فاجعه کتیبه‌های 2500 ساله گنجنامه این بار هم به خیر گذشت!
وجود کتیبه و سنگ‌نوشته‌های گنجنامه همدان در دل کوه‌های الوند با قدمتی طولانی و 2500 ساله حاکی از تمدن ایرانیان و بالندگی ایرانیان به تاریخ و تمدن خود است.
به گزارش ایسنا، سنگ‌نوشته‌های گنجنامه نوشتارهایی از دوران داریوش بزرگ و خشایارشاه هخامنشی بر دل یکی از صخره‌های الوند در فاصله پنج کیلومتری غرب همدان و در انتهای دره عباس‌آباد حکاکی شده است.
گردشگران بسیاری با اشتیاق از سراسر کشور و اقصی نقاط جهان هر ساله برای بازدید از این اثر تاریخی بی‌نظیر 2500 ساله متعلق به دوران هخامنشی به پایتخت تاریخ و تمدن ایران استان همدان سفر دارند تا از نزدیک شاهد عظمت تاریخ و تمدن ایران باشند.
چند ماه پیش بود که بالا رفتن فردی از بدنه کتیبه گنجنامه در فضای مجازی اعتراض بسیاری از دوستداران میراث فرهنگی را برانگیخت و این امر موجب شد تا نسبت به حفاظت این اثر با اقدامات ایمنی دوچندان گوشزد کنند.
این نگرانی مردم و دوستداران میراث موجب آن شد تا میراث فرهنگی با همکاری شهرداری نسبت به نصب نرده در مقابل این کتیبه برای جلوگیری از نزدیک شدن افراد به کتیبه اقدام کند اما گویا این اقدام تأثیر چندانی در ایمنی و حفاظت کتیبه نداشته است. متأسفانه یک شب پس از شب چهارشنبه‌سوری فرد یا افرادی در یک اقدام نابخردانه با پرتاب نارنجک دست‌ساز به کتیبه 2500 ساله هخامنشی گنجنامه موجب آسیب به این کتیبه شدند که این اقدام آنها احساسات مردم فرهنگ‌دوست و دوستدار تاریخ و تمدن کشورمان را در فضای مجازی برانگیخت.
اما اینکه آیا این آسیب قابل ترمیم و مرمت است یا خیر؟ و اینکه میراث فرهنگی با چنین اتفاقی چه تدابیری برای حفظ و محافظت از این اثر تاریخی بی‌نظیر در پایتخت هگمتانه اندیشیده است، سوالی است که معاون میراث فرهنگی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان به آن پاسخ داد.
معاون میراث فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همدان در گفت‌وگو با ایسنا در تشریح اتفاق رخ داده روز گذشته برای کتیبه‌های گنجنامه اظهار کرد: متأسفانه صبح امروز اطلاع داده شد که کتیبه گنجنامه با استفاده از مواد محترقه عامل و یا عاملان دچار آسیب شده است.
حمیدرضا حیدری با بیان اینکه با حضور در محل متوجه شدیم از دو کتیبه، کتیبه سمت راست، قسمت پایین آن توسط افراد ناشناس مورد اصابت مواد محترقه قرار گرفته اما خوشبختانه کتیبه‌ها آسیب فیزیکی ندیده‌اند و تنها دوده و سیاهی روی کتیبه مانده است، تصریح کرد: با همکاری متخصصان با استفاده از داربست با مواد مخصوص این دوده و سیاهی‌ها پاک و کامل اثر آن از بین رفت.
وی با بیان اینکه چندی پیش نیز شخصی برای گرفتن عکس از کتیبه‌های مورد نظر بالا رفته بود، خاطرنشان کرد: این امر موجب شد تا برای محافظت از کتیبه‌ها و جلوگیری از چنین مواردی نسبت به نصب نرده در اطراف کتیبه با همکاری شهرداری اقدام کنیم اما متأسفانه این اقدام کافی نیست و برخی از افراد با آتش روشن کردن و پرتاب مواد محترقه چنین حوادثی را پیش می‌آورند. البته در شب چهارشنبه‌سوری نیروهای یگان حفاظت میراث فرهنگی در محل گنجنامه در آماده باش کامل بودند.
