شوک بزرگ به بازار زغال

کارزار جدید که توسط مقامات بریتانیایی روز پنج‌شنبه در گلاسکو اعلام شد، تصریح میکند که به‌دلیل ائتلاف جدید، پایان استفاده از زغال سنگ در چشم‌انداز کشورها قرار گرفته است. فهرست کامل 18 کشور به دست نیویورک‌تایمز نرسید؛ اما به گفته دولت بریتانیا، شامل کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه مانند لهستان، ویتنام، مصر، شیلی و مراکش است. افزون بر این مشخص نیست که آیا ایالات متحده بخشی از این توافق است یا خیر؟ سخنگوی جان کری، فرستاده جو بایدن به این اجلاس در این خصوص چیزی نگفت و حاضر به پاسخگویی نشد.

انجمن جهانی زغال‌سنگ فورا به درخواست اظهارنظر درباره اعلامیه جدید پاسخ نداد؛ اما اوایل این هفته گفت که تلاش‌ها برای حذف زغال‌سنگ این واقعیت را نادیده می‌گیرد که زغال‌سنگ برای تامین انرژی در 80 کشور و معیشت بیش از 790 میلیون نفر حیاتی است؛ اینها کشورهایی هستند که به برق قابل اتکا و مقرون به صرفه دسترسی ندارند.» با این حال 190 کشور و سازمانی که ائتلاف جدید را تشکیل می‌دهند، متعهد می‌شوند که به سرمایه‌گذاری در تولید برق با زغال‌سنگ در داخل و عرصه بین‌المللی پایان دهند. البته چارچوب زمانی برای آن مشخص نشده است. آنها همچنین موافقت خواهند کرد که جابه‌جایی انرژی زغال‌سنگ با یک انرژی دیگر به روشی صورت گیرد که به نفع کارگران و جوامع باشد و بر این نکته نیز تاکید شد که گسترش سریع استفاده از انرژی‌های پاک مانند انرژی بادی و خورشیدی فورا در دستور کار قرار گیرد. اسوِنیا شولتز، وزیر محیط زیست آلمان می‌گوید: «حذف تدریجی زغال سنگ برای رسیدن به اهداف آب و هوایی ما ضروری است.» وی تاکید می‌کند: «در آینده نزدیک همه سوخت‌های فسیلی را پشت سر خواهیم گذاشت و در دنیای انرژی جدید و پایدار مبتنی بر انرژی‌های تجدیدپذیر زندگی خواهیم کرد.»

مایکل بلومبرگ که در اوایل این هفته اعلام کرد که کمپین‌های آمریکایی و اروپایی خود را برای حذف تدریجی زغال‌سنگ و جابه‌جایی انرژی به 25 کشور دیگر افزایش می‌دهد، در بیانیه‌ای گفت که معتقد است مبارزه با تغییرات آب و هوایی به پایان دادن به انرژی زغال سنگ بستگی دارد. بر اساس این بیانیه، بانک‌های «HSBC» و توسعه صادارات کانادا نیز قصد دارند به این گروه بپیوندند.

در این راستا رهبران 20 اقتصاد بزرگ جهان قبل از کنفرانس آب و هوا در رم ملاقات کردند و با حذف منابع مالی برای نیروگاه‌های زغال سنگ در خارج از کشور موافقت کردند. با این حال، آنها به‌دلیل مخالفت‌های چین، هند، استرالیا و روسیه از تعهد خود برای پایان دادن به زغال‌سنگ در داخل کشورهایشان خودداری کردند.

سرمایه‌گذاری‌های جدید در انرژی پاک

گروهی از بنیادهای بشردوستانه و بانک‌های توسعه بین‌المللی روز چهارشنبه اعلام کردند که یک صندوق 5/ 10میلیارد دلاری برای کمک به اقتصادهای نوظهور با نیازهای روبه رشد انرژی در تغییر از سوخت‌های فسیلی به منابع تجدیدپذیر اختصاص داده‌اند.

