امیه ومعاویه بود - در اینجا غریبی اگر استراحتگاه و منزلی نداری و به غذا نیاز داری دریغ مکن و منزل من بیا! مرد از کرده خود پشمیان شده و دهان به عذرخواهی گشود.. اگرچه در فهماندن قدر فضیلت امام حسن علیه السلام پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و امام علی علیه السلام تلاش های زیادی کردند اما باز هم خدعه و نیرنگ دشمنان اسلام و خاندان نبوت در عصری که چندان از دوران جاهلیت فاصله نگرفته بود و مردم هنوز دین را به دنیا می فروختند، فائق نیامد! تلاش پیامبر اکرم (ص) و علی (ع) در تثبیت شأن و درجات متعالی وجودی امام حسن علیه السلام روایات متعددی از تببین شخصیت متعالی آن حضرت در نزد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وجود دارد: روزی امام حسن علیه السلام از پیامبر طلب آب کردند ایشان قصد دوشیدن شیر برای رفع عطش آنجناب کردند که امام حسین علیه السلام نیز از خواب بیدار شده و فرمودند: من نیز تشنه هستم، پیامبر فرمودند: صبر کن حسن ابتدا آب طلب کرده است و حق اوست و این درخواست از سوی حسین بن علی که کوچکتر از حسن بن علی بود تکرار شد و همان جواب را شنید. حضرت زهراسلام الله رو به پدر بزرگوارشان کردند و گفتند که گویا شما حسن را بیشتر دوست دارد و پیامبر فرمودند: من همه شما و با دست به امام علی علیه السلام که در گوشه ای خوابیده بودند اشاره کردند و گفتند حتی اویی که خوابیده است را به یک مقدار دوست دارم اما حسن زودتر طلب آب کرد و بزرگتر است و حق اوست! در روایتی دیگر نیز از امام علی علیه السلام آمده است که روزی فردی را به جرم قتل به نزد ایشان آوردند، مجرم که قصابی بود به جرم خود اعتراف کرد و آماده قصاص شد! تا اینکه فردی دیگر از راه رسید و به قتل همان مقتول اعتراف کرد و بر بی گناهی قصاب صحه گذاشت! امام علی علیه السلام کار قضاوت این مورد را به فرزندش حسن علیه السلام سپرد. حسن بن علی اینگونه قضاوت کرد که از گناه قاتل به خاطر جان یک فرد بی گناه دیگر به استناد این آیه که اگر کسی جان یک شخص را نجات دهد مردمی را نجات داده است می گذریم و بیت المال دیه مقتول را به خانواده اش می دهد! وقتی خبر دهان به دهان از شهر تا مسجد به امام علی علیه السلام رسید از این قضاوت عادلانه و حکیمانه فرزندش خشوند شد. فاطمه زهرا (س) و تربیت حسن علیه السلام برای امامت امام حسن علیه السلام در علم و دانش نیز از زمان کودکی خود تا جوانی زبانزد خاص و عام بود. حافظه قوی و قدرت علمی ایشان به آن حد بود که در دوران کودکی در خانه بر روی منبری که مادر برایش تعبیه کرده بود خطبه خوان، خطبه هایی که رسول خدا در مسجد خوانده بودند می شد و مادر با این کار هم آیات وحی شده به پیامبر را قبل از رسیدن علی علیه السلام به منزل می شنید و هم از محتوای سخنرانی های پیامبر باخبر می شد! در روایتی دیگر آمده است که روزی مردمی وارد مسجد مدینه شد! سه کلاس تفسیر قرآن در مسجد برقرار بود. در اولین کلاس از استاد پرسید منظور از «و شاهد و مشهود» در قرآن چه کسانی هستند!؟ استاد مفسر قرآن گفت: منظور روز جمعه و روز قیامت است. مرد این سؤآل خود را از استاد دومین کلاس تفسیر نیز پرسید و همین جواب را گرفت تا اینکه در کلاس سوم تفسیر قرآن جوانی زیبارو تفسیر قرآن می کرد او در پاسخ به این سؤآل ابتدا گفت " واو " در این آیه " واو قسم" است و با استناد آیات مبارکه قرآن کریم ادامه داد منظور از شاهد رسول خدا و منظور از مشهود روز قیامت است. این تفسیر که مستند بر آیات قرآن بود چنان بر مرد خوش آمد که پرسید این اساتید چه کسانی هستند، گفتند اولی مفسر ابن عباس، دومین عبدالله بن عمر و سومی پسر رسول خدا حسن بن علی است. حسن بن علی علیه السلام دریای جود و سخاوت آوازه امام حسن علیه السلام در دست بخشنده ایشان است بطوری که این امام عزیز شیعیان به کریم اهل بیت علیهم السلام معروفند. امام حسن علیه السلام در زمان حیات خود دوبار تمام اموال و دارائی خود را در راه خدا خرج کرد و سه بار ثروت خود را به دو نیم تقسیم نمود. نصف آن را برای خود نگه داشت و نصف دیگر را در راه خدا بخشید. این انفاق ها جدا از کمک های زیادی است که به مستمندان می کرد. آورده اند فردای روزی که امام علیه السلام تمام اموال خود را در راه خدا انفاق کرده بود، مستمندی به نزد ایشان آمد و درخواست کمک کرد. امام فرمودند من چیزی ندارم که بتو بدهم اما راهنمایی ات می کنم تا به هدفت برسی. امروز دختر خلیفه از دنیا رفته و خلیفه عزادار شده، ولی هنوز کسی به او تسلیت نگفته است؛ نزد خلیفه می‌روی و با سخنانی که به تو یاد می‌دهم، به وی تسلیت می گویی و از این راه، می توانی نیاز خود را برطرف کنی. مرد نزد خلیفه رفت و جملاتی که از امام (ع) فرا گرفته بود، برای وی بازگو کرد و به او تسلیت گفت. تأثیر این جملات به قدری بود که خلیفه، در کمک کردن به آن مرد تردید نکرد و پس از این کار، از وی پرسید: آیا این سخنان، از طبع خود تو صادر شد؟ مرد صادقانه گفت: نه، حسن بن علی (ع) آن را به من آموخت. خلیفه گفت: راست می گویی، سخنان او همواره شیرین و فصیح است و بر دل می نشیند. ایشان نسبت به کنیزان و زیردستان خود نیز دستی بخشنده و آزادگر داشتند! زمخشری در کتاب ربیع الابرار از انس بن مالک روایت کرده که گوید: من در خدمت حسن بن علی علیه السلام بودم که کنیزکی بیامد و شاخه گلی را به آن حضرت هدیه کرد. حسن بن علی علیه السلام فرمود:«انت حر لوجه الله»؛ تو در راه خدا آزادی! من که آن ماجرا را دیدم به آن حضرت عرض کردم: کنیزکی شاخه گل بی ارزشی به شما هدیه کرد و تو او را آزاد کردی؟ در پاسخ فرمود:«هکذا ادبنا الله تعالی - اذا حییتم بتحی فحیوا باحسن منها - و کان احسن منها اعتاقها.»(4)؛ اینگونه خدای تعالی ما را ادب کرده که فرمود:- وقتی تحیه ای به شما دادند، تحیتی بهتر دهید - و بهتر از آن آزادی اوست. پاسداشت عاشورا جبران غربت شناخت قدر امام حسن علیه السلام نیست! با این گفتن ها که قطره ای از دریای وجودی امام حسن علیه السلام را نشان نمی دهد به جای اینکه بشود ادعا کرد که ما ایشان را به اندازه وسع خود شناخته ایم می توان به این نتیجه رسید که چقدر در شناخت قدر و منزلت ایشان غریبانه برخورد کرده ایم! به گونه ای که شاید عدل آن را بتوان در عدم شناخت درست از واقعه غدیر خم دانست. چه بسا که شیعیان با پاسداشت درست از عاشورای حسینی علیه السلام قصد داشته و دارند تا تضرری که در عدم شناخت حسن علیه السلام و منزلت و کرامت و علم و صبر و صلح ایشان دیده اند از سوی عاشورا متقبل نشوند.