شفافیت در مجلس یازدهم؛ از آرای علنی تا راه‌اندازی «مجلس تی‌وی»
گروه پارلمانی خبرگزاری فارس: شفافیت یکی از مطالبات جدی مردم از مجلس یازدهم است و در پاسخ به همین مطالبه است که محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در تبیین نقشه راه این مجلس، شفاف سازی را در کنار هوشمندسازی، شفاف‌سازی، کارآمدسازی و مردمی‌سازی به عنوان یکی از 4 محور اساسی معرفی کرد.
این مطالبه از سوی مخاطبان خبرگزاری فارس هم در سامانه فارس در قالب چند کمپین مطرح شد که از جمله مخاطبان ما «حرکت مجلس به سوی شفافیت آرای نمایندگان» را خواستار شده و در راستای افزایش شفافیت در پارلمان ایده «راه‌اندازی شبکه تلویزیونی مجلس» را ارائه کرده‌اند.
در واقع این مطالبه از آنجا جدی تر شد که مجلس قبل بیشترین شعار و وعده را درباره «شفافیت» داد اما کارنامه ای خالی از شفافیت از خود بر جای گذاشت؛ در واقع نمایندگان در دوره دهم گرچه بارها طرح شفافیت آرای نمایندگان را به صحن آورده و در معرض رای گذاشتند اما به سرانجام نرساندند.
* شفافیت؛ شعار ناکامی که از مجلس قبل بر جای ماند
نخستین طرحی که مجلس دهم برای شفافیت پارلمان در دستور کار داشت طرح شفافیت آرای نمایندگان مجلس بود که بر اساس آن قرار بود در رای‌گیری‌ها جهت اطلاع مردم، اسامی نمایندگان موافق، مخالف و ممتنع در سامانه الکترونیکی که برای عموم در دسترس است، منتشر شود. در این صورت رای‌گیری مخفی صرفا در موارد استثناء با تقاضای پانزده نفر از نمایندگان مجلس و رای اکثریت قابل انجام بود.
با ناکام ماندن طرح اول، طرح شفافیت نظام تقنینی در مجلس مطرح شد که علی‌رغم موافقت نمایندگان با فوریت آن اما این طرح هم به سرانجام نرسید چرا که از همان ابتدا هم مشخص بود مجلس نمی‌تواند بر اساس قانون اساسی درباره رای‌گیری تمامی شوراها، مجامع و نهادهای موثر در فرآیند قانون‌گذاری و نهادهای تصمیم‌گیرنده که صلاحیت سیاست‌گذاری یا وضع قانون و مقررات تصمیم گیری کند. این موارد علاوه بر مجلس شامل هیات وزیران، مجمع تشخیص مصلحت نظام، شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی فضای مجازی، شوراهای شهر و روستا، خبرگان رهبری و شورای نگهبان بود. این طرح هم علی‌رغم هیاهوی بسیار اما مسکوت ماند.
این شرایط اما از سوی علی لاریجانی، رئیس مجلس وقت هم مورد تائید بود و در توجیه به سرانجام نرساندن آن تاکید داشت: اینکه بقیه دستگاه‌ها در نهایت اختفا باشند اما به مجلس که برسند بگویند این شفافیتی که اکنون هست نیز باید 10 برابر شود.
* نگاه مجلس یازدهمی‌ها به شفافیت؛ شفافیت آرا کف تحول خواهد بود
مجلس یازدهم اما از همان ابتدا شفافیت را در دستور کار خود قرار داد. محمدباقر قالیباف در نخستین مواضع خود درباره مجلس یازدهم تاکید کرد که شفافیت فقط در خصوص رای نیست، بلکه ابعاد این موضوع گسترده است و باید شفافیت را در حوزه‌های مختلف را در نظر بگیریم. وقتی نماینده مجلسی از وزیری سئوالی می‌پرسد ولی آن را پس می‌گیرد دلیلش چیست؟ قانون تضاد منافع، قانون ضد انحصار و البته قانون حمایت از افشاگری‌های مستند هم از دیگر قوانینی است که حتما در مجلس آن‌ها را پیگیری خواهیم کرد.
موضع برخی دیگر از نمایندگان مجلس یازدهم هم این بود که شفافیت آرای نمایندگان حداقل تحولی است که باید در مجلس رخ دهد.
اما برای تحقق کف این تحول؛ مجلس یازدهمی ها طرح شفافیت آرای نمایندگان مجلس را تقدیم هیات رئیسه کردند و این طرح با 170 امضا 13 خرداد ماه اعلام وصول شد.
طراحان در بیان دلایل توجیهی خود تاکید داشتند: با عنایت به منطق قانون اساسی بویژه اصل 69 و رویه تصویب اصول آن در مشروح مذاکرات تصویب قانون اساسی در خبرگان سال‌های 1358 و 1368 و تجارب موفق جهانی درباره شفافیت و با عنایت به اینکه عملکرد و رای وکیل نمی‌تواند از موکل پنهان باشد و با توجه به مطالبه عمومی مردم و تعهد اکثر نمایندگان مجلس یازدهم به مردم برای پیگیری موضوع و به دلیل نقش مهم شفافیت در مبارزه با فساد و ویژه خواری و نظر به اینکه پیش از استفاده از سیستم الکترونیکی، آرای نمایندگان در جلسات علنی شفاف بوده است این طرح تقدیم می‌شود.
