شتاب بخشی به صنعت فضایی در دستورکار دولت سیزدهم قرار دارد

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم، همایش دولت سیزدهم و صنعت فضایی به همت بسیج دانشجویی دانشکده فنی دانشگاه تهران با حضور سعید صدیقیان معاون نظارت و توسعه راهبردی سازمان فضایی ایران، حسین شهرابی مدیرعامل کنسرسیوم شرکتهای خصوصی فضایی، حسن حدادپور، عضو شورای عالی فضایی و امیررضا کوثری استاد دانشکده فناوریهای نوین دانشگاه تهران در این دانشگاه برگزار شد.

حسن حدادپور، عضو شورای عالی فضایی، با اشاره به تغییر ساختار صنعت فضایی کشور گفت: شورایعالی فضایی به عنوان نهاد بالادست متولی سازمان فضایی کشور است. سازمان فضایی به عنوان متولی اصلی این حوزه برنامه هایی را طراحی و تدوین می کند و به تصویب شورای عالی فضایی می رساند و بعد اجرای قسمتهای مختلف آن را دنبال می کند. شاید اگر شورای عالی فضایی در این سالها تشکیل می شد، بحثهای عدم ثبات و تغییر رویکردها در آن حل می شد.

وی به ناهماهنگی بخشهای مختلف در این صنعت به عنوان نقطه ضعف در این بخش اشاره کرد و افزود: تشکیل شورای‌عالی فضایی پس از 11 سال به دستور رییس جمهور اقدام خوبی بود و قرار است دومین جلسه هم با فاصله زمانی کوتاهی تشکیل شود.

**موازی کاری در صنعت فضایی

این عضو شورای عالی فضایی به چالش های این صنعت اشاره کرد و گفت: ما برنامه مدون که همه به آن قسم بخورند نداشتیم. دیگر آنکه برای انجام آن برنامه منابع مالی در نظر گرفته نشده بود و چالش بعدی اینکه منابع مالی که در نظر گرفته می شد در موازی کاری ها مقداری هدر می رفت و محقق نمی‌شد.

حدادپور در ادامه به حرکت قدرتهای فضایی دنیا به سمت چارچو گذاری برای این صنعت و شکل گیری مجمع هایی چون NPT در حوزه فضا اشاره و هوشمندانه عمل کردن در بحث قانون ملی فضا، توجه به شرایط روز و تسهیل گرانه بودن این قانون را از مولفه‌های مورد نیاز آن در تدوین دانست.

سعید صدیقیان، معاون نظارت و توسعه راهبردی سازمان فضایی ایران نیز در ادامه نشست تشکیل شورای عالی فضای مجازی بعد از 11 سال را کمک کننده به بهبود اوضاع این صنعت خواند و بر ضرورت تدوین برنامه بازنگری شده ضرب العجلی برای بخش فضایی تاکید کرد و افزود: وقتی این برنامه تدوین شود، تمامی بازیگران متعهد می شوند در چارچوب برنامه نقش های خود را ایفا بکند.

وی تصریح کرد: هم پوشانی هایی در حوزه فضایی داشتیم و سعی می‌کنیم در گام اول در قالب برنامه بلند مدت ده ساله با اولویت برنامه های دولت سیزدهم که همزمان با برنامه توسعه هفتم می شود، تلاش کنیم تا جای ممکن در این خصوص تسریع ایجاد کنیم.

معاون نظارت و توسعه راهبردی سازمان فضایی ایران افزود: اعتبارات جدید تخصیص داده شده و توجه به نقش آفرینی بخش خصوصی از دیگر اتفاقات مثبت اخیر در این حوزه است.

وی یادآور شد: یکسری اسناد بالادستی در حوزه فضایی کشور داریم که مهمترین آن سند جامع توسعه هوا و فضا کشور است که اهداف و سیاستگذاری هایی را تا افق 1404 ترسیم کرده و عنوان هدفهایی است که به صورت کلان برای صنعت فضایی مشخص شده است. اما مهم تر از چیزی که به عنوان اسناد بالا دستی است، اثر این اسناد در قالب برنامه های 5 ساله توسعه کشور است. مهم تر از آن قانون بودجه سنواتی است که اثر خودش را می‌گذارد.

معاون نظارت و توسعه راهبردی سازمان فضایی ایران در ادامه در ارتباط با راهبردها و برنامه های دولت سیزدهم برای صنعت فضایی گفت: شتاب بخشی به صنعت فضایی در دولت سیزدهم در دستور کار است و این توسط شخص رئیس جمهور مطالبه شد.

وی گفت: شتاب بخشی بدون حضور بخش خصوصی امکان‌پذیر نیست. برای اینکه بخش خصوصی بتواند در این زمینه ایفای نقش کند یکسری وظایف در خصوص موضوعاتی که برای تسهیل‌گری و هم پرداختن به یکسری حوزه‌های کاری که از لحاظ اقتصادی هیچ گونه توجیهی برای بخش خصوصی کشور ندارد، از مسائلی است که دولت باید دنبال کند.

**شتاب بخشی در عرصه فضایی بدون حضور بخش خصوصی امکان‌پذیر نیست

صدیقیان افزود: زمینه دیگری که اولویت دولت است، تثبیت مدارهای عملیاتی پایین است که مهمترین هدفی است که در حوزه فناوری پیگیری می‌شود چون اگر ما دسترسی به مدارهای عملیاتی‌مان را تثبیت بکنیم قطعا خودش می تواند محرک بازار باشد

وی با اشاره به اینکه دولت خودش را مکلف می‌داند تا هر کدام از زیرساخت هایی که لازم است را در بازه زمانی 1403 محقق کند، گفت: با شکل گیری این موضوع موضوعاتی مثل منظومه‌ها و کاربرد ماهواره‌های بومی شکل می‌گیرد. باید همزمان به صورت متوازن هم در سیاست گذاری ایفای نقش کنیم و هم با توجه به عقبه‌هایی که در سازمان فضایی کشور بوده در زمینه فناوری و توسعه کاربرد، کار انجام دهیم.

