ماجرای جنجالی آب‌های آلوده
مسمومیت دو شهروند عمانی به‌دلیل استفاده از آب معدنی وارداتی از ایران، خبری بود که در هفته‌های گذشته در رسانه‌ها مطرح شد. تحقیقات تکمیلی نشان داد که این مساله تسویه‌حساب شخصی بوده و فرضیه آلودگی آب نادرست و ناشی از شتابزدگی طرف عمانی بوده است.
مرضیه احقاقی: پلیس سلطنتی عمان اعلام کرد یک زن خارجی و و یک مرد عمانی پس از مصرف آب آلوده متعلق به برند ایرانی، جان خود را از دست دادند. پس از مرگ این دو نفر، دولت عمان از شهروندان خواست درصورت در اختیار داشتن هر مقدار از این آب، حتی اندک آن را فورا دور بیندازند. با این‌وجود ادامه بررسی‌ها حکایت از آن داشت که مشکل از آب معدنی ایرانی نبوده و این مرگ‌ها ریشه جنایی دارد. البته نتایج نهایی تحقیقات هنوز منتشر نشده، با این‌وجود گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که خدمتکار خارجی خانه این شهروندان عمانی در بروز این حادثه نقش داشته است. این روند آسیب جدی به برند ایرانی آب معدنی ایرانی وارد کرده است و درنتیجه از مسوولان ایرانی در عمان انتظار می‌رود تلاش خود را برای اعاده حیثیت و جبران خسارت تحمیل شده به این برند ایرانی، به کار ببندند.
چهارشنبه نهم مهر ماه رسانه‌های عمان خبر مرگ دو نفر در نتیجه مصرف آب معدنی آلوده ایرانی را منتشر کردند. در ادامه تاکید شد مقامات عمانی پس از آزمایش نمونه‌های آب معدنی، دستور جمع‌آوری و ممنوعیت واردات این نوع آب معدنی را صادر کردند. سفارت ایران در مسقط روز پنج‌شنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که با تمام توان در جهت روشن شدن ابعاد حادثه و حفظ سلامت و بهداشت شهروندان ایرانی و عمانی تلاش خواهد کرد. با این‌وجود مسوولان شرکت ایرانی تولیدکننده آب معدنی، مسمومیت این محصول را رد کرده‌اند. با گذشت زمان و انجام تحقیقات تکمیلی، آلوده بودن آب معدنی ایرانی رد شده و گمانه‌های دیگری درخصوص این پرونده مطرح شده است.
آمار تجارت آب معدنی زیر ذره‌بین
بررسی آمار منتشر شده توسط گمرک جمهوری ایران، حکایت از آن دارد که مجموع ارزش صادراتی آب معدنی ایران در سال 1403 برابر 520 هزار و 136 دلار برآورد شده است. این محصول به 13 مقصد خارجی شامل پاکستان، عمان، امارات متحده عربی، کویت، عراق، افغانستان، بحرین، قزاقستان، تاجیکستان، فدراسیون روسیه، کومور، