عصری با دیوان حافظ تصحیح رشید عیوضی، در انتشارات امیرکبیر

انتشارات امیرکبیر نشست دور کتاب خود را به مناسبت بزرگداشت روز حافظ به کتاب دیوان حافظ با تصحیح رشیدعیوضی اختصاص داد.

به گزارش خبرنگار مهر، انتشارات امیرکبیر نشست دوره کتاب خود را به مناسبت بزرگداشت روز حافظ به کتاب دیوان حافظ با تصحیح رشیدعیوضی که پس از 18 سال منتشر شده است، اختصاص داد. در این نشست که با حضور ناصر پروانی _شاعر و پژوهشگر_ و اجرای آذر خزاعی سرچشمه و جمعی از علاقمندان برگزار شد، درباره دلایل تاثیرگذاری حافظ بر نسلهای گذشته و آینده و ویژگیهای شعر او سخن گفته شد.

پروانی گفت: هرگاه قصد داریم از پیچیدگی‌های جهان مدرن فاصله بگیریم، به عناصر اصیل و خاطره‌انگیزی همچون چوب، سنگ، کاغذ، عطر کتاب، فضای خانه مادربزرگ و خاطرات پدری پناه می‌بریم. در میان این المان‌های معنوی، حافظ برای همه ما جایگاه ویژه‌ای دارد. او ما را به سفره‌های یلدا و هفت‌سین می‌برد و در کنار کسانی می‌نشاند که روزگاری عزیزترین افراد زندگی ما بوده‌اند.

او ادامه داد: در تحلیل این پدیده باید گفت که نفوذ کلام حافظ از چنان عمق و ظرفیتی برخوردار است که توانسته بر کلیه مرزهای نسلی، فرهنگی و حتی زمانی غلبه کند. اینکه نسل Z و نسل آلفا که به ظاهر از بسیاری از سنت‌ها فاصله می‌گیرند، به اشعار حافظ علاقه نشان می‌دهند، یک تک‌بیت حافظ در فضای مجازی، روی بدن به صورت تتو، و در انواع بیان‌های هنری معاصر روی کیف و لباس، نشان از زنده بودن این میراث فرهنگی دارد. این امر نه تنها گواهی بر شکست مرزهای نسلی است، بلکه توانایی ذاتی ادبیات اصیل فارسی در ایجاد گفت‌وگو بین نسل‌ها و خلق پیوندهای معنوی در بسترهای کاملاً مدرن است.

پروانی افزود: حافظ با به کارگیری زبانی که همزمان ساده و عمیق، زمینی و آسمانی، شخصی و جهانی است، موفق شده است به ضمیر ناخودآگاه جمعی ایرانیان راه یابد و در هر دوره‌ای به شکلی نو خود را بازآفرینی کند. این گویای این حقیقت است که مفاهیم انسانی و حکمت‌آمیز این اشعار، نیازهای معنوی بنیادین بشر را پاسخ می‌گوید.

او در ادامه و در توضیح تاثیر خواننده بر دریافت و تاویل شعر گفت: بیتی از حافظ را که امروز می‌خوانیم معنایی دارد، هفته بعد که بازمی‌خوانیم معنایی دیگر می‌یابیم، دو ماه بعد برداشتی تازه‌تر میکنیم و دو سال بعد، گویی با متنی کاملاً متفاوت روبرو میشویم. این، آن قدرت بی‌همتای کلام که در قالب واژگان و لغات محدود نمی‌شود و هر بار، گنجینه‌ای تازه از معنا را پیش روی خواننده می‌گشاید.

وی افزود: این از برجسته‌ترین ویژگی‌های شعر حافظ است. گاهی خواننده، دریافت‌ها و شهودهایی از شعر دارد که حتی از نیت اولیه سراینده نیز فراتر رفته و زیباتر جلوه می‌کند. حافظ این توانایی را دارد که در ذهن و دل هر خواننده‌ای، بر اساس ظرفیت وجودی‌اش، مکاشفه‌هایی را پدید آورد. این ویژگی، خاص یک قشر و طبقه نیست؛ برای استاد برجسته ادبیات در دانشگاه تهران همان‌قدر عمیق و چندلایه است که برای راننده تریلی که شعری از او را بر پشت کامیونش نصب کرده، بی‌آنکه سواد چندانی داشته باشد. برای معلم دبستان، دانشجوی ادبیات، افراد عادی و حتی غیرایرانیانی که با شعر حافظ آشنا می‌شوند، همگان به اندازه فهم خودشان بهره می‌برند. این وسعت طیف و گستردگی دامنه تاثیر کلام حافظ، راز ماندگاری اوست. هنگامی که کسی با زبان همگان سخن بگوید، طبیعی است که در دل همگان نیز جاودانه خواهد ماند.

پروانی در پایان جلسه درباره تصحیح رشید عیوضی از دیوان حافظ که پس از 18 سال دوباره منتشر شده است گفت: این کتاب یک نقشه راهبردی است که راه را برای مواجهه‌ای آزاد و رها با حافظ می‌گشاید. ما را از محدود کردن حافظ در قالب‌های از پیش تعیین شده بازمی‌دارد. به بیان دیگر، اگر خود گنجینه حافظ را در اختیار داشته باشیم، این کتاب نقشه‌ای است راهگشا که می‌تواند ما را به خوانش‌ها و لایه‌های گوناگون و گاه ناشناخته این گنجینه رهنمون سازد. ما صاحب گنج حافظ هستیم، و این کتاب، نقشه‌ای است کارآمد که می‌تواند ما را به شناخت حافظ‌های متعدد و متنوعی برساند که هر یک، زیبایی و مخاطب خاص خویش را دارا باشد.

رشید جداری عیوضی (21 بهمن 1307-7 آذر 1393) نویسنده و حافظ شناس و ادیب ایرانی بود که برای تصحیح دیوان حافظ، در سال 1377 جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را گرفت و در سال 1385 برای تألیف کتاب «حافظ برتر کدام است؟» جایزه قلم زرین را گرفت. از آثار او می‌توان به این کتابها اشاره کرد: تصحیح دیوان همام تبریزی 1351، تصحیح دیوان حافظ با همکاری اکبر بهروز 1356، تصحیح دیوان حافظ بر اساس هشت نسخه کهن 1376، تصحیح دیوان حافظ با تجدید نظر کلی 1379، حافظ برتر کدام است 1384، تصحیح دیوان حافظ بر اساس نه نسخه کهن 1385 و تصحیح دیوان حافظ بر اساس نسخه‌های کامل کهن 1386.

انتشارات امیرکبیر دیوان حافظ با تصحیح رشیدعیوضی را پس از 18 سال منتشر کرده است، این کتاب که تصحیح استاد دانشگاه تبریز از روی 9 نسخه کهن دیوان حافظ است به لحاظ اهمیت نسخه شناسی و تصحیح کتاب قابل توجهی است و جا دارد توسط متخصصان تصحیح و نسخه پژوهی مورد بررسی بیشتر قرار گیرد.