صنایع آب‌بر و نامدیریتی منابع از عوامل بحران آب است
یک کارشناس و پژوهشگر حوزه آب اعتقاد دارد که توسعه صنایع آب بر، افزایش تعداد کارخانه‌های تولید آب معدنی و توسعه باغشهری ها، از عوامل موثر بر کم آبی بوده و منجر به افزایش نابرابری اجتماعی و اقتصادی شده و جامعه را به چرخه خطرناک توسعه نیافتگی وارد کرده است.
داریوش مختاری در گفت و گو با ایسنا، گفت: ایجاد و توسعه صنایع فولاد در منطقه خرامه و کوار که دچار مشکلات کم آبی بوده اند و ایجاد چندین حلقه چاه برای تامین آب مورد نیاز این صنعت آب بر، منجر به تشدید مشکلات ناشی از خشکسالی در این مناطق شده است.
مختاری خاطرنشان کرد: علاوه بر استفاده از منابع آب زیرزمینی، پساب فاضلاب شهر شیراز هم به جای مصرف در آبیاری فضای سبز شهری، در اختیار کارخانه فولاد کوار قرار گرفت، حال آنکه باغ‌های تاریخی شیراز در نقاط مختلف این شهر خصوصا قصردشت، در عطش بی آبی می‌سوزند و با یک برنامه ریزی ساده می توان از بازچرخانی پساب تصفیه شده فاضلاب برای حفظ فضای سبز این شهر، استفاده کرد.
این کارشناس آب و پژوهشگر حوزه باغ‌های شیراز، با قبول اینکه ایجاد صنایع بزرگ منجر به اشتغال مستقیم و غیرمستقیم شده است، گفت: به نظر می‌رسد که ایجاد صنایعی نظیر فولاد و سیمان، هزینه‌های سنگینی را به دلیل از بین رفتن آبخوان‌ها و دامن زدن به منازعات بر سر آب به جامعه تحمیل کرده که مزایای آن را تحت الشعاع قرار می‌دهد.
او اعتقاد دارد که این امکان وجود داشته و دارد که با ایجاد صنایع کوچک و متناسب با نقاط کم آب و کم بارشی نظیر فارس، با هزینه‌های بسیار کمتر، اشتغالی مناسب‌تر ایجاد کرد. بدون اینکه به منابع طبیعی لطمه ای وارد شود. صنایعی که حتی اشتغال و درآمدی چند ده برابری فولاد یا دیگر صنایع مشابه فولاد در پی دارد.
مختاری تاکید دارد که صنایعی نظیر فرآوری محصولات زراعی و باغی و دیگر صنایع کوچک امکان ایجاد درآمدهای صادراتی و تامین نیازهای داخلی را فراهم می‌کرد و با اکوسیستم فارس و ظرفیت‌های کشاورزی این استان نیز همخوانی داشت، گفت: تولیدات صنعت فولاد البته در صورت صادرات و پرداخت مالیات کافی، درآمد مالیاتی مناسبی را نصیب دولت می‌کند و در مصرف داخلی نیز صرف صنایع ساختمانی و خودرو می شود.
او اعتقاد دارد که بر اساس آمارها نیاز به مسکن و خودرو در کشور تا حد زیادی برطرف شده است و توسعه بیشتر صنایع فولاد و سیمان بسیار بحث برانگیز است. به طوری که برای سنجش نیازسنجی دقیق به فرآورده های این صنایع، نیازمند یک آمار شفاف از میزان عرضه و تقاضای بخش مسکن و صنعت خودرو هستیم.
مختاری همچنین گفت: مدیریت درست منابع آب از دامنه بحران آب و منازعات آن پیشگیری می کند؛ نگرانی که در بخش‌هایی نظیر کربال، دیده می‌شود که بخشی از آن هم به دلیل انتقال قسمتی از حقابه تاریخی کشاورزان به کارخانه فولاد و سیمان خرامه و کوار بوده است.
این کارشناس آب، با تاکید بر اینکه پیامدهای اجتماعی امروز ناشی از کم آبی را باید در مدیریت نادرست منابع آب جست و جو کرد، گفت: یکی از مسائل تاثیرگذار بر مشکل آب، توسعه باغشهری‌هاست، این توسعه هم مصرف آب را بدون در نظر گرفتن تناسب و بهره وری، افزایش داده و در دوره سیلابی هم سرعت آب گذری در حوزه‌های آبخیز را افزایش می‌دهد.
او اضافه کرد: نابرابری شدید برآمده از صدور مجوزهای غیرقانونی برای باغشهرها و رانت چند ده هزار درصدی مالکیتی این عرصه ها، مسئله توسعه نیافتگی در استان را وارد یک مرحله خطرناک نابرابری و شکاف طبقاتی کرده است.
مختاری علاوه بر این به توسعه کارخانجات آب معدنی اشاره و اضافه کرد: تعداد زیادی شرکت آب معدنی در استان فارس ایجاد شده است، مراکزی که جان چشمه‌های آب را گرفته و در بطری کرده و در کشور توزیع یا به خارج از کشور صادر می‌کنند، بدون اینکه از محل صادرات این ماده خام و بسیار حیاتی، حتی مالیاتی مناسب سهم کشور شود.
این کارشناس حوزه آب با بیان اینکه از دیدگاه حقوقی، بسته بندی و فروش آب به صورت ماده اولیه و خام، ممنوع است، گفت: اگر چه صنایع تولید آب معدنی مجوز دریافت کرده اند ولی صدور این مجوزها امری غیرقانونی بوده است.
مختاری گفت: سرمایه گذاری در برخی از صنایع این چنینی به جز یک اشتغال محدود و ناپایدار، در برابر آنچه از منابع پایه مصرف می کنند، بازدهی چندانی برای جامعه ندارد و باعث نابرابری و فقر اجتماعی شده است.
انتهای پیام