شیوه جدید آمریکا برای اعدام جنجال به پا کرد
ستفاده ایالت آلابامای آمریکا از روش جدیدی برای اعدام متهمان، جنجال برانگیز شده و منتقدان معتقدند که این شیوه اعدام غیرانسانی است.
- فهرست محتوا
- اجرای دومین اعدام با گاز نیتروژن در آلاباما
- روش جدید و جنجالی: مرگ با نیتروژن
- درخواست متهم برای اعدام با شلیک گلوله و نه گاز نیتروژن
- مقامات آلاباما: «اعدام‌ها قانونی و کنترل‌شده‌اند
- سه دهه در انتظار مرگ
- دیدگاه دادستانی: «هیچ مدرک تازه‌ای ارائه نشده است»
- روش وحشتناک اعدام با گاز نیتروژن
- ادامه بحث بر سر مرگ با نیتروژن
- اعدام‌های فزاینده و نابازدارنده
- اعدام، مجازات قتل
ایالت آلابامای آمریکا هفته گذشته یکی دیگر از احکام اعدام خود را با استفاده از گاز نیتروژن اجرا کرد؛ روشی که از دید بسیاری از فعالان حقوق بشر و حتی قضات دیوان عالی آمریکا «غیردموکراتیک و غیرانسانی» توصیف شده است.
آنتونی بوید، مردی 54 ساله که از سال 1995 در صف اعدام بود، به اتهام مشارکت در قتل مردی بر سر بدهی مواد مخدر در سال 1993، با این روش جان خود را از دست داد.
اجرای دومین اعدام با گاز نیتروژن در آلاباما
مقامات ایالت آلاباما شامگاه پنج‌شنبه (به وقت محلی) اعلام کردند که آنتونی بوید در زندان «ویلیام سی. هولمن» واقع در جنوب ایالت با روش «خفگی ناشی از گاز نیتروژن» اعدام شده است.
بوید به جرم قتل گریگوری هیولی در شهرستان تالادیگا در سال 1993 به اعدام محکوم شده بود. دادستان‌ها گفته بودند که هیولی به دلیل نپرداختن 200 دلار پول کوکائین، ابتدا ربوده شد و سپس با ریختن بنزین روی بدنش، زنده در آتش سوخت.
هیئت منصفه در سال 1995 او را در جریان یک آدم‌ربایی منجر به قتل گناهکار شناخت و با رأی 10 به 2 مجازات مرگ را پیشنهاد داد. سه دهه بعد، حکم او با یکی از بحث‌برانگیزترین روش‌های اعدام در تاریخ معاصر آمریکا اجرا شد.
روش جدید و جنجالی: مرگ با نیتروژن
آلاباما نخستین ایالتی است که به‌صورت رسمی از روش نیتروژن هیپوکسی برای اجرای حکم اعدام استفاده می‌کند. در این شیوه، ماسکی روی صورت محکوم قرار می‌گیرد تا به‌جای هوای قابل تنفس، گاز خالص نیتروژن وارد ریه‌ها شود و فرد بر اثر کمبود اکسیژن جان ببازد.
مقامات آلاباما می‌گویند این فرایند «سریع و بدون درد» است، اما شاهدان و پزشکان قانونی توصیف متفاوتی دارند و از تکان‌های شدید، خفگی دردناک و حرکات غیرارادی بدن در دقایق پایانی خبر داده‌اند.
درخواست متهم برای اعدام با شلیک گلوله و نه گاز نیتروژن
روز پنج‌شنبه دیوان عالی آمریکا در حکمی درخواست وکلای بوید برای توقف اجرای حکم را رد کرد. او خواستار آن شده بود که اگر قرار است اعدام شود، این کار با جوخه آتش انجام گیرد، نه گاز نیتروژن.
در این میان، قاضی سونیا سوتومایور در مخالفتی تند و بی‌سابقه نوشت که شواهد فزاینده‌ای وجود دارد که این روش ناقض قانون اساسی است و «اجازه دادن به ادامه این آزمایش مرگبار، به معنای بی‌توجهی به کرامت انسان است». دو قاضی دیگر، النا کیگن و کیتانجی براون جکسون نیز به او پیوستند.
سوتومایور تأکید کرد که «تکان‌های شدید، نفس‌نفس‌زدن و حرکات غیرارادی» در اعدام‌های اخیر نشانه‌هایی از رنج شدید و مرگ دردناک هستند، نه واکنش طبیعی بدن به کمبود اکسیژن.
مقامات آلاباما: «اعدام‌ها قانونی و کنترل‌شده‌اند
در مقابل، مقام‌های آلاباما مدعی‌اند که گزارش‌ها درباره شکنجه یا رنج بیش از حد «اغراق‌آمیز» است. آنها می‌گویند واکنش‌های جسمی محکومان در واقع واکنش‌های فیزیولوژیکی غیرارادی هستند که نشانه درد نیستند.
