ماجرای باند‌های فرکانسی 700 و 800 مگاهرتز چیست؟

توسعه شبکه‌های پهن‌باند دغدغه همه کشورهاست و نقش برجسته‌ای در بالابردن درآمد سرانه کشور‌ها دارد به‌طوری که بانک جهانی سهم یک و نیم تا دو درصدی را برای آن در نظر می‌گیرد؛ بنابراین همه کشور‌ها به‌دنبال گسترش زیرساخت‌های پهن باند خود هستند.

به گزارش ایسنا، یکی از راه‌های کم‌هزینه برای توسعه پهن‌باند استفاده از شبکه سیار است، زیرا توسعه شبکه همراه نسبت به شبکه ثابت هزینه کمتری دارد با این تفاوت که در توسعه پهن‌باند در شبکه سیار نیاز به منابع فرکانسی است که در دنیا محدودیت دارد.

ازطرفی فرکانس هرچه پایین‌تر باشد، طول موج آن بزرگ‌تر و پوشش و مقاومت آن در برابر خطا بیشتر است. با استفاده از فرکانس‌های پایین اپراتور‌ها می‌توانند با کمترین سرمایه‌گذاری پوشش بیشتر و بهتری را ایجاد کنند و شبکه‌های پهن باند با هزینه کمتری دست مصرف‌کننده نهایی قرار می‌گیرد. درحالیکه هرچه به سمت فرکانس‌های بالاتر بروند تعداد دکل‌های بیشتری لازم است و هزینه پوشش بالاتر می‌رود. ضمن این‌که با اضافه شدن دکل، فیبرنوری بیشتری نیز برای اتصال به دکل‌ها لازم است.

در دنیا شبکه‌های تلویزیونی این بخش از فرکانس را آزاد کرده و در اختیار رگولاتوری قرار داده‌اند تا اپراتور‌ها با هزینه کمتر توسعه پهن باند را انجام دهند. اما در کشور ما بخش قابل توجهی از فرکانس پایین در کانال 600، 700 و 800 در اختیار صداوسیماست. صداوسیما زمانی از این فرکانس برای پخش تلویزیونی استفاده می‌کرد که الان بخش قابل توجه از آن بدون استفاده مانده است.

سال‌ها اختلاف بر سر آزادسازی فرکانس 700

اختلاف بین وزارت ارتباطات و سازمان صداوسیما درباره تخصیص باند 700 مگاهرتز سابقه چندین ساله دارد. درخواست این آزادسازی از سال‌های پیش به صداوسیما ارسال شده، اما به نتیجه‌ای نرسیده است. محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از سال 97 بار دیگر این پرونده را گشود و پیشنهاد استفاده بهینه از باند‌های فرکانسی 700 و 800 را در لایحه بودجه سال 98 به مجلس داد که البته با این پیشنهاد موافقت نشد و علت رد این پیشنهاد، ورود به حیطه وظایف و اختیارات سازمان صدا و سیما مطرح شد.

البته پیشنهاد آزادسازی باند‌های فرکانسی 700 و 800 مگاهرتز از انحصار صداوسیما، بار دیگردر مرکز پژوهش‌های مجلس در آذرماه 98 مطرح شد. در این طرح آمده است: با توجه به کاربرد‌های این باند فرکانسی در ارتقای امنیت و پایداری ارتباطات نیرو‌های امنیتی، انتظامی و امدادی، ارزش بالای اقتصادی آن برای اپراتور‌های مخابراتی و نقش آن در صرفه جویی ارزی ناشی از کاهش هزینه واردات تجهیزات مخابراتی، نیاز است که این باند‌های فرکانسی دوباره تخصیص داده شوند.

