شاهکار جدید وزارت صمت در بخت‌آزمایی خودرویی؛ اول برنده شدید ولی حالا رزرو هستید / سامانه فروش یکپارچه خودرو: موفقیت شما را در نوبت‌های بعدی قرعه کشی آرزو می‌کنیم!

به گزارش تابناک اقتصادی؛ فاطمی امین وزیر صمت که سال گذشته قول حذف قرعه کشی خودرو در سال 1401 را داده بود، با شروع سال جدید، بی توجه به وعده‌ای که داده بود، خبر از رونمایی از سامانه‌ای جدید برای قرعه کشی خودرو داد. سامانه‌ای با نام فروش یکپارچه تخصیص خودرو که به گفته فاطمی امین به منظور شفاف سازی روند عرضه خودرو ایجاد شد. در نهایت پس از بیست و پنج روز از ابلاغ صریح سرپرست دفتر صنایع خودرو به مدیران شرکت‌های خودروسازی مبنی بر عدم عرضه خودرو تا زمان اعلام آغاز به کار سامانه مذکور، سه شنبه 27 اردیبهشت ماه اولین فروش خودرو در قالب سامانه یکپارچه تخصیص خودرو به عرضه محصولات شش خودروساز دولتی و خصوصی به مدت یک هفته تا 9 صبح سه‌شنبه 3 خردادماه اجرایی شد. پس از پایان مهلت ثبت‌نام و مشارکت در اولین طرح فروش یکپارچه خودرو در قالب سامانه فروش، قرعه‌کشی این مرحله از فروش خودرو‌ها روز دوشنبه 9 خردادماه انجام شد و مقرر شد یک روز پس از انجام فرآیند قرعه‌کشی، 9 صبح روز بعد (سه‌شنبه) اسامی منتخبان روی سایت سامانه بارگذاری و اعلام شود. اما سرانجام آنچه روی خروجی این سامانه قرار گرفت، بی خبری از اعلام نتایج و سردرگمی مردمی بود که چشم انتظار شانس برنده شدن بودند؛ اتفاقی که مدیر روابط عمومی وزارت صمت را به ارائه توضیحاتی در این باره مجبور کرد. این مسئول در وزارت صمت گفت: «اعلام نتایج تا حدودی زمان بیشتری را طلب کرد که به سبب اعلام سرویس‌های نیروی انتظامی برای تایید صحت اطلاعات افراد (شناسایی دلالان و افرادی که ثبت‌نام‌های غیرواقعی انجام می‌دهند)، احراز هویت ثبت‌نام‌کنندگان ایجاد شده است. ضمن اینکه موضوع دیگری که زمان را به تاخیر انداخته، بحث 297 هزار ثبت‌نام در طرح جوانی جمعیت است که باید از ثبت‌احوال استعلام شود و این استعلام از ثبت احوال کمی تاخیر ایجاد کرده است. تلاش ما این است که ظرف 24 ساعت آینده نتایج اعلام شود و اسامی منتخبان بر روی سایت سامانه یکپارچه تخصیص خودرو قرار گیرد. ساعت دقیقی را برای فردا اعلام نمی‌کنیم؛ چراکه استعلام‌ها به شدت در حال پیگیری است.» در نهایت با تاخیر قریب به 30 ساعت نتایج اعلام شد و از حدود 4.2 میلیون شرکت کننده؛ 176911 نفر به عنوان برگزیدگان طرح قرعه کشی انتخاب شدند که بر اساس آمار حدود صد هزار نفر از این آمار در طرح فروش‌های بلندمدت یا یکساله ایران‌خودرو و سایپا پذیرفته شده اند و از آمار باقی مانده حدود 62 هزار دستگاه آن به عرضه فوری خودرو‌های ایران خودرو و حدود 14 هزار دستگاه مربوط به 4 خودروساز خصوصی دیگر بود.

