عده‌ای با رابطه از منابع صندوق توسعه ملی برداشت کردند / لزوم پرداخت تسهیلات ارزی صندوق به نرخ دلار روز + فیلم

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو - مهران شفاعتی؛ صندوق توسعه ملی از سال 1379 کار خود را با هدف ذخیره سازی بخشی از عواید حاصل از فروش نفت شروع کرد. صندوقی که تمامی منابعش به صورت ارزی است و به عنوان یک صندوق بین نسلی و برای آیندگان این سرزمین شناخته می‌شود. یکی از مهمترین وظایف صندوق توسعه ملی مشارکت در سرمایه‌گذاری در پروژه‌های اقتصادی کلان کشور و پرداخت وام‌هایی به فعالان این حوزه است. وام‌هایی که باید بعد از مدتی و با توجه به مصوبه هیئت امنای صندوق توسعه ملی، به صورت ارزی بازپرداخت شوند و به بیت المال بازگردند. این درحالی است که طی روز‌های اخیر رئیس اتاق بازرگانی با ارسال نامه‌ای به صندوق توسعه ملی، خواستار رفع مشکل تسهیلات گیرندگان ارزی با پرداخت اقساط به نرخ دلار 4200 تومانی شده است. درخواستی عجیب که با واکنش‌هایی همراه شده است. به طوری که علیرضا کنگرلو؛ مدیر روبط عمومی صندوق توسعه ملی معتقد است: مشخص است که عملیاتی شدن پیشنهاد بازپرداخت ریالی تسهیلات اعطایی صندوق توسعه ملی به متقاضیان آن هم با نرخ 42000 ریالی، صرفا موجب کاهش دارایی‌ها و منابع ارزی کشور و سهم نسل‌های آینده خواهد شد و بدیهی است با عنایت به اعلام نظر صریح مقام معظم رهبری و تاکیدات مکرر ایشان درخصوص حفظ منابع ارزی صندوق توسعه ملی که نمونه آن را در اعلام موافقت معظم له در سال 1399 با بازپرداخت ریالی صرفا به نرخ بازار (ETS) مشاهده کردیم، پیشنهاد مذکور مغایر منویات ایشان بوده و قابلیت اجرا ندارد. حتی مهدی غضنفری؛ رئیس هیئت مدیره این صندوق نیز با اعلام مخالفت صریح خود با این درخواست، گفته است: درخواست اتاق بازرگانی با هیچ ادبیات اقتصادی خوانایی ندارد و بهتر است این مسائل مطرح نشود، زیرا بزرگان اقتصادی ایران در اتاق بازرگانی قرار دارند! برهمین اساس و با توجه به مطالب مطرح شده، گفتگویی داشتیم با یوسف کاووسی؛ کارشناس مسائل اقتصادی، درمورد چالش‌های بازپرداخت تسهیلات صندوق توسعه ملی که مشروح آن در ادامه تقدیم می‌شود. براساس مصوبه هیئت امنای صندوق توسعه ملی، تسهیلات ارزی که از این صندوق گرفته می‌شود، باید به صورت ارزی هم بازپرداخت شود. اخیراً اتاق بازرگانی نامه‌ای به صندوق توسعه ملی زده که براساس آن خواسته شده تا تسهیلاتی که عده‌ای براساس دلار 4 هزار تومانی در سال‌های گذشته دریافت کردند را به صورت ریالی بازپس دهند. نظر شما در مورد این نامه چیست؟ یکی از اهداف تشکیل این صندوق، بین نسلی بودن آن است و نباید به آن نگاه بودجه‌ای داشته باشیم تا کسری بودجه را جبران کنیم. دولت‌ها با توجه به مشکلات تحریمی و عدم فروش نفت و بیماری کرونا، با اجازه از رهبری از صندوق توسعه ملی برداشت کردند. یک زمانی هم قرار بود برای حمایت از بورس همچین اتفاقی بیفتد. اساساً استفاده از صندوق برای کار‌های جاری غلط است. صندوق توسعه ملی همان صندوق ذخیره ارزی سابق است که از سال 1381 در زمان دولت اصلاحات ایجاد شد و هدفش هم این بود تا ارز‌های ناشی از فروش نفت‌های 120 دلاری را برای سرمایه‌گذاری‌های کلان