ضرورت آموزش فارسی به خارجی‌ها و ایجاد بانک اطلاعاتی

به گزارش ایسنا به نقل از روابط عمومی بنیاد سعدی، هشتمین گردهمایی سالانه مؤسسه‌های فعال در زمینه آموزش زبان فارسی در جهان در همکاری بنیاد سعدی با وزارت امور خارجه، امروز (یکشنبه هشتم اسفندماه 1400) به میزبانی دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه در محل دفتر مرکز مطالعات این وزارتخانه برگزار شد.

امروز آموختن زبان فارسی به خارجیان یک ضرورت است

در ابتدای این همایش، غلامعلی حداد عادل، رئیس بنیاد سعدی با بیان این‌که از 1200 سال پیش زبان فارسی در کنار زبان‌های قومی و محلی زبان مشترک همه مردم ایران شده، گفت: این زبان نه تنها در ایران وسیله ارتباط و تفاهم مردم شده بلکه به علت قابلیت‌ها و خصوصیات خاصی که داشته در بخش‌های وسیعی از آسیا، برای قرن‌ها زبان مشترک بوده است.

رئیس بنیاد سعدی خاطرنشان کرد: زبان فارسی به عنوان یکی از زبان‌های کهن دنیا که سابقه‌ای چندهزارساله دارد، در جهان مطرح است و ادبیاتی که به زبان فارسی پدید آمده بخش مهمی از ادبیات جهان محسوب می‌شود. اینکه ما هزار سال پیش شاعری به نام فردوسی داشته‌ایم که پس از گذشت هزار سال اشعار او به هیچ وجه کهنه نشده و امروز عارف و عامی این اشعار را می‌فهمند، یکی از قدرت‌های زبان فارسی است.

حداد عادل با بیان این‌که در روزگار ما آموختن زبان فارسی به خارجیان یک ضرورت محسوب می‌شود، گفت: بارها گفته‌ایم که میان اقتدار هر کشور و گسترش زبان آن کشور در جهان رابطه معناداری وجود دارد، زیرا کشوری مقتدرتر است که زبان آن در فراسوی مرزهای آن کشور گسترده‌تر باشد. اگر به تاریخ ایران مراجعه کنیم این واقعیت را مشاهده می‌کنیم. در همه دستگاه‌ها نیاز به کسانی است که زبان ما را بدانند و این نیاز در وزارت خارجه بیشتر احساس می‌شود. ما برای انتقال محصول و بینش خود به مردم جهان محتاج آموختن زبانمان به دیگران هستیم. در بخش‌های اقتصادی نیز هر چه زبان ما برای دیگران آشناتر باشد روابط اقتصادی و سیاسی ما بیشتر می‌شود.

حداد عادل با بیان این‌که نمی‌شود با همان روش‌هایی که زبان را در مدارس و مراکز آموزشی خود به فارسی‌زبانان می‌آموزیم به کسانی که زبان دیگری دارند بیاموزیم، بیان کرد: این تخصص خاصی است که سال‌هاست در دنیا شکل گرفته و در ایران هم نزدیک به 40 سال است که به صورت رشته دانشگاهی درآمده است و در سطح کارشناسی ارشد در دانشگاه اجرا شده و فارغ التحصیلان آن وارد بازار کار شده‌اند. بنیاد سعدی با درک این واقعیت به وجود آمد و ما در این بنیاد در درجه اول سعی کردیم آموزش زبان فارسی را به کسانی که زبان فارسی نمی‌دانند بر پایه اصول تخصصی استوار کنیم. در مطالعاتی که داشتیم به این نتیجه رسیدیم که ایجاد یک بنیاد مستقل زیر نظر عالی‌ترین مقامات کشور برای گسترش زبان آن کشور در خارج امر متداولی است. مثلاً در منطقه آسیا بنیاد کنفوسیوس را داریم که برای گسترش زبان چینی فعال است.