حسین شهرابی، مدیرعامل کنسرسیوم شرکتهای خصوصی فضایی در ادامه اظهار داشت: چند تجربه بزرگ از نظر ساختاری در صنعت فضایی داریم تصویب برنامه که مثبت‌ترین اتفاق این صنعت بود. تجربه دوم ایجاد سازمان فضایی که چون خیلی ناپخته بود، بزرگ‌ترین اتفاق بد صنعت فضایی را رقم زد و تجربه بعدی عدم تشکیل شورای عالی فضایی در دولت آقای روحانی که به عبارتی دوران یتیمی صنعت فضایی بود.

وی به نقصهای شورای عالی پرداخت و ادامه داد: عدم حضور بخش خصوصی در نمایشگاه معرفی دستاوردهای فضایی از جمله این نقص ها بود. عضویت رسمی معاونت علمی ریاست جمهوری در این شورا بسیار مهم است.

حسین شهرابی مدیرعامل کنسرسیوم شرکتهای خصوصی فضایی در ادامه این نشست با اشاره به اینکه معمولا قوانین در کشور ما محدود کننده بوده اند گفت: اگر ما به دنبال قانون فضایی در کشور هستیم به این دو هدف باید برسیم. یکی ما باید کاری کنیم که سرمایه های غیردولتی ترغیب و وارد این صنعت بشوند و حوزه بین الملل برای ورود به صنعت فضایی ما تسهیل بشود. یعنی ما دیگران را ترغیب کنیم که ازخارج از کشور بتوانند سرمایه گذاری کنند یا داخلی ها را برای اینکه بتوانند دربخش بین الملل کار بکنند ترغیب کنیم.

**بالاترین بیکاری برای رشته هوافضاست

وی افزود: به نظرم اگر دنبال قانون هستیم باید بصورت ایجابی و با این رویکرد به آن نگاه کنیم. در غیر این صورت متاسفانه کارها را پیچیده می کنیم.

وی در ادامه با اشاره به وجه داخلی و مردمی این صنعت و توجه به نیروی کار این حوزه گفت: در حال حاضر بالاترین بیکاری برای رشته هوافضاست. سازوکار دولتی نمی‌تواند پاسخگو باشد، هرکسی بیاید نمی تواند. موقعی مشکل حل می شود که زیست بودم کشور خصوصی بشود. صنعت باید طوری بشود که فارغ التحصیلان احساس کنند اگر بخواهند کار کنند می‌توانند. نقش حاکمیت تسهیل، سرعت بخشیدن و گرفتن ریسک های این کار است.

امیررضا کوثری، استاد دانشکده فناوریهای نوین دانشگاه تهران در ادامه این نشست با بیان اینکه سازمان فضایی 15 سال است که در کشور تشکیل شده اما همواره به بلوغ نرسیده است، گفت: این بالا و پایین رفتن ها نشان می دهد هنوز هدف دقیقی برای بخش غیرنظامی این صنعت متصور نیستیم و بازیگر اصلی در این زمینه وجود ندارد. قبل از ساختار، هدف و فرهنگ سازی مرتبط بخش غیرنظامی فضا در کشور مهم است.

وی افزود: بحث دیگر الگوبرداری است. ایده سازمان فضایی در زمان شکل گیری هم قرار بود که از کشورهای موفق در این زمینه مثل چین، الگو برداری بشود که این اتفاق هم به درستی رخ نداد. لکن دفعتا هم نباید تغییری رخ بدهد. زمانی که ما استراتژی را تدوین می کنیم ضرب الاجل معنایی ندارد و استراتژی در گذر زمان و آسیب شناسی های مختلف باید تدوین شود وگرنه همین اتفاقاتی که شاهدش بودیم باز هم رخ می دهد.

**متولیان مختلف از دلایل عدم موفقیت سازمان فضایی

وی یکی از دلایل عدم موفقیت سازمان فضایی در ساماندهی به این صنعت را وجود متولیان مختلف و پراکندگی نهادها و مشخص نبودن تکلیف این سازمان خواند.

کوثری در ادامه با اشاره به بخش خصوصی به عنوان یکی از ارکان قانون ملی فضا، کمبود بحثهای علمی و تکنولوژیکی در نسخه فعلی و در دست تدوین قانون ملی فضا و واگذاری این موضوعات به آینده را نگران کننده دانست و اظهار داشت: باید بودجه و سرفصل مشخصی از نهادهای متولی به این امر تخصیص پیدا کند و حمایتهای لازم تداوم داشته باشد. در تدوین قانون باید جایگاه همه بازیگرها دیده شود ولی هنوز این قانون به پختگی لازم نرسیده و تنها به نکات اولیه و بعضی از بازیگران پرداخته است و نوعی عدم توازن هم در این پیش نویس بود که انشاالله با پیگیری ها در شورای عالی فضایی اصلاح شود.

این استاد هوافضا در مورد چالشهای ارتباط صنعت و دانشگاه اشاره کرد و افزود: الگوی حوزه پزشکی الگوی مناسبی است. اساتید و دانشجویان پزشکی در دل بخش ها و سازمانهایی که باید خدمت رسانی کنند حضور دارند، یکی از راهکارهایی که می توان برای این مورد پیشنهاد داد، پژوهشکده هایی است که در بخشهای مختلف تشکیل شده است.