فصل چهارم بورس تهران
آیا موج رونق به ساحل بورس بازمی‌گردد؟ برای پاسخ به این پرسش، سناریوهای مختلفی وجود دارد. نوسانات قیمت دلار آزاد، قیمت دلار نیمایی و افت‌وخیزهای نرخ کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی از مهم‌ترین فاکتورهای موثر در فصل چهارم هستند.
علی عبدالمحمدی : بورس تهران در حالی 9 ماهه نخست سال‌جاری را به اتمام رساند که بررسی بازدهی نماگرهای سهامی در این برش زمانی، جاماندگی شاخص‌کل نسبت به شاخص هم وزن را بازنمایی می‌کند. در 9 ماهی که از امسال سپری شده، شاخص‌کل نسبت به مقدار پایانی سال1401، رشد 12.7درصدی و نماگر هم وزن نیز صعود 30درصدی را ثبت کرده اند.
بررسی عملکرد 9ماهه بازار سهام وضعیت بهتر در نمادهای کوچک‌تر بازار را در قیاس با نمادهای بزرگ و شاخص ساز نشان می‌دهد.
البته نمادهای کوچک‌تر بازار فقط در قیاس با نمادهای شاخص ساز عملکرد بهتری داشته‌اند و اگر بازدهی 30درصدی شاخص هم وزن در مقیاس 9 ماهه در ترازوی سنجش بازدهی و ریسک قرار داده شود و درباره عملکرد بازار سهام در این مقطع نظر داده‌شود، با توجه به ریسک بسیار بالایی که بازار سهام برای برای سرمایه‌گذار به ارمغان داشته، با ثبت بازدهی مذکور، به هیچ‌وجه بازار سرمایه عملکرد مناسبی از خود به یادگار نگذاشته است.
محدودتر‌کردن دامنه مورد بررسی به پاییز سال‌جاری اوضاع را اسفناک تر می‌کند. درحالی‌که صندوق‌های بادرآمد سود بدون‌ریسک تقریبا 2درصدی را در مقیاس ماهانه برای سرمایه‌گذاران به ارمغان می‌آورند، در پاییز سال‌جاری، شاخص‌کل رشد 4.2درصدی و نماگر هم وزن نیز صعود 5.48درصدی را ثبت کرده‌اند و می‌توان گفت که این میزان کسب بازدهی در تالار شیشه ای، به هیچ‌وجه در قیاس با ریسکی که سرمایه‌گذار در این بازار متحمل شده، همخوانی و تطابق نداشته‌است. البته در این اثنا نباید از وضعیت آرام و بی‌سر و صدا در اکثر بازارهای موازی نیز غافل شد.
با توجه به آرامش حاکم بر صحنه معاملات ارز در بازار آزاد، سایر بازارهای دارایی کشور نیز هم‌راستا باثبات دلار، در آرامش مطلق معاملاتی به‌سر می‌برند و دامنه‌نوسانات قیمت‌ها در این بازار به‌ندرت ارقام چشمگیری را ثبت می‌کند. دو ماه نخست پاییز برای بازار سهام در رکود عمیق معاملاتی سپری شد و میانگین ارزش معاملات خرد بازار در دو ماه ابتدایی پاییز به ترتیب ارقام 3هزار و 773 و 3هزار و 879میلیارد‌تومان را ثبت کرد، اما خوش‌بینی ها و فضای روانی مثبت شکل گرفته در تالار شیشه‌ای پس از مخابره اخبار مربوط به تجدید ارزیابی بنگاه‌های بورسی سبب شد تا بازار در آذر ماه اندکی از رکود و رخوت معاملاتی ماه‌های مهر و آبان فاصله بگیرد و این موضوع خود را در رشد ارزش معاملات سهام نشان‌داد، به‌گونه‌ای که ارزش معاملات خرد بازار سهام که شامل سهام و حق‌تقدم می‌شود، در آذر ماه به‌طور میانگین رقم 5هزار و 355میلیارد‌تومان را ثبت کرد که رشد فاحشی در این متغیر آماری در قیاس با میانگین دو ماه ابتدایی پاییز قابل‌ردیابی است. افزون بر این، شتاب خروج نقدینگی حقیقی از بازار سهام نیز در آذرماه کمتر شد و به‌رغم خروج هزار و 133میلیارد‌تومانی پول در ماه مذکور از تالار شیشه ای، میزان خروج سرمایه حقیقی از بازار با کاهش معناداری نسبت به ماه‌های قبلی همراه شد. آیتم مهم دیگر برای بازار سهام در پاییز، افزایش میانگین قیمت دلار نیمایی بود که با رشد آهسته و پیوسته خود به حوالی کانال 40هزار‌تومان رسیده‌است. بدون‌تردید سرمایه‌گذاران بازار سهام، علاوه‌بر دخیل‌کردن عملکرد دلار بازار آزاد در تصمیم‌گیری‌های خود برای خرید و فروش در بازار سهام، وضعیت دلار نیمایی را نیز برای تحلیل سودآوری شرکت‌ها مدنظر قرار می‌دهند. با توجه به اینکه قیمت‌ها در بازار سهام در مقطع فعلی در سطوح معقولی قرار دارند، می‌توان به زمستان بورس امیدوار بود. در ادامه مسیر، قیمت دلار بازار آزاد و نیمایی، مساله تجدید ارزیابی بنگاه‌های بورسی، نوسانات قیمت‌ها در بازارهای جهانی، جزو مهم‌ترین متغیرهایی است که می‌تواند سمت و سوی مسیر معاملاتی بازار را دستخوش تغییر کند.