صالحی عمران: 85 درصد جویندگان کار هیچ مهارتی ندارند / چه نیازی به توسعه آموزش نظری در کشور است؟

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، اجلاس سراسری مسئولین کانون‌های بسیج اساتید دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای کشور صبح امروز با حضور سید محمد حسینی معاون پارلمانی رئیس جمهور، مردانی رییس سازمان بسیج اساتید کشور، احمد حیدری معاون حقوقی و پشتیبانی وزارت نیرو با عنوان «دانشگاه فنی و حرفه‌ای گامی به سوی دانشگاه مسأله محور در زمینه مهارت آموزی و اشتغال» در دانشکده فنی و حرفه‌ای شهید منتظری مشهد مقدس برگزار شد.

ابراهیم صالحی عمران رییس دانشگاه فنی وحرفه‌ای در این اجلاس با تاکید براینکه باید آموزش عالی مهارتی را در نظام آموزش عالی کشور جا بیندازیم، درباره دو چالش اساسی بیان کرد: چند سال قبل وزارت کار از تمامی کارفرمایان درخواست کرد نیاز خود به نیرو‌های انسانی متخصص را اعلام کنند بسیار جالب بود که اعلام نیاز به حدود 600 هزار نیروی متخصص در رشته‌های مختلف ثبت شد، اما تاجایی که مطلع هستم وزارت کار تنها توانست 150 هزار نیرو را به آن‌ها معرفی کند، اما چرا؟

مواجهه کشور با بیکاری فارغ‌التحصیلان ابرچالش است صالحی عمران ادامه داد: این موضوع یک ابرچالش است که کشور ما با معضل بیکاری فارغ‌التحصیلان روبه‌روست. در کشوری زندگی می‌کنیم که در بسیاری از رشته‌های تحصیلی هم مازاد نیروی انسانی داریم و هم کمبود که نشان می‌دهد نیروی کار آماده مورد نیاز برای بخش‌های صنعتی تولیدی به ویژه بخش خصوصی وجود ندارد. البته باید سطح پایین بهره‌وری نیروی انسانی را هم مقایسه کنید.

رییس دانشگاه فنی و حرفه‌ای عنوان کرد: بار‌ها وزیر کار اعلام کردند که 85 درصد جویندگان کار فاقد هرگونه مهارتی هستند. ما باید نگاه کارشناسانه داشته باشیم که ببینیم تاکنون چه کرده‌ایم و چه کار مناسبی برای رفع این معضل باید انجام دهیم. وقتی ثروت زیادی در سیستم‌های آموزشی برای تربیت نیروی انسانی صرف می‌شود چرا باید در کشور با معضل بیکاری و کمبود نیروی انسانی ماهر و موردنیاز بخش‌های تولیدی و اقتصادی کشور روبه‌رو باشیم.

هنوز برای مهارت‌آموزی در آموزش عالی تردید داریم وی جهت‌گیری آموزش عالی دنیا را به سمت آموزش مهارتی دانست و گفت: با وجود آنکه تمامی کشور‌ها مهارت‌آموزی را در نهاد آموزش عالی خود وارد کردند، اما ما هنوز برای تغییر برنامه‌های درسی، تربیت نیرو‌های انسانی متخصص متناسب با نیاز‌های حرفه‌ای و مشاغل تردید داریم. تردید داریم که کارفرما و بخش خصوصی را در مراکز آموزش عالی بنشانیم و از تجربه آن‌ها در تدوین رشته‌های تحصیلی و سرفصل‌های درسی استفاده کنیم. بیش از 30 سال است که درگیر آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در کشور هستم و آسیب‌شناسی انجام داده‌ام براین اساس معتقدم که باید یکسری برنامه‌ها در داخل دانشگاه انجام شود و مربوط به اصلاحاتی در سیستم آموزش مهارتی ماست.

وی ادامه داد: در ابتدا باید تحلیل دقیقی از نیاز‌ها و رشته‌های تحصیلی صورت گیرد. رشته‌های دانشگاه فنی و حرفه‌ای برای راه‌اندازی باید سیگنال خود را از بازار کار بگیرد نه از درون سیستم آموزشی. براین اساس بعد از 15 یا حتی 20 سال سرفصل‌های دانشگاه را تقریبا تغییر دادیم و اولین الزام در این راه تجهیزات بود. 3400 کارگاه داریم که دانشجویان حدود 60 تا 70 ساعت دروس عملی را در آنجا می‌گذرانند پس باید به محیط‌های کارگاهی بیشتر اهمیت داده شود و طبیعتا به تجهیزات عمده‌ای نیاز است.

گامی بزرگ برای ارتقای کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها صالحی عمران بیان کرد: با رایزنی‌های صورت گرفته در سال گذشته بودجه آزمایشگاه‌های خود را از 15 میلیارد به 200 میلیارد تومان ارتقا دادیم که گام بزرگی بود، اما راه هنوز بسیار است. بعد از پرداختن به محیط‌های عملی و کارگاهی توجه به جذب اساتید توانمند اهمیت داشت. این دانشگاه حدود 18 هزار مدرس حق‌التدریس دارد که شاید این تعداد در هیچ دانشگاهی نباشد براین اساس سعی شد که آیین‌نامه صلاحیت مدرسین را تهیه کنیم و هر مدرس را بررسی کنیم.