وی با تأکید بر ضرورت آموزش، فرهنگ‌سازی و اغنای فرهنگی آحاد مردم نسبت به حفاظت و مراقبت از چنین اثر تاریخی ارزنده‌ای مطرح کرد: این اثر یک اثر شاخص ملی استان همدان و ایران زمین بوده که 85 میلیون نفر از جمعیت ایران زمین از این سهم دارند و کسی که چنین کاری را انجام می‌دهد، عمق فاجعه بی‌فرهنگی اوست.
وی با اشاره به برنامه‌های اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای حفاظت هر چه بیشتر از این اثر تاریخی شاخص ادامه داد: طبق بررسی‌ها و برنامه‌ها قرار است که با همکاری شهرداری و نهادهای ذی‌ربط بتوانیم یک بخش خصوصی را برای حفاظت از این اثر انتخاب کنیم که متولی این قسمت شود و بلیت‌فروشی و حفاظت فیزیکی و الکترونیکی آن را انجام دهد، با جدیت پیگیر این موضوع هستیم و به طور قطع این امر اتفاق خواهد افتاد.
حیدری همچنین بیان کرد: برخی تدابیر فنی هم پیشنهاد داده شده که از جمله این تدابیر فنی استفاده از شیشه ضدگلوله و سکوریت برای این کتیبه‌هاست.
وی اظهار کرد: در این راهکار فنی شیشه سکوریت با فاصله از اثر که بحث حبس رطوبت را نداشته باشد به صورت اکسپوز یعنی خارج از اثر نصب و استفاده می‌شود و در این رابطه اگر قرار است آسیبی به کتیبه برسد شیشه ضدگلوله مانع خواهد شد و اگر احتمالا شیشه آسیب ببیند قابل تعویض خواهد بود.
معاون میراث فرهنگی استان همدان گفت: هر یک از موارد که برای حفاظت هر چه بیشتر کتیبه امکان داشته باشد با بررسی لازم انجام و عملی خواهیم کرد.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان نیز گفت: در پی پرتاب یک ترقه در شب گذشته - چهارشنبه 23 اسفند - به یکی از کتیبه‌های گنجنامه همدان توسط شخص یا اشخاصی و پخش دوده ناشی از آن بر روی کتیبه، به محض دریافت اطلاع گروه مرمت برای اصلاح وضعیت به مجموعه اعزام شد.
محسن معصوم علیزاده اظهار کرد: پس از بررسی‌های کارشناسی انجام شده، مشخص شد هیچ آسیبی به بنا وارد نشده است و تنها دوده ناشی از این ترقه به درستی باعث ایجاد نگرانی برای فعالان میراث‌فرهنگی شده بود.
مدیرکل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان همدان مطرح کرد: دقایقی پیش عملیات پاکسازی دوده‌ها به پایان رسید و این کتیبه ارزشمند به حالت اولیه خود بازگشت و امیدواریم دیگر شاهد این اتفاقات نباشیم.
وی افزود: اقدامات حفاظتی لازم در شب چهارشنبه‌سوری در تمامی اماکن استان پیش‌بینی شده بود اما این اتفاق در شب گذشته و به صورت ناگهانی رخ داد که به محض اطلاع اقدامات بعدی انجام گرفت.
معصوم‌علیزاده ادامه داد: حفاظت از آثار نیاکان نیازمند فرهنگ‌سازی، توجه همگانی و نیز کمک تمام آحاده مردم را می طلبد و امیدواریم مردم در این راستا این اداره کل را یاری رسانند.
به گزارش ایسنا، در پایان اینکه امیدواریم با اقدامات پیشگیرانه، ایمنی و حفاظت دوچندان این اثر شاخص تاریخی بیش از پیش فراهم شود، ضمن اینکه از آموزش و فرهنگ‌سازی مردم نسبت به احساس مسئولیت در رابطه با آثار تاریخی کشورمان نیز نباید غافل شد.
