عامل اصلی سقوط معدن لو رفت

طی سال‌های اخیر به خصوص در دوران تحریم یکی از بخش‌هایی که با رکود و چالش‌های فراوانی مواجه شد، بخش معدنی ایران بود، زیرا با توجه به مشکلات اقتصادی، نبود تجهیزات به‌روز و خودتحریمی‌ها و ریسک‌های فراوانی که بخش معدن با آن روبه‌رو بوده است، سرمایه‌گذاران رغبت کمتری برای سرمایه‌گذاری در این بخش از خود نشان داده‌اند.

از موارد مهم دیگری که روی سرمایه‌گذاری معدنی تاثیرات فراوانی داشته، تصمیمات غلط دولت است. متاسفانه کسانی که در راس تصمیم‌گیری برای بخش معدن قرار دارند، سیاسی هستند نه افرادی که اطلاعات معدنی خوبی دارند. این افراد براساس برنامه‌های سیاسی کشور یکسری تصمیماتی برای بخش معدن اتخاذ می‌کنند که چنین تصمیمات نادرستی بر پیکره معادن صدمه می‌زند و مشکلاتی را برای بخش معدنی کشور ایجاد می‌کند که شاید دیگر قابل جبران نباشد، زیرا همین تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌هاست که باعث رونق در بخش یا برعکس رکود در آن بخش می‌شود.

سرمایه‌گذاران رغبتی برای سرمایه‌گذاری در بخش معدن ندارند

سیف‌الله آراسته نایب‌رییس کمیسیون معدن انجمن سنگ ایران درخصوص چالش‌های سرمایه‌گذاری در بخش معدن گفت: طی سال‌های اخیر به خصوص در دوران تحریم، در کدام بخش اقتصادی کشور سرمایه‌گذاری زیاد شده است؟ طی سال‌های اخیر تقریبا در تمامی بخش‌های اقتصادی کشور سرمایه‌گذاری کاهش یافته است. معدن هم از جمله بخش‌هایی بوده که دچار چنین مشکلی شده و سرمایه‌گذاران رغبتی برای سرمایه‌گذاری در بخش معدن از خود نشان ندادند.

وی افزود: کاهش سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی و معادن دلایل متعددی دارد که از جمله می‌توان به رکود بازار، شرایط بد اقتصادی مردم، شرایط بد صادرات، قوانین خلق‌الساعه، سنگ‌اندازی‌ها و مشکلاتی که دولت ایجاد می‌کند، خودتحریمی‌های دولتی و مسائلی شبیه به این اشاره کرد.

به گفته وی، در واقع هر کدام از این چالش‌ها حتی به تنهایی مشکل بزرگی است، چه برسد به اینکه تمامی این معضلات در کشورمان وجود دارد و فشار زیادی را بر بخش‌های مختلف صنعتی و اقتصادی کشور وارد کرده است.

آراسته تاکید کرد: موارد فوق همگی باعث شده‌اند که بخش‌های مختلف اقتصادی برای سرمایه‌گذاران مطلوب نباشد و مورد استقبال سرمایه‌گذاران قرار نگیرد، چراکه با وجود مشکلات فراوانی که در این بخش‌ها به چشم می‌خورد، دیگر برای سرمایه‌گذاران توجیه اقتصادی ندارد که سرمایه‌هایشان را در این بخش‌ها وارد کنند و با چالش‌های بی‌شماری مواجه شوند.

او گفت: در بخش معدن ریسک‌های زیادی وجود دارد که به طور کلی بسیاری از سرمایه‌گذاران در این بخش ورود پیدا نمی‌کنند. وقتی ریسک‌ها با مشکلات دیگری هم همراه شود دیگر برای سرمایه‌گذاری جذابیتی باقی نمی‌ماند.

نایب‌رییس کمیسیون معدن انجمن سنگ ایران خاطرنشان کرد: در بخش معدن به جز مشکلاتی که بیان شد، هزینه‌های جانبی معدن هم بسیار زیاد است. برای بخش معدن به تجهیزات و ماشین‌آلات هم نیاز داریم که ورود این ماشین‌آلات با مشکلات زیادی مواجه شده است، همچنین ورود ماشین‌آلات با قیمت‌های سرسام‌آوری روبه‌رو است که دولت هم در این راستا هیچ‌گونه حمایتی از خود نشان نداده تا معدنکاران بتوانند وسایل مورد نیازشان را به طریقی وارد کنند.

به گفته وی، تنها حمایتی که طی چند دهه اخیر از معادن شده در زمان آقای محلوجی بوده که وزارت معادن و فلزات را در اختیار داشته‌اند. در آن زمان تجهیزات و ماشین‌آلات معدنی خوبی وارد بخش معدن شد. در نتیجه ورود این تجهیزات در آن زمان رونق زیادی به بخش معادن بخشید و تحولی ایجاد کرد، اما از آن زمان تاکنون هیچ حمایتی از بخش معادن و فلزات معدنی نشده است.

رکود و بی‌انگیزگی فعالان معدنی

آراسته گفت: بی‌توجهی به معدن و وارد نکردن ماشین‌آلات به روز دنیا از جمله مشکلات مهمی است که بخش معدن را آزار می‌دهد و باعث رکود و بی‌انگیزگی در این بخش اقتصادی کشور شده است، لذا اگر این بی‌توجهی‌ها ادامه پیدا کند فعالیت بسیاری از معادن کشور متوقف می‌شود.