25 استاد دانشگاه فنی و حرفه‌ای در دوره‌های آموزشی رومانی شرکت کردند  وی افزود: نمی‌توانیم آموزش جوانان محصل در این دانشگاه را به دست اساتیدی بسپاریم که حرفه‌ای نیستند یا با ارتباطات شخصی به دانشگاه راه پیدا کرده‌اند. دانشگاه فنی و حرفه‌ای اولین دانشگاهی بود که حتی قبل از وزارت علوم اعلام کرد اساتید که قصد جذب دارند باید یک سال دوره در صنعت بگذرانند. در این تحریم‌ها حتی سعی شد که برای اعطای گرنت ارتباطاتی را شکل دهیم و ماه اخیر حدود 25 نفر از همکاران ما به مدت دو هفته برای گذراندن دوره‌ای آموزشی در رومانی بودند. این امر یکی از موارد بحث‌های توانمندسازی اساتید ماست.

چالش‌هایی با سازمان اداری استخدامی رییس دانشگاه فنی و حرفه‌ای با بیان اینکه نسبت استاد به دانشجو هنوز در این سیستم عدد بالایی است، اظهار داشت: همچنان با سازمان اداری استخدامی چالش داریم. هرچه صحبت می‌شود که برای حل مشکل اشتغال، افزایش بهره‌وری کشور و حرکت سیاست کشور به سمت مهارت‌آموزی یکی از شاخص‌ها، توسعه اشخص آموزش فنی‌وحرفه‌ای است، اما هنوز مشکل داریم. این دانشگاه نیاز به حمایت دارد چه نیازی به توسعه آموزش نظری در کشور است درحال حاضر 70 دانشگاه ما با جمعیت زیر هزار نفر اداره و مدیریت می‌شوند. وقتی کارفرمایان ما به نیروی انسانی متخصص نیاز دارند چرا سیستم آموزشی را اصلاح نمی‌کنیم؟ یکی ازبهترین راه‌های ساماندهی و آمایش آموزش عالی هدفمندی آموزش عالی و جهت‌گیری به سمت آموزش‌های مهارتی است.

آموزش فنی و حرفه‌ای در مقایسه با آموزش نظری باید اولویت پیدا کند وی با اشاره به شکل‌گیری قانون نظام آموزش جامع مهارتی ادامه داد: آموزش فنی و حرفه‌ای در مقایسه با آموزش نظری باید اولویت پیدا کند و باید مورد توجه سیاستگذاران ما باشد. ما تنها دانشگاهی هستیم که سالانه تعدادی از رشته‌ها حذف و تعدادی کدرشته محل جدید را اضافه می‌کنیم. آموزش مهارتی باید با تولید و اشتغال آشتی کند و آموزش در دستیابی افراد به شغل و ورود به بازار کار باید تاثیر داشته باشد.

مسئولیت دانشگاه فنی و حرفه‌ای برای اشتغال جوانان صالحی عمران به موضوع راه‌اندازی طرح برندملی در این دانشگاه اشاره کرد و افزود: در بحث اشتغال دانشجویان مسئولیتی را برای خود قائل شدیم و با بازگذاشتن در‌های دانشگاه به کارفرمایان و بخش خصوصی مطرح کردیم که آن‌ها کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌های ما را تجهیز کنند و در مقابل ما نیرو‌های انسانی مورد نیاز شما را آموزش می‌دهیم (در این مدت دانشجو‌ها می‌توانند با حضور در آن صنعت یا بخش از نزدیک با روند کار آن‌ها آشنا شود). قبل از طرح بحث استفاده از لوازم خانگی داخلی و ممنوعیت ورود اجناس خارجی در این بخش، ما با گروه صنعیت انتخاب وارد صحبت شدیم و کارگاه‌های خود را در اختیارشان گذاشتیم و از طرفی نیرو‌های مورد نیازشان را آموزش دادیم و دانشجویان می‌توانستند با حضور در صنعت، محصولات آن‌ها و روندکارشان بیشتر آشنا شوند و تجربه کسب کنند.

رییس دانشگاه فنی و حرفه‌ای تصریح کرد: باید به سراغ صنعت رفت، در تدوین برنامه‌های درسی صنعت و کارفرما باید کنار ما باشند. دو هفته گذشته کارخانه تراکتورسازی تبریز طی نامه‌ای از دانشگاه ما قدردانی کرده است، چون حدود 250 نیروی متخصصی که استخدام کرده از فارغ‌التحصیلان دانشگاه فنی و حرفه‌ای بودند. اما متاسفانه سیاستگذاران در سطح کلان آموزشی و غیرآموزشی به این مسئله توجه ندارند و هنوز تردید دارند.

وی با بیان اینکه برای راه‌اندازی مقطع کارشناسی در این دانشگاه توصیه‌های زیادی بوده است، گفت: با این امر مخالفت کردم، چون معتقدم دانشجو 5 سال آموزش مهارتی می‌بیند و برای ورودش به بازار کار و راه‌اندازی یک کار تولیدی کافی است البته به حمایت نیاز دارد و مربوط به اصلاحات رابطه کارفرما، آموزش دوگانه، مسئولیت گرفتن دانشگاه‌ها برای اشتغال دانشجویان است.

صالحی عمران بیان کرد: باید در آموزش‌های دانشگاهی انعطاف‌پذیر بود ما آموزش ثابت نداریم و نباید اصرار داشته باشیم همچون دانشگاه جامع علمی کاربردی که در مسیری که نباید می‌رفت، رفت. در آموزش مهارتی که متناسب با نیاز‌های شغلی آینده فناوری است باید انعطاف‌پذیری وجود داشته باشد.