ذخیره کنیم، اما به مرور زمان، این بحث ذخیره به هزینه تبدیل شد. دوره‌ای که صندوق توسعه ملی از مدیریت سیاسی برخوردار بود، عده‌ای با روابط، پول‌هایی را گرفتند. بانک‌ها عامل صندوق قرار می‌گیرند و افراد معرفی شده را بانک‌ها ارزیابی می‌کنند و صندوق پول را در اختیارشان قرار می‌دهد. منابع صندوق محدود است و وقتی برای پروژه‌هایی که بررسی‌های فنی و مالی نشده است، نباید ارزی داده شود. مثلاً می‌گوییم که با منابع ارزی صندوق باید نیروگاه بسازیم. چند قطعه نیروگاهی را وارد می‌کنیم و بقیه منابع را در جای دیگری مصرف می‌کنیم، نیروگاه نیز به بهره برداری نمی‌رسد و در نهایت به دولت فشار می‌آوریم تا پول بیشتری برای ما واریز کند تا تولید را به مدار مصرف برسانیم! دوباره دولت بنابر ملاحظاتی به این افراد پول می‌دهد. در آیین نامه صندوق این‌گونه بود که 50 درصد بخش خصوصی و 50 درصد بخش دولتی بتوانند از منابع صندوق استفاده کنند، اما در مجموع بخش خصوصی حدود 15 درصد از این منابع استفاده کرده است. در این دوره، آقای غضنفری؛ ریاست صندوق توسعه ملی محکم ایستادند و بعد از اینکه دیدند نمی‌توانند با این افراد به توافق برسند، بحث را رسانه‌ای کردند و کار هوشمندانه‌ای انجام دادند تا فشار مردم بر این گروه بیشتر شود و از مدیران صندوق حمایت کنند. نامه‌ای که اتاق بازرگانه زده است، یک رانتی در آنجا وجود دارد و سواستفاده و بهره برداری غیرصحیحی انجام شده و دلایلی همچوت تحریم را می‌آورند که به خاطر آن نتوانستند این تجهیزات را وارد کشور کنند که مثلاً این نیروگاه به بهره برداری برسد و پولشان آن وسط مانده است. یکی از شرایط شراکت آن است که بخش خصوصی نیز مبلغ قابل توجهی بیاورد تا بتواند شراکت کند و این مبلغ ارزی را هم از صندوق توسعه ملی بگیرد. آورده بعضی از آن‌ها با روابطی که ایجاد کرده بودند، بسیار ضعیف بوده است. الان فرصت را غنیمت شمردند و حالا که ارز 4200 تومانی درحال خارج شدن از مدار اقتصاد ایران است، می‌گویند آن بدهی را هم با نرخ ارز 4200 تومانی با شما تسویه کنیم و به فکر تسویه افتاده اند تا بگویند که خیلی خوش حساب هستند، در صورتی که شاید 15 سالی می‌شود که آن پول را برای طرح‌های خود گرفته‌اند، ولی تا کنون نتیجه‌ای حاصل نشده است. حالا که ارز 4200 تومانی از مدار خارج می‌شود، به تکاپو افتاده اند که می‌خواهیم با صندوق تسویه کنیم. رئیس صندوق توسعه ملی می‌گوید، سهم ما از کار شما 60 درصد بوده و از هر آنچه که امروز شما روی زمین دارید، 60 درصدش برای ماست، اما آن‌ها نمی‌خواهند زیر بار این حرف بروند. این حرف را به دانشجوی ترم اول اقتصاد هم بگویید به شما می‌گوید اگر در هرجایی سرمایه‌گذاری کرده اید، حداقلش اموالتان چندین برابر شده است. حالا بماند که بعضی از این افراد با آن پول‌ها در بازار‌های مختلف وارد شدند و به این بازار‌ها آسیب رساندند، اگر این افراد ملک یا زمینی خریده باشند و طی سالیان مختلف، صد‌ها برابر ارزش اسمی پیدا کرده است، منطقی نیست که منابع مردم را به نرخ ارز همان روز یعنی 4200 تومانی بگیریم و باید رسانه‌ها باید به این مساله فشار بیاورند که این گروهی که همیشه از رانت استفاده کردند، نتوانند به هدفشان برسند.