وی تصریح کرد: از موارد مهم دیگری که روی سرمایه‌گذاری معدنی تاثیر گذاشته، تصمیمات غلط دولت است. متاسفانه کسانی که در راس تصمیم‌گیری برای بخش معدن قرار دارند، افراد سیاسی کشور هستند، نه افرادی که اطلاعات معدنی خوبی دارند.

به گفته وی، این افراد براساس برنامه‌های سیاسی کشور یکسری تصمیماتی برای بخش معدن اتخاذ می‌کنند که چنین تصمیمات نادرستی بر پیکره معادن صدمه وارد کرده و مشکلاتی را برای بخش معدنی کشور ایجاد می‌کند.

وی درخصوص اینکه دولت می‌خواهد کسری بودجه خود را از طریق معادن کشور تامین کند، بیان کرد: بحثی که در حال حاضر وجود دارد این است که می‌گویند معدن می‌تواند جایگزین نفت شود، اما به نظر من این تفکر اشتباهی است که مدتی است بر سر زبان‌ها افتاده، زیرا شاید معادن ایران پتانسیل‌های خوبی داشته باشند، ولی با شرایط فعلی امکان تحقق چنین چیزی ممکن نیست.

آراسته اذعان کرد: برای اینکه معادن ایران بتواند جایگزین نفت شود در مرحله اول باید زیرساخت‌های این امر مهم آماده شود، در حالی که هنوز دولت زیرساختی برای این امر فراهم نکرده است. در نتیجه چطور می‌توان توقع داشت بدون وجود زیرساخت‌ها که یک اصل اساسی است معادن جایگزین صنعت نفت شود.

نایب‌رییس کمیسیون معدن انجمن سنگ ایران ادامه داد: اگر دولت تصمیم بگیرد که برای بخش معدن هزینه‌های سرباری را در نظر بگیرد، منجر به تعطیلی بیشتر معادن خواهد شد، زیرا با وجود تحریم‌ها، نداشتن تجهیزات کافی و مشکلات اقتصادی بیشتر معادن ایران یا تعطیل هستند یا در حالت نیمه‌فعال قرار دارند که این مساله می‌تواند بار اقتصادی منفی به کشور تحمیل کند.

به گفته آراسته، بنابراین اگر دولت بخواهد در بودجه‌ریزی‌های آینده و تصمیم‌گیری‌ها چنین چیزی را در نظر بگیرد، یعنی هزینه‌های بیشتری را برای معادن لحاظ کند، مطمئنا منجر به تعطیلی بیشتر معادن خواهد شد، زیرا در حال حاضر با شرایطی که معادن در آن به سر می‌برند توان پرداخت هزینه‌های بیشتری را ندارند تا دولت بخواهد به این بخش تحمیل کند.

وی درخصوص توسعه معادن در برنامه‌های توسعه‌ای بیان کرد: فعلا چیزی درخصوص توسعه معادن در برنامه‌ریزی‌ها ندیده‌ایم. حتی در برنامه توسعه هفتم که ارائه شده، متاسفانه هیچ برنامه‌ای برای توسعه معادن ملاحظه نشده است. در واقع هیچ برنامه جدیدی برای توسعه معادن در نظر گرفته نشده و همان موارد گذشته وجود دارد.

هیچ گشایشی مشاهده نشده است

آراسته تصریح کرد: دولت گرچه در صحبت‌هایی که می‌کند ممکن است سیاست‌هایی را بیان کند که تصمیم دارد آنها را در بخش معادن و صنایع انجام دهد، ولی فعلا هیچ‌گونه گشایشی در بخش معادن و صنایع معدنی مشاهده نشده و مشکلات معادن همچنان پابرجاست. در واقع همه چیز در حد حرف یا برنامه باقی‌مانده و به مرحله عملیاتی شدن نرسیده است.

او خاطرنشان کرد: اگر قرار است تسهیلاتی از طرف دولت در اختیار بخش معدن قرار بگیرد باید برای کل بخش معدن این امکانات در نظر گرفته شود، نه اینکه فقط به یک بخش خاصی توجه ویژه مبذول دارند و سایر بخش‌ها بی‌پشتوانه به مسیر خود ادامه دهند.

نایب‌رییس کمیسیون معدن انجمن سنگ ایران تاکید کرد: در حال حاضر بخش معادن ایران، چه معادن بزرگ و چه معادن کوچک در شرایطی قرار دارند که بدون حمایت‌های دولتی نمی‌توانند در روند درستی قرار بگیرند. بنابراین تمامی بخش‌های معدنی نیازمند حمایت و توجه دولت هستند و باید به تمامی بخش‌های معدنی کمک شود تا از رکودی که در آن گیر افتاده‌اند رها شوند.

وی اظهار کرد: باید هم شرایط ورود ماشین‌آلات معدنی تسریع شود تا معدنکاران بتوانند حداقل بخشی از تجهیزات مورد نیاز خود را با کمک دولت وارد کنند و هم اینکه خودتحریمی‌ها و هزینه‌های سربار از روی دوش معدنکاری ایران برداشته شود تا سرمایه‌گذاران چه داخلی و چه خارجی با رضایت کامل در این بخش اقتصادی ورود پیدا کنند.