بر این اساس و در صورت تصویب نهایی نماینده رسانه ملی با رعایت شرایط مندرج در این ماده اجازه حضور و تهیه گزارش از جلسات کمیسیون‌های مجلس را خواهد داشت و همچنین هیئت رئیسه مجلس موظف است در پایان هر جلسه علنی مجلس شورای اسلامی آرای هریک از نمایندگان را به جز مصادیق بند 3 ماده 118 به تفکیک موافق، مخالف، ممتنع و عدم مشارکت در سامانه اطلاع رسانی مجلس شورای اسلامی به طور شفاف اعلام کند به نحوی که مشاهده و داده پردازی آن برای آحاد ملت امکان پذیر باشد.
در همین حال گزارش حضور، غیاب، تاخیر و نیز ماموریت‌های داخلی و خارجی تمام نمایندگان نیز باید هرماه توسط هیئت رییسه مجلس به طور شفاف در سامانه مذکور اطلاع رسانی شود.
* عقده‌ای که از مجلس دهم در دل مردم باقی ماند در مجلس یازدهم جبران می‌شود
در همین رابطه حجت‌الاسلام احد آزادیخواه نمایند مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با فارس می‌گوید: عقده‌ای که در مجلس دهم درباره طرح‌های شفافیت به کام خیلی از نمایندگان و در دل مردم باقی ماند قطعا در مجلس یازدهم و با شفافیت حداکثری جبران خواهد شد.
وی با بیان اینکه در مجلس یازدهم قطعا شفافیت عملکرد نمایندگان و وضعیت آنان و نه فقط شفافیت آرا دنبال خواهد شد، ادامه می‌دهد: این شفافیت در حوزه دریافتی‌ها، حقوق، دستمزد، حضور، غیاب، سفرهای خارجی، اموال و املاک نماینده خواهد بود. ضمن اینکه این بسته شفافیت باید در اختیار مردم باشد.
به دنبال اعلام وصول این طرح بود که رئیس مجلس شورای اسلامی با انتشار مطلبی در صفحه شخصی خود با حمایت از طرح شفافیت آرای نمایندگان نوشت: پیش از این، شفاف‌سازی، هوشمندسازی، کارآمدی و مردمی‌سازی را چهار رویکرد اصلی در تحول مجلس و لازمه قوی و کار‌آمدن شدن آن عنوان کرده بودم.
وی تاکید کرد: طرح شفافیت آرای نمایندگان یکی از گام‌های اولیه در بخش شفاف‌سازی فرآیندهای تصمیم‌گیری در مجلس شورای اسلامی است که در جلسه امروز مجلس اعلام وصول شد.
اما از سوی دیگر، قالیباف تاکید دارد که در این دوره از مجلس اصالت با کمیسیون‌ها است و 4 محور مورد نظر از جمله شفافیت را درباره کمیسیون‌ها نیز بارها تکرار کرده است؛ لذا شفافیت مذاکرات کمیسیون‌ها مطالبه دیگری است که در این دوره از مجلس به طور جدی مطرح است.
* از شفافیت آراء تا «مجلس تی وی» همه راهکارهای مجلس یازدهم برای شفافیت
مخاطبان فارس من در راستای افزایش شفافیت در پارلمان ایده «راه‌اندازی شبکه تلویزیونی مجلس» را ارائه کرده‌اند. احمد امیرآبادی نماینده مردم قم و عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی می‌گوید: در راستای تحول در مجلس و تقویت نظم در جلسات صحن و کمیسیون‌ها و شفافیت در پارلمان بحث پخش زنده جلسات را دنبال می‌کنیم.
وی تاکید می‌کند: برای تحقق شفافیت به دنبال این هستیم که با استفاده از ظرفیت شبکه های اجتماعی بحث پخش جلسات کمیسیون‌ها را دنبال کنیم که در این زمینه پیش‌تر بنده برای مثال گفته بودم می‌توان از اینستاگرام استفاده کرد که البته این موضوع برای مثال بیان شد وگرنه ما به دنبال انجام این اقدام در شبکه‌های اجتماعی داخلی هستیم و البته از سوی دیگر بحث راه‌اندازی «مجلس تی وی» را دنبال می‌کنیم.
راه اندازی تلویزیون مجلس در واقع یک راهکار دیگر برای شیشه‌ای شدن مذاکرات مجلس و ابزاری دیگر برای شفافیت است. هر یک از پارلمان‌های جهان مطابق با شرایط و مقتضیات خاص خود در خصوص انتشار یا عدم انتشار آن، سیاست‌هایی وضع کرده و ابزارهایی به کار می‌برند.
شفافیت آرای نمایندگان که حاصل تمام فعالیت‌های یک نماینده در مجلس است امکان نظارت مردم، احزاب، نهادهای سیاسی و رسانه‌ها بر عملکرد و آراء نمایندگان را فراهم می‌کند و علاوه بر آن به کاهش فساد و پاسخگو کردن نمایندگان در برابر تصمیمات خود می‌انجامد.
انتهای پیام /
مجلس شورای اسلامی شفافیت شبکه‌های اجتماعی مجلس
