«شمایل صبح» یکی از گنجینه‌های هنر انقلاب است

«شمایل صبح» به کوشش محمدرضا وحیدزاده، چهارشنبه 31 خرداد در سالن سلمان هراتی حوزه هنری تهران رونمایی شد. محمدعلی رجبی‌دوانی، مینا صدری، خشایار قاضی‌زاده، عبدالحمید قدیریان و محمدحسین صلواتیان مهمانان ویژه مراسم رونمایی بودند.

در ابتدای مراسم مجری توضیح داد: کتاب شمایل صبح شامل گفتگو با ده نفر از هنرمندان تجسمی انقلاب اسلامی در حوزه‌های نقاشی، نقاشی دیواری، عکاسی، نگارگری و مجسمه‌سازی، تصویرسازی، نگارگری، طراحی صحنه، گرافیک و خوشنویسی و کاریکاتور و کارتون است. محمدعلی رجبی دوانی هنرمند و پژوهشگر گفت: این کتاب بی‌شک یکی از گنجینه‌های هنر انقلاب است. برای چاپ چنین کتابی بسیار دیر هم شده بود. هنر انقلاب مثل همه انقلاب‌های هنری در وهله اول شور و احساس است که آن را به حرکت درمی‌آورد و آثاری پر شور تولید می‌شود. این هنر است که به هنرمند هویت می‌دهد. خوشبختانه در طول این سال‌ها حرکت هنرمندان انقلاب متناسب با خود انقلاب بوده است. حالا کار به جایی رسیده است که باید بازنگری صورت بگیرد تا بتوانیم رو به جلو حرکت کنیم. وی افزود: این بازنگری، بازنگری مطالعاتی است. بازنگری بررسی نقد‌ها و دوران تحقیق هنر انقلاب است. ما کاری کردیم و سبکی ایجاد کردیم که روزنامه گاردین نوشت: در عکاسی سبکی به وجود آمده به نام عکاسی انقلاب، عکاسی در محدوده دوربین محدود است. اما هنرمند می‌تواند با هویت بخشیدن، آن را ماندگار کند. در حال حاضر دشمن روی همین هویت ما دست گذاشته است. یک بخش عمده هویت در هنر، محصول هنر انقلاب بوده است. تاریخ همیشه با حقیقت مواجه می‌شود و حقیقت را می‌سازد و پایه‌های آن را می‌گذارد. رجبی دوانی بیان کرد: باید از این کتاب درس بگیریم و سراغ هنرمندان همه حوزه‌ها برویم و ببینیم چه کار‌هایی کردند و تجربیاتشان را بشنویم. باید از همه اساتید کمک بگیریم و در همه رشته‌ها کار کنیم و اشتراکات را بیان کنیم. این اشتراکات نتایج هنر انقلاب است باید نتایج را تبدیل به کتاب کنیم. وی با اشاره به اینکه دنیا وارد بحث پست مدرن شده است، گفت: بعد از مدرن کجا می‌خواهیم برویم؟ غرب به بی‌هویتی رسیده است. متاسفانه غرب‌زده‌ها فکر می‌کنند به جلو حرکت می‌کنند، اما غرب خودش هم دچار سردرگمی شده و به کل وارد پست مدرن و مدرن متعالی شده که خود نمی‌داند دنبال چیست. امیدوارم این چنین کار‌ها بیشتر شود به طور مثال همین حوزه هنری بسیاری از نقاشی‌های انقلاب را دارد چرا کسی سراغ آن‌ها نمی‌رود. چرا تحلیل و بررسی نمی‌کنیم. تحلیل و تفسیر وظیفه ماست نه هنرمند. هنرمند مفسر نیست، هنرمند فقط قصه اثرش را ارائه می‌دهد. عبدالحمید قدیریان، نقاش و مدیر هنری با اشاره به اتفاقات جامعه در سال گذشته گفت: ما باید با جوانان ارتباط بگیریم و هنر یکی از قالب‌های ارتباط است. متاسفانه ما در نشان دادن زیبایی موفق نبودیم یا بستری برای بیان آن نبود. به عقیده من ما به سمت ظهور حرکت