"غار یخی چما"؛ سردترین غار ایران و بزرگ‌ترین منبع آب شیرین کشور

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، "غار یخی چما"، یکی از شگفت‌انگیزترین و دیدنی‌ترین غارهای ایران است که در شمال‌غربی استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد و از مکان‌های دیدنی کوهرنگ محسوب می‌شود. این غار در نزدیکی روستای شیخ علیخان و 25 کیلومتری چلگرد، از توابع شهرستان کوهرنگ واقع شده است.

کوهرنگ، به‌معنای کوه‌های رنگارنگ، خود نشان از زیبایی بسیار این منطقه دارد. استان چهارمحال و بختیاری از مهم‌ترین مراکز اکوتوریسم کشور محسوب می‌شود.

"غار یخی چما" که در حقیقت بزرگ‌ترین منبع آب شیرین کشور است، در شمال قله قنبرکش قرار دارد و از قله‌های مهم شمال‌غربی زرد کوه است. از شهرکرد تا غار حدود 113 کیلومتر راه را باید طی کنید.

برای رسیدن به غار یخی چما که به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد در فهرست آثار ملی نیز به ثبت رسیده است، حدود 12 کیلومتر راه خاکی پیش روی شما است و پیمودن آن زمان بیشتری می‌برد. در این راه احتمالاً شاهد سیاه چادرهای عشایر خواهید بود که این امکان را به شما می‌دهد که از صنایع دستی و بومی این منطقه دیدن و خرید کنید.

باید توجه کنید که آب رودخانه، در تمام فصول سال نزدیک به صفر درجه است و در گرم‌ترین روزها هم خیلی نمی‌توان در آن حرکت کرد. این غار به دلیل قرارگیری در منطقه برف‌گیر و سردسیری، تمام طول سال انباشته از یخ و برف است و در برخی نقاط خود دارای حدود 50 متر برف است؛ در محدوده آن معمولاً بادهای سردی از سمت برف و یخ‌ها می‌وزد.

نام غار یخی، چما یا "چی‌ما" است که از گویش عشایر بختیاری ساکن منطقه برگرفته شده است. "چم" به معنی مرغزار و جوشش آب در محل و "چما" نیز جمع کلمه چم است. در واقع این نام‌گذاری به دلیل مراتع سرسبز و خوش آب و هوای منطقه و چشمه آب شیرین و گوارای آن است. غار یخی چما به دلیل قرار گرفتن در دره‌ای عمیق و انباشته شدن برف‌ها طی هزاران سال ایجاد شده است.

زاویه دره و تابش خورشید به آن، سبب شده است که این برف‌ها هیچگاه ذوب نشود و در طی سالیان گذشته همچنان شکل و شمائل اولیه خود را حفظ کنند؛ اما با گرم شدن کره زمین و خشکسالی‌های پیایی، کم‌کم بخشی از برف‌های دره آب شده و با جاری شدن آن، به مرور زمان غار چما شکل گرفته است. تشکیل این غار به صورت طبیعی، باعث ایجاد قندیل‌ها و طرح و نقش‌های بسیار چشم‌نواز روی دیواره‌ها و سقف آن شده است.

رودخانه این غار شگفت‌انگیز در گذشته های دور، منبع تأمین آب عشایر اطراف کوهرنگ بوده است. امروزه نیز یکی از بزرگ‌ترین منابع تأمین‌کننده آب شیرین جنوب کشور، همین رودخانه است. بخشی از آب رودخانه، حاصل آب شدن یخ‌های طبیعی غار است. این رودخانه با پیوستن به سد کوهرنگ، نقش بسیار مهمی در توسعه و رونق کشاورزی، دامداری و تأمین آب شرب روستاهای اطراف منطقه ایفا می‌کند.

علاوه بر آن نیز اهمیت آب شیرین تأمین شده از غار یخی چما، که درصد ناچیزی از املاح نمکی در خود دارد، باعث ایجاد حیات برای بسیاری از گونه های بومی و موجودات زنده منطقه شده است.

در فصل‌های گرم و کم بارش، ضخامت لایه‌های یخی غار کاهش می‌یابد که این موضوع تردد در غار را خطرناک می‌کند و طی سال‌های اخیر، سبب وقوع حوادثی برای گردشگران شده است؛ پس حتماً در بازدید از غار یخی چما، باید به این نکته توجه ویژه داشت.

به گفته برخی از کاوشگران طول غار یخی چما به حدود 2 تا 3 کیلومتر می‌رسد که البته به دلیل گرم و سرد شدن هوا طی فصول مختلف، این عدد متغیر است. این مکان زیبا سردترین غار ایران است و در فصول سرد سال، دمای آن به چند درجه زیر صفر نیز می‌رسد.

نمونه‌های شبیه غار چما را در کشورهای روسیه و ایسلند نیز می‌توان یافت. شما با سفر به این غار، خود را به تماشا و لمس بزرگ‌ترین و شیرین‌ترین چشمه آب ایران و یخچال برفی با ارتفاع 50 متر، حتی در گرم‌ترین فصل سال دعوت می‌کنید.

ویژگی‌های منحصربه‌فرد غار چما، آن را به یکی از کم‌نظیر‌ترین نقاط گردشگری ایران تبدیل کرده است. نوشیدن از آب خنک و گوای چشمه غار چما از لذت‌های فراموش‌نشدنی این سفر خواهد بود.

بازدید از چند متر اول غار، نیاز به تجهیزات خاصی ندارد و همه می‌توانند به‌راحتی در آن قدم بزنند؛ اما برای بازدید از قسمت‌های داخلی، باید تجهیزات کامل و ضد آب به‌همراه داشته باشید.

غار یخی چما محل مناسبی برای گردشگری و تفریحات تابستانی و زمستانی است. سطح وسیع برفی و یخی غار چما، محل تفریح جوانان عشایری منطقه است و حتی طی سال‌های گذشته مسابقات اسکی تابستانه در این محل برگزار می‌شود. چند سالی است که برگزاری ورزش‌های زمستانی نیز در یخچال‌های طبیعی چلگرد رونق گرفته است.

برای دسترسی به غار یخی چما، باید ابتدا از شهرکرد به سمت کوهرنگ حرکت کرده و سپس از شهرستان گوهرنگ، وارد جاده چلگرد به روستای سرآقا سید شوید. غار چما در 92 کیلومتری شهرکرد و تقریباً 25 کیلومتری جاده چلگرد به روستای سرآقا سید است. شهر چلگرد، میان کوه‌های بلند زاگرس و زردکوه قرار دارد.

بعد از 25 کیلومتر و گذشتن از کنار آبشار و روستای زیبای شیخ علیخان، به نزدیک غار می‌رسید. شهر چلگرد تا آبشار، حدود 12 کیلومتر فاصله دارد و از چلگرد تا غار حدود یک ساعت راه با خودرو پیش روی شما است.