رئیس بنیاد سعدی تصریح کرد: وظیفه اصلی بنیاد سعدی این است که زیرساخت‌های لازم را برای گسترش زبان فارسی در جهان ایجاد کند. ما هم به عنوان یک دستگاه وابسته به نظام جمهوری اسلامی ایران وظیفه خود را تاسیس زیرساخت‌های لازم می‌دانیم که از جمله آن‌ها تالیف کتاب درسی است و در یک چشم انداز درازمدت تالیف 70 کتاب را پیش بینی کرده‌ایم و 3 کتاب هم اکنون تالیف شده و به صورت جذابی چاپ شده و تاکنون بیش از 75 هزار نسخه از کتاب های بنیاد سعدی در جهان توزیع شده و در حدود 30 کتاب دیگر در دست تالیف داریم.

حداد عادل در ادامه بیان کرد: از جمله زیرساخت‌های دیگر برای گسترش زبان فارسی فعالیت فارغ‌التحصیلان دانشگاهی از کشورهای مختلف است که متخصص آموزش زبان فارسی هستند و در دانشگاه علامه طباطبایی دوره تخصصی آموزش زبان فارسی ببینند و در کشورهای خود معلم آموزش زبان فارسی باشند. تاکنون حدود 25 نفر از کشورهای مختلف دعوت شده اند و فارغ التحصیل شده و به کشور خود برگشته‌اند.

دنبال تصدی‌گری در آموزش زبان فارسی نیستیم

وی با بیان این‌که بنای ما تصدی‌گری در آموزش زبان فارسی به خارجیان نیست، گفت: اگر چه کلاس‌های زبان فارسی توسط رایزنی‌های فرهنگی صورت می‌گیرد و ما مایل هستیم که به همه دستگاه‌هایی که علاقه‌مند به آموزش زبان فارسی به خارجیان هستند از نظر کتاب، تربیت معلم و از نظر اجرای استانداردهای یکسان در آموزش زبان فارسی کمک کنیم. به همین جهت با بسیاری از دانشگاه‌های داخل کشور که در زمینه آموزش زبان فارسی که دانشجوی خارجی می‌پذیرند کمک می‌کنیم و همین‌طور به موسسات خصوصی داخل و خارج از ایران که کلاس‌های آزاد آموزش زبان فارسی دارند. هر موسسه را که واجد شرایط تشخیص دهیم در آموزش و برگزاری دوره و اعطای گواهینامه کمک می‌کنیم و هدفمان این است که این نوع موسسات در داخل و خارج کشور رشد کنند.

رئیس بنیاد سعدی با تاکید بر اهمیت مساله استانداردسازی اظهار کرد: فارسی دانستن امر قطعی و مشخصی نیست و اگر کسی ادعا کند که من فارسی می‌دانم باید ترازویی باشد که مشخص کند چه اندازه فارسی می‌داند و بر اساس مقداری که فارسی می‌داند اقدام به آموزش کند.

حداد عادل در ادامه توضیحاتی درباره آموزش زبان فارسی در دوران کرونا و توجه به نیازهای فارسی آموزان برای آموزش زبان فارسی، ارائه کرد.

 ایجاد بانک اطلاعاتی در زمینه وضعیت زبان فارسی 

در ادامه، سعید خطیب زاده، معاون وزیر امور خارجه، سخنگو و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه در بخشی از سخنان خود با اشاره به پیشرفت آموزش زبان فارسی با توجه به تشکیل بنیاد سعدی گفت: استانداردسازی و حضور ما در مراکز کشورهای دیگر، تألیف کتاب‌ها و طراحی آزمون‌ها در تاریخ آموزش زبان فارسی در خارج از کشور وجود نداشته است.

سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه وضعیت ما در زمینه زبان فارسی در چند حوزه قابل بررسی است، گفت: اول مربوط به وضعیت ما در حوزه زبان فارسی و ایرانیان خارج از کشور است و باید بررسی کنیم که تا چه اندازه توانسته‌یم از طریق مدارس خارج از کشور و تارنماهای دیجیتال ارتباط خود را با آنها حفظ کنیم. ما در حوزه روابط با جامعه هدف زبان فارسی و هم در حوزه احیای زبان فارسی در حوزه‌هایی که به واسطه ایران‌هراسی و فارسی‌هراسی مهندسی شده، زبان فارسی دچار مشکل شده یا در حوزه‌های آماده اما کشف نشده مانند شمال و غرب آفریقا برنامه داریم.