مسوولان ارتباطی کشور معتقدند وقتی زمانی به دلیل پخش برنامه‌های صداوسیما به‌صورت آنالوگ، فرکانس 700 و 800 در اختیار این سازمان بود، اما با توجه به تعهدات بین‌المللی ایران مقرر شد که سیستم آنالوگ این سازمان برای پخش برنامه‌ها به دیجیتال تبدیل شود، این فرکانس‌ها اکنون برای صداوسیما کارایی ندارد باید آن را در اختیار اپراتور‌ها قرار دهد، زیرا قرار گرفتن این فرکانس‌ها برای توسعه زیرساخت‌های شبکه تلفن‌همراه می‌تواند درآمدی چندهزار میلیاردی ایجاد کند.

از طرفی صداوسیما در ایران برخلاف دیجیتالی شدن و بلااستفاده بودن این باند، ادعای مالکیت بر آن را دارد، درحالی که مطابق مقررات موجود همچون سایر باند‌های فرکانسی باید برای توسعه زیرساخت و شبکه‌ها از آن استفاده شود و حتی به‌دلیل اختلافاتی که تاکنون حل نشده، این موضوع در دولت و شورای عالی فضای مجازی مطرح شده، اما تا کنون به نتیجه‌ای نرسیده است.

نقش باند‌های فرکانسی در توسعه پهن‌باند

اگر بخواهیم سرعت را در شبکه پهن باند موبایل بالاتر ببریم و به تعداد بیش‌تری خدمات ارایه کنیم، نیاز به پهنای باند فرکانسی بیشتری است درحالی‌که به دلیل محدودیت منابع فرکانسی در شبکه موبایل، این افزایش ممکن نیست. کمااینکه به دنبال اختلافات بین وزارت ارتباطات و صداوسیما، آذری جهرمی بار دیگر عنوان کرد شبکه موبایل فرکانس لازم دارد که فعلا در اختیار صداوسیماست و تا فرکانس آزاد نشود، ظرفیت بالاتر نمی‌رود.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان این که شبکه موبایل در تهران به حداکثر میزان ظرفیت نامی خود رسیده است، اظهار کرد، تنها راه افزایش ظرفیت پهنای باند، اضافه کردن فرکانسی است که در اختیار صداوسیماست. فرکانس‌های حال حاضر شبکه موبایل در باند‌های بالاست و فرکانس‌های در اختیار صداوسیما، باند پایینند. در فرکانس‌های پایین تعداد دکل کمتری لازم است احداث شود. فرکانسی که خالی است و صداوسیما هم استفاده نمی‌کند، در اختیار موبایل قرار گیرد، هم ارز کمتری از کشور برای خرید تجهیزات صرف می‌شود و هم مردم کمتر نگران سلامتی خود از بابت آلودگی فرکانسی خواهند بود.

آذری جهرمی خاطرنشان کرد: سه سال است در تلاشیم فرکانس‌ها را پس بگیریم. هم در دولت و هم در مجلس گفته‌ایم در باندی دیگر نیاز‌های آینده صداوسیما را تأمین میکنیم. نصف درآمد حاصل از واگذاری فرکانس‌ها به اپراتور‌ها هم برای توسعه شبکه دیجیتال به صداوسیما می‌دهیم، اما آن‌ها همراهی نکرده‌اند. ارتقای شبکه بدون فرکانس امکان‌پذیر نیست. امیدوارم برای تأمین نیاز مردم در این شرایط، مدیران صداوسیما ما را همراهی کنند.

محدودیت در منابع فرکانسی عاملی بازدارنده در ارایه سرویس‌های پهن‌باند و رشد آن‌هاست، سرویس‌هایی، چون ذخیره‌سازی ابری و سرویس‌های فوق پهن باند که در دنیا در حال رشد هستند، با محدودیت منابع فرکانسی، محدودیت دارند. از طرفی هرچه به سمت اینترنت اشیاء برویم نیاز به منابع فرکانسی بیش‌تری است و با نگاهی به برنامه اپراتور‌ها مشخص می‌شود که آن‌ها استفاده از فرکانس 700 را برای نسل پنجم تلفن همراه در دستور کار خود قرار داده‌اند، زیرا این طیف از فرکانس برای کاربرد‌های اینترنت اشیاء فوق العاده است.