سامانه‌ای برای شفافیت یا برزخ برای برندگان؟

در شرایطی که قرار بود فاطمی امین حداقل به یکی از وعده‌های رئیس جمهور مبنی بر تغییر در نحوه عرضه خودرو به مردم به منظور ایجاد شفافیت و افزایش رضایت مندی مردم عمل کند، حالا بسیاری نسبت به عملکرد ضعیف این وزارتخانه در خصوص سازوکار اجرایی سامانه یکپارچه تخصیص خودرو انتقاد دارند. بسیاری از افرادی که در این مرحله اقدام به ثبت نام کرده بودند، حالا می‌گویند: " پس از اعلام نتایح در روز 11 خرداد (پیش از تعطیلات) اسامی آنان به عنوان منتخبان اول (اصلی) اولین فروش خودرو در قالب سامانه یکپارچه تخصیص خودرو اعلام شد، اما حال که می‌خواهند برای واریز وجه خودرو یا مبلغ علی‌الحساب اقدام کنند، موفق به واریز نمی‌شوند؛ چرا که با پیام "شما جزو منتخبین رزرو قرعه‌کشی این دوره سامانه یکپارچه تخصیص خودرو هستید" مواجه شده‌اند. " این در حالی است که با توجه به این که در سایت مربوط به سامانه مذکور تاکید شده است که متقاضیان منتخب می‌توانند به مدت «3 روز کاری» نسبت به پرداخت وجه اقدام کنند. حال این افراد بایستی منتظر بمانند تا چنانچه برندگان اصلی در مهلت تعیین شده برای پرداخت وجه که تا پایان امشب (ساعت 24 سه‌شنبه 17 خرداد) در نظر گرفته شده است، پرداخت وجه انجام ندادند، از لیست رزروی‌ها جایگزین شوند. اما در این جا بسیاری از متقاضیانی که در ابتدا اعلام شده در بین برندگان اصلی هستند، بلافاصله اقدام به تامین پول مورد نیاز برای واریز به حساب خودروساز کرده بودند، ولی حالا به یکباره با این پیام مواجه شده اند که باید صبر کنند تا اگر برنده اصلی، وجه مورد نظر را واریز نکرد، حال آن‌ها جایگزین شوند؛ اتفاقی بسیار عجیب که با گلایه بسیاری از شهروندان مواجه شده است. به عنوان نمونه یکی شهروندان در این باره می‌گوید: "ما در سامانه یکپارچه خودرو برنده شدیم؛ سه روز پیش در سایت ایران خودرو هم چک کردم و نوشته بود که برنده اول هستم... نصف زندگیم را فروختم و پول ماشین را جور کردم که پرداخت کنم، اما امروز صبح تبدیل شد به رزرو!" و یا یکی از این مشتریان به ایسنا گفته است "در روز اولی که نتایج اعلام شد، برنده یک دستگاه تارا اتوماتیک در طرح پیش‌فروش شدم. طی این چند روز پس از آنکه مبلغ علی‌الحساب خودرو را فراهم کردم، دوباره به سامانه برای واریز وجه مراجعه کردم، اما امکان ثبت‌نام ندارم؛ چراکه در لیست رزروی‌ها قرار گرفته‌ام. صبح امروز با شرکت ایران‌خودرو تماس گرفتم که در جواب اعلام کردند مشکل از جانب ما نیست و تاکنون 1500 نفر با امور مشتریان این شرکت تماس گرفته‌اند. بر این اساس شماره‌ای مرتبط با امور سامانه به من داده شد که به سبب هجوم تماس‌ها موفق به برقراری ارتباط نشده‌ام. " هرچند باید افزود: ایران‌خودرو اختلال ایجاد شده را از سوی وزارت صمت دانسته و اعلام کرده است: "ما لیست منتخبان را از وزارت صمت دریافت کرده‌ایم و دخالتی در این کار نداشته‌ایم. بسیاری از مشتریان هم امروز با این شرکت تماس گرفته‌اند؛ اما با توجه به اینکه مشکل از سوی ما نیست، اطلاعات دقیقی هم در دست نیست. " یکی دیگر از مشتریان نیز که موفق به برقراری ارتباط با وزارت صمت شده است، می‌گوید: اعلام کردند که یک شرکت متولی قرعه‌کشی بوده و این وزارتخانه تنها ناظر ماجرا بوده است. " پاسخی عجیب از وزارت صمت به یک شهروند؛ این در حالی است که باید خاطر نشان کرد، پیش‌تر منوچهر منطقی معاون صنایع حمل‌ونقل وزیر صنعت، معدن و تجارت گفته بود: "این وزارتخانه تنها ناظر بر فروش و تخصیص خواهد بود. به گفته آنان، بخش نظارت از بخش اجرایی کاملا جدا شده و دولت به‌هیچ عنوان دخالتی در کار (به‌ویژه در فعالیت بنگاه‌های خصوصی) نخواهد داشت. اجرای کار با خودروسازان است و دولت نظارت خواهد کرد که کار‌ها به درستی انجام شود. "

یک ماه خواب کامل بازار خودرو با تصمیم خاص وزارت صمت!