به گفته‌ی اداره زندان‌های ایالتی، تاکنون هفت اعدام با این روش در آمریکا انجام شده است؛ شش مورد در آلاباما و یک مورد در لوئیزیانا.
سه دهه در انتظار مرگ
بوید از سال 1995 در صف اعدام بود و در این مدت همواره بی‌گناهی خود را اعلام کرده است. او در گفت‌وگویی تلفنی در هشتم اکتبر گفته بود: «من هیچ‌کس را نکشتم. در هیچ قتلی شرکت نداشتم.»
وکلای مدافعش می‌گویند که او شب قتل در مهمانی دیگری حضور داشت و شاهدانی که علیه او شهادت دادند، در ازای توافق قضایی و تخفیف مجازات حاضر به همکاری شده‌اند.
در ماه‌های اخیر، حامیان بوید چندین بیلبورد تبلیغاتی در سراسر آلاباما نصب کردند و خواستار توقف اعدام او شدند.
دیدگاه دادستانی: «هیچ مدرک تازه‌ای ارائه نشده است»
اما دفتر دادستان کل آلاباما، استیو مارشال، در بیانیه‌ای اعلام کرد که پرونده بوید طی 30 سال گذشته بارها بررسی شده و هیچ مدرک تازه‌ای که بی‌گناهی او را ثابت کند، وجود ندارد.
او گفت: «هیئت منصفه به درستی رأی خود را صادر کرد و هیچ دادگاهی اشتباه بودن آن را ثابت نکرده است.»
روش وحشتناک اعدام با گاز نیتروژن
بوید ریاست گروهی به نام پروژه امید برای لغو مجازات مرگ را برعهده داشت که از سوی زندانیان محکوم به اعدام در آلاباما تشکیل شده است.
جف هود، که مشاور مذهبی در چند اعدام با گاز نیتروژن بوده، در کنار او حضور داشت. هود پیش‌تر گفته بود: «در میان تمام روش‌های اعدام، مرگ با نیتروژن از نظر جسمی و روانی وحشتناک‌ترین تجربه‌ای بود که دیده‌ام.»
ادامه بحث بر سر مرگ با نیتروژن
اعدام آنتونی بوید بار دیگر مباحث حقوقی و اخلاقی درباره روش‌های اعدام در آمریکا را زنده کرده است. در حالی که ایالت آلاباما از نیتروژن به عنوان «روشی نو و انسانی» دفاع می‌کند، مخالفان می‌گویند این روش نه‌تنها آزمایشی خطرناک بر بدن انسان است، بلکه نشانه‌ای از بازگشت به دوران تاریک مجازات‌های خشن در تاریخ آمریکاست./ فارس
اعدام‌های فزاینده و نابازدارنده
کمتر روزی است که خبر «اعدام» فرد یا افرادی در ایران، بخشی از محتوای خبری رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور نباشد.
ماه پیش، کارشناسان سازمان ملل رقم اعدامی‌ها در ایران را «سرسام‌آور» توصیف کردند. طبق گزارش آنها، در 9 ماهه نخست سال جاری میلادی بیش از هزار نفر به چوبه دار سپرده شده‌اند که در مقایسه با آمار 975 اعدامی برای کل سالِ قبل، عددی به مراتب بزرگتر است.
حکم اعدام، مخالفان بسیاری در جهان دارد. عده‌ای به طور مطلق با آن مخالفند و عده‌ای دیگر فقط در موارد ارتکاب جنایات بسیار شنیع و وحشتناک، آن را به صورتی بسیار محدود مجاز می‌دانند. با این حال، آمار رو به تزاید صدور و اجرای حکم اعدام در ایران باید زنگ خطر را برای طرفداران چنین حکمی نیز به صدا درآورد، زیرا افزایش شمار اعدامی‌ها در یک کشور، نشانه بسیار خطرناکی از تشدید انواع نابسامانی‌های اجتماعی و تنگناهای اقتصادی است.
طبق گزارش رسانه‌ها، احکام اعدام در ایران عمدتاً مربوط به ارتکاب قتل و قاچاق مواد مخدر است و در ماه‌های اخیر شمار اعدام‌های مربوط به جرائم امنیتی بخصوص اتهام جاسوسی نیز افزایش یافته است. فلسفه مجازات از جمله اعدام عمدتاً به قصد «پیشگیری» از جنایت تعریف می شود و چنانچه این مجازات، قدرت بازدارنده خود را از دست دهد، عملاً فلسفه وجودی خود را از دست داده و بنابراین باید مورد تجدیدنظر قرار گیرد.