می‌کنیم. جهان به فلسفه‌ای رسیده که علت پاشیدگی‌های اجتماعی و سیاسی و فرهنگی است و تفکری حاکم نیست که راه را پیدا کند. برای جذب نیاز به تغذیه داریم که باید با هنر تولید شود. باید ساندویچ‌های معرفتی آماده باشد و اگر کسی طالب این تفکرات بود به او داده شود. قدیریان افزود: بهترین تئوری و مخزن عالم دست ماست و باید یک زیست زنده از قرآن بیرون بکشیم و جامعه را برای رفتن به سوی ظهور آماده کنیم. امام خمینی ره همان ابتدا برای مردم همه چیز را تبیین کرد و کم کاری از ما بوده که اجرا نشد. جنس معرفتی که امام مطرح کرد زمین تا آسمان فرق دارد با ملاصدرا و شیخ اشراق‌ها. این هنرمند در پایان گفت: هنرمندان با میان بر باید در مدار این فضا قرار بگیرند و جلو بروند. با تبیین استراتژی‌هایی جدی با کمک پژوهشگران و هنرمندان باید به سوی ظهور حرکت کنیم. مینا صدری هنرمند حوزه هنر‌های تجسمی بیان کرد: تلاش زیادی برای به چاپ رسیدن این کتاب انجام شد. جای خالی این کتاب دیده می‌شد. صحبت‌هایی که شاید نشود به راحتی از اساتید به دست بیاوریم در کتاب موجود است. گفت‌وگوی صمیمانه و آنچه که در طول فرازونشیب‌هایی که هنرمندان در طول دوره کاریشان به دست آوردند در این کتاب آورده شده است. امیدوارم توام شود و در سطح عمیق تری روی این هنرمندان کار شود و جایی هم برای دیده شدن این‌ها باشد. محمدرضا وحیدزاده نویسنده کتاب گفت: این کتاب کوششی بود به راهنمایی استاد رجبی و در طول آماده سازی این اثر از حلاوت مصاحبت با این استاد لذت بردم. طی این مدت گفتگو با هنرمندان بسیار ارزشمند بود و بسیار آموختم. از طراح کتاب بسیار چراکه نشان‌دهنده محتوای درونی کتاب است. خلا این کتاب در هنر انقلاب برایم بسیار مشهود بود. وحیدزاده گفت: برای حرکت منسجم‌تر به سمت تاریخ شفاهی و مشخصا تاریخ هنر انقلاب باید این چنین کار‌هایی بیشتر شود. من فقط کوشش کردم این صحبت‌ها را به مخاطب منتقل کنم. امیدوارم مخاطب از خواندن این تجربه‌ها و خاطرات لذت ببرد. این پژوهش‌ها باید ماده خامی باشد که به محققان بعدی برای کار‌های بهتر کمک کند. نام‌های بسیاری بودند که مطرح نشد. حسرتم صحبت نکردن با استاد مرحوم حبیب صادقی بود که قراربود صحبت کنیم و ایشان به رحمت خدا رفتند. صفار رئیس پژوهشکده هنر انقلاب اسلامی گفت: می‌بالیم یه این که به سهم خودمان نقشی کوچک داشتیم تا این کتاب به هنر انقلاب اضافه شود. از سال گذشته کار‌های بسیاری در واحد‌های مختلف حوزه هنری در راستای تدوین هنر انقلاب انجام شد. امیدوارم دفتری برای پیگیری تاریخ شفاهی هنر انقلاب شکل بگیرد و کار‌های بر زمین مانده به انجام برسد چه در حوزه اشخاص، چه نهاد‌ها و چه وقایع تاریخی. صفار بیان کرد: فکرمی‌کنم تاریخ را باید از دل یاد‌ها و ذهن‌ها استخراج و تدوین کنیم. هنر انقلاب خود گام نخست است که ما را به سمت گام‌های بعدی هدایت می‌کند. تاریخ شفاهی فراهم کننده بخشی از ماده و خوراک این چنین پژوهش‌هایی است.