خطیب‌زاده با برشمردن برخی اقدامات وزارت امور خارجه برای گسترش زبان فارسی، تشریح کرد: حمایت از گسترش نهادهای زبان فارسی، افزایش سطح همکاری‌های دانشگاهی دانشگاه‌های ایرانی با دانشگاه‌های خارجی در راستای گسترش زبان فارسی، گسترش جشنواره‌ها و سمینارها و نشست‌های علمی مرتبط با زبان فارسی، افزایش سطح بورس‌های تحصیلی در زمینه ادبیات و زبان فارسی، تعیین و اختصاص جایزه ویژه بین‌المللی برای زبان فارسی و ایران‌شناسی، برگزاری جشنواره سالیانه حمایت از پژوهشگران خارجی در زمینه ادبیات فارسی، افزایش مراودات فرهنگی با کشورهای آسیای مرکزی در راستای تقویت زبان فارسی، چاپ و توزیع کتاب‌هایی با مضمون زبان فارسی و ارزش‌های بی بدیل انقلاب، همکاری مشترک با مراکز زبان پژوهی جهان، حمایت از زبان شناسان و اساتید زبان فارسی و ایران شناسی بخشی از سیاست‌هایی بوده است که دولت در حوزه ترویج زبان فارسی در خارج از کشور پیگیری کرده است.

او با بیان اینکه نتایج ما در زمینه های مختلف متوازن نبوده است، گفت: در بعضی کشورها مانند سنگال و برخی کشورهای همسایه رشد زبان فارسی با سکته رو به رو بوده، اما در برخی کشورهای دیگر رشد بسیاری داشتیم. در همین خارکیف که الان جنگ اتفاق افتاده است، به طور مجدد توانستیم کرسی زبان فارسی را احیا کنیم. در برخی کشورهای همسایه نظیر هند و پاکستان رشد قابل توجهی در زمینه آموزش زبان فارسی داشتیم. در کنار آن ضعیف‌هایی هم بوده مثلا مدارس آموزش زبان فارسی در ارمنستان از 18 مدرسه به 11 باب کاهش پیدا کرده است.

رئیس مرکز دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه با اشاره به کار وزارت امور خارجه در دو سال گذشته که آن را مهم توصیف کرد توضیح داد: اولین کار ما ایجاد یک بانک اطلاعاتی کامل از وضعیت زبان فارسی و ایران‌شناسی است. بانک اطلاعاتی در حال حاضر وارد فاز اجرایی نهایی شده است و امروز کاملاً قابل اعتناست. کار دیگر ما در وزارت امور خارجه طرح پیشنهادی سالانه برای انتخاب شهر یا پایتخت زبان فارسی بوده که این طرح مراحل اولیه خود را پشت سر گذاشته است و در اختیار برخی نهادها قرار گرفته و باید تبدیل به مصوبه هیأت دولت شود.

خطیب زاده یادآوری کرد: ما همچنین مأموریت خاص به نمایندگی‌های خارج از کشور دادیم و در بسیاری از کشورها سفارتخانه‌ها را مأمور این کار قرار دادیم که همکاری تنگاتنگی با بنیاد سعدی داشته باشیم. یکی از کارهای دیگر ما تأسیس و تجهیز اتاق‌های ایران بوده و حدود هفت هزار جلد کتاب را برای گسترش فرهنگ فارسی ارسال کردیم.

سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به مشکلات ترویج زبان فارسی در خارج از کشور بیان کرد: یکی از مواردی که ما با آن دچار مشکلیم، اعزام اساتید زبان فارسی به خارج از کشور است. به عنوان کسی که سال‌ها معلم زبان فارسی بوده است، هیچ گاه فکر نمی‌کردم در زمینه آموزش زبان فارسی در نقطه‌ای قرار بگیریم که به این شکوه قابل توجه برسد.