معیار بازدارندگی یک مجازات، روند صعود یا سقوط آمار آن در یک جامعه است. برای مثال در جامعه ایرانی، سقوط آمار اعدام به معنای کاهش ارتکاب قتل و قاچاق مواد مخدر و دیگر جرم‌های دارای این مجازات است و صعود آمار آن، مترادفِ افزایش جرایم در همه این موارد فوق است. با توجه به روند کاملاً صعودی صدور و اجرای حکم اعدام، کاملاً روشن است که این حکم مانع از گسترش فزاینده قتل و قاچاق و دیگر جرائم نشده و از این جهت قدرت بازدارندگی خود را از دست داده است. حال باید از مسئولان نهادهای مختلف پرسید وقتی که حکم اعدام، اثر بازدارندگی خود را از دست داده است، اصرار بر اجرای حداکثری آن به چه منظوری است و قرار است آمار اعدام به چه رقمی رسد که تجدیدنظر در این حکم در نزدشان ضرورت یابد؟
روشن است که آمار بالای حکم اعدام در یک کشور، در سطح بین‌المللی مایه سرافکندگی و در سطح داخلی مسبب مشکلات روحی و مادی بسیاری برای خانواده‌ها و فامیل و آشنایان افراد اعدامی است. از این رو حتی مدافعان حکم اعدام در برخی جوامع نیز بر ضرورت محدود کردن آن تا سرحد ممکن اصرار دارند. با این وصف، چرا در کشور ما تلاش معناداری در جهت اعدام‌زدایی از مجازات‌های مختلف صورت نمی‌گیرد؟ واقعاً چه موانعی پیش روی چنین اقدامی وجود دارد؟
حکم اعدام برای قاچاقچیان عمده مواد مخدر، طبعاً امری عرفی است. وقتی این حکم بازدارنده و کاهنده جرم نیست، برای چه باید در سطح وسیع به اجرا درآید و حکم جایگزین برای آن تعریف نشود؟
اعدام، مجازات قتل
در مورد مجازات قتل هم برخی افراد پای حکم شرعی «قصاص» را پیش می‌کشند که اولیاء دم را برای تصمیم‌گیری در این مورد صاحب صلاحیت دانسته است. در این مورد بحث‌های برون‌دینی و درون‌دینی فراوانی حتی از منظر متد فقه رایج صورت گرفته که راه اجتهاد تازه در این زمینه را می‌گشاید، اما متأسفانه نوعی برداشت منجمد و ایستا از احکام شرع، مانع از هر نوع ابتکار و اجتهاد تازه در این مورد شده است.
در قرآن، قصاص به عنوان ضامن حیات معرفی شده است. پس قصاص در درجه نخست به قصد انتقامگیری و مرگ‌خواهی وضع نشده بلکه برای تداوم حیات بشر مورد تأیید قرار گرفته است. در درجه دوم، هدف از قصاص، الغای رسم و سنتِ انتقامگیری‌های رایج قبیله‌ای زمان ظهور پیامبر و پیشگیری از کشت و کشتار بر سر قتل فردی از یک قبیله بوده است. به همین جهت نفس واحد را در برابر نفس واحد قرار داده تا مانع از خونریزی‌های انتقامجویانه در بین قبایل شود. در درجه سوم، روش پسندیده در قتل عمد از نگاه قرآن، عفو و دریافت غرامت است: "فَمَن عُفِی لَهُ مِن أَخِیهِ شَی‌ء فَاتِباع بِالمَعرُوفِ وَ أَداء اِلَیهِ بِاِحسان." حال چرا روش «پسندیده» مورد نظر قرآن در جامعه ما نوعی خیانت به خون مقتول به حساب می‌آید، خود حدیث مفصلی است!
در درجه چهارم، قتل در جوامع مدرن بیش از آنکه جنبه حقوق شخصی داشته باشد به حقوق عمومی مربوط است. با وارد کردن قتل به حوزه حقوق عمومی قاعدتاً می‌توان مجازات آن را بنا به وجدان جمعی جامعه مورد تجدیدنظر قرار داد؛ به‌طوری‌که یک قاتل، فقط با دو گزینه اعدام یا آزادی روبه‌رو نشود.
بنابراین، روشن است که تعیین مجازات جایگزین برای اکثریت قریب به تمام قتل‌ها و همینطور دیگر جرائمی که حکم اعدام برای آنها در نظر گرفته شده است، راه بسیار ساده و همواری دارد. یک عده اما گویی آمار بالای اعدام در جامعه را نوعی امتیاز و فضیلت تلقی می‌کنند؛ به‌طوری‌که با هر توصیه به توقف یا کنترل ماشین اعدام چنان برمی‌آشوبند که انگار به قلمرو آنان تعدی شده است! / هم میهن