آنچه در این شرایط برای بسیاری از مردم با انتقاد همراه شده این است که سامانه مورد نظر وزارت صمت، تنها برندگان را معرفی کرد و خبری از فهرست‌های رزرو نبود تا برندگان طی 3 روز فرصت تکمیل وجه داشته باشند که از قضا با همزمانی با تعطیلات پایان هفته و دو روز نخست هفته، عملا فرصت واریز وجه را به بیش از یک هفته رساند تا سناریو تازه فروش خودرو توسط وزارت صمت که پیشتر طی چند روز توسط خودروسازان انجام می‌شد؛ بیش از یک ماه به طول بیانجامد. موضوعی که از یک ماه پیش از آغازش با اخطار وزارت صمت مبنی بر ممنوعیت فروش خودرو توسط خودروسازان، یک ماه خواب کامل بازار را نیز به همراه داشت! و از سوی دیگر بسیاری را با فرض برندگان نهایی، به تکافو انداخت تا نقدینگی مورد نیاز را تامین کنند، اما حالا مشخص شده که این بسیاری از آن ها، در لیست رزور هستند.

عدم توجه به دستور رییس‌جمهور و رونق دوباره فروش حواله خودرو

عصر خودرو با اشاره به اینکه یکی از نقد‌های مهم به این روش فروش؛ عدم اجرای دستور رییس جمهور مبنی بر حذف قرعه کشی است نوشت: «نه تنها به آن عمل نشد بلکه خودروسازان خصوصی که از این قاعده پیروی نمی‌کردند نیز مجبور به حضور در سیستم قرعه‌کشی شدند. با این شرایط عملا بنزین در آتش بازار ریخته شد و بسیاری از مشتریان حتی به امید کسب کد پیروزی در لاتاری و فروش چند صد میلیونی آن، قدم به میدان گذاشتند و خودرو‌های شرکت‌های خصوصی یک بهانه دیگر برای انفجار قیمت در بازار را پیدا کردند.» از سوی دیگر به نقل از عصرخودرو "واقعیت اتفاقات پس از نخستین تجربه این سامانه تخصیص یکپارچه است. فروش حواله‌ها در سطح اینترنت آغاز شد و خبر‌هایی از فروش حواله پارس به مبلغ 160 میلیون تومان، لاماری تازه وارد به مبلغ 240 میلیون تومان و خودرویی مانند فیدلیتی به مبلغ 200 میلیون تومان به گوش رسید (حتی اعداد به مراتب بالاتری نیز شنیده می‌شود) که نشان‌دهنده فاجعه‌ای تازه به بهانه فروش یکپارچه و شفافیت در طرح‌های فروش است. پیشتر خودرو‌ها یک مرحله با قیمت شرکتی به فروش می‌رسیدند و در بازار قیمتی فراتر از آن می‌گرفتند، اما این بار؛ به بهانه قرعه کشی، یک مرحله افزایش قیمت دیگر برای ورود خودرو به بازار اضافه می‌شود و سپس در بازار، افزایش تازه‌ای حاصل می‌شود تا دستاورد این سامانه؛ پله‌ای جدید در جهش قیمت‌ها باشد! "

موفقیت شما را در نوبت‌های بعدی آرزو می‌کنیم

در هر صورت به نظر می‌رسد که سریال تصمیمات عجیب و پراشتباه وزارت خانه مهم صمت، به معضلی جدی برای مردمی تبدیل شده است که همچنان در آرزوی داشتن یک خودروی داخلی هستند. آرزویی که سامانه خودرویی صمت هم به آن اشاره دارد؛ جاییکه سامانه یکپارچه تخصیص خودرو در پیامی کوتاه به شخصی که در این دوره از قرعه کشی برنده نشده است می‌گوید: "متاسفانه شما در این دوره از قرعه‌کشی منتخب نشده‌اید، موفقیت شما را در نوبت‌های بعدی آرزو می‌کنیم. "