این گروه که به‌عنوان اتحاد جهانی انرژی شناخته می‌شود، قصد دارد در هفته‌های آینده کمک‌های مالی بیشتری را جذب کند. در حال حاضر 5/ 1میلیارد دلار از بنیاد راکفلر، بنیاد آیکیا و صندوق زمین بزوس، به همراه 9میلیارد دلار از بانک‌های توسعه بین‌المللی مانند بانک توسعه آفریقا و شرکت مالی بین‌المللی جذب کرده است. این اعلامیه در حاشیه اجلاس آب و هوای سازمان ملل در گلاسکو منتشر شد. این در حالی است که دولت بایدن راسا در حال سرمایه‌گذاری چند تریلیون دلاری در بخش خصوصی برای دور کردن سیستم‌های انرژی جهانی از زغال سنگ، نفت و گاز است.

راج شاه، رئیس بنیاد راکفلر که به ایجاد این اتحاد کمک کرده است، می‌گوید که صندوق جدید برای شروع سریع سرمایه‌گذاری در فناوری‌های انرژی پاک ضروری است، در غیر این صورت سرمایه‌گذاران بخش خصوصی را جذب نمی‌کند؛ درحالی‌که آنها نرخ بازدهی بالایی را طلب می‌کنند. شاه تصریح می‌کند: «تسریع تغییرات آب و هوایی در کشورهای در حال توسعه در حالی صورت خواهد گرفت که تضمین بازگشت 20درصدی سرمایه‌گذاری‌ها در آن تضمینی باشد؛ در غیر این صورت بخش خصوصی تمایلی به انجام آن نخواهد داشت.» او تاکید می‌کند که چنین ابتکاری مستلزم گرد هم آمدن بخش‌های دولتی، بشردوستانه و خصوصی برای «اهرم مالی نوآورانه» است. این اتحاد می‌گوید که قصد دارد 100میلیارد دلار سرمایه دولتی و خصوصی برای گسترش دسترسی به منابع پاک برق برای یک میلیارد نفر در کشورهای در حال توسعه، ایجاد 150 میلیون شغل و جلوگیری از انتشار کربنی که توسط نیروگاه‌های برق تولیدی با زغال‌سنگ می‌شود، افزایش دهد. این پول از طرح‌هایی مانند توسعه شبکه‌های کوچک برق در بخش‌هایی از مناطق روستایی هند حمایت می‌کند. افزون بر این به اندونزی کمک می‌کند تا برخی از قدیمی‌ترین و آلوده‌کننده‌ترین نیروگاه‌های زغال‌سنگ خود را تعطیل کند و یک پروژه برق آبی را در سیرالئون توسعه خواهد داد.

کانادا در خط مقدم

با تعهد بیشتر کشورها برای حذف زغال‌سنگ حالا کانادا می‌گوید تا سال 2030 صادرات زغال‌سنگ حرارتی را ممنوع خواهد کرد. جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا در کنفرانس اقلیمی گلاسکو در گلاسکوی اسکاتلند گفت: این ممنوعیت در راستای تلاش برای پایان دادن به آلایندگی‌های زغال‌سنگ صورت می‌گیرد که یکی از مهم‌ترین گام‌هایی است که جهان باید برای مبارزه علیه تغییرات اقلیمی بردارد. دولت کانادا همچنین 810میلیون دلار (یک میلیارد دلار کانادا) برای کمک به حرکت کشورهای وابسته به زغال سنگ به سمت منابع انرژی پاک‌تر فراهم خواهد کرد. ترودو در کنفرانس گلاسکو گفت: «اقدام اقلیمی نمی‌تواند منتظر بماند. کانادا از سال 2015 یک شریک متعهد در مبارزه علیه تغییرات اقلیمی بوده و با حرکت به سمت یک آینده کربن خنثی، به مشارکت در کاهش آلایندگی و ساخت یک آینده پاک‌تر برای همه ادامه می‌دهد.» کانادا در میان 10 صادرکننده بزرگ زغال‌سنگ جهان قرار دارد و همچنین یکی از پنج تولیدکننده بزرگ این سوخت فسیلی است.