مرکز مطالعات سیاسی بین‌المللی در خدمت گسترش زبان فارسی بوده است

در ادامه، محمدحسن شیخ الاسلامی، رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌الملل وزارت امور خارجه و رئیس دانشکده روابط بین‌الملل گفت: بر اساس هماهنگی های ایجاد شده با بنیاد سعدی دانشکده روابط بین الملل در حوزه آموزش زبان به دانشجویان خارجی فعالیت داشته و این دانشکده حدود 35 سال است که در زمینه آموزش زبان فارسی فعال است و کارنامه درخشانی در این رابطه دارد. فعالیت‌های ما در دانشکده در سه گروه فعال است که گروه اول دیپلمات‌های خارجی مقیم ایران و خانواده‌های آن‌ها هستند که در گذشته و حال ترجیح داده شده آموزش آن‌ها در دانشکده انجام گیرد و علاوه بر تحقیق، آموزش‌هایی درباره واژگان تخصصی مرتبط با حوزه روابط بین‌الملل انجام شود.

رئیس دانشکده روابط بین‌الملل گفت: گروه دوم زبان آموزان کارشناسان دستگاه‌های سیاست خارجی هستند که یا مسئولیت در وزارت خارجه های خود بر عهده دارند و یا قرار است مسئولیتی داشته باشند، به خصوص دیپلمات‌های جوان که در سیاست خارجی کشورهای دیگر مشغول هستند و قرار است کارهای ایران را انجام دهند و باید زبان فارسی بیاموزند. زبان فارسی در سطوح مختلفی در دانشکده آموزش داده می‌شود که از سطح مبتدی تا سطوح پیشرفته را در بر می‌گیرد و با استفاده از فناوری‌های جدید نیز هست و همکارانم در دانشکده روابط بین‌الملل برنامه جامعی در این رابطه دارند.

او افزود: خرسندم که با توجه به همه فشارهایی که بر دانشکده روابط بین‌الملل در دهه‌های اخیر وجود داشته، آموزش زبان فارسی ما به هیچ گاه متوقف نشده است و در حال حاضر نیز بسیاری از دانشجویان خارجی زبان فارسی به صورت مجازی مشغول آموزش هستند.

رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌الملل وزارت امور خارجه ابراز امیدواری کرد که با پایان دوره همه گیری ویروس کرونا، مجدداً شاهد شکوفایی دوره آموزش زبان فارسی باشیم.

رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌الملل وزارت امور خارجه در بخش دیگری از سخنان خود تاکید کرد: مرکز مطالعات سیاسی بین‌المللی وزارت امور خارجه متصدی حفاظت از اسناد تاریخی سیاست خارجی است و بیش از 50 میلیون سند تاریخی در مرکز اسناد این مرکز نگهداری می‌شود و با ضوابط مربوط در اختیار پژوهشگران قرار می‌گیرد. بسیار مناسبت است که ما به یک مطالعه اسنادی هم در این زمینه فکر کنیم و ببینیم در این گنجینه عظیم اسنادی که در اختیار ما است چه سندهایی وجود دارد که می تواند باعث انگیزه ما در حوزه آموزش زبان فارسی برای علاقه‌مندان به آن باشد.

 عامل اصلی برگزاری چنین گردهمایی اهمیت آموزش زبان فارسی است

شهروز فلاحت پیشه، معاون امور بین الملل بنیاد سعدی در ادامه این گردهمایی ضمن ارائه گزارش مختصری از عملکرد بنیاد سعدی بیان کرد: عامل اصلی برگزاری چنین همایش‌هایی در رابطه با اهمیت آموزش زبان فارسی است. شناخت موسسات فعال در این حوزه و نیز اطلاع از فعالیت‌های انجام شده به منظور هم‌افزایی و کاهش اقدامات تکراری از جمله دلایلی بود تا بنیاد سعدی پیشنهاد برگزاری چنین همایشی را ارائه کند.

او با اشاره به دوره‌های مختلف گردهمایی موسسه‌های فعال در آموزش زبان فارسی در جهان گفت: همزمان با شیوع ویروس کرونا همکاری مشترکی با دانشگاه علامه طباطبایی داشتیم و دوره‌های زبان آموزی زبان فارسی برگزار شد که تاکنون هشت نشست گردهمایی موسسه‌های فعال در آموزش زبان فارسی در جهان برگزار شده است.

او سپس گفت: امید است که در گردهمایی امسال با توجه به نقش زبان فارسی در دنیا موضوع آموزش زبان فارسی به ایرانیان خارج از کشور و نسل جدید و خارجیان علاقه‌مند به زبان فارسی صورت گیرد و دستاوردهای این اقدامات را شاهد باشیم.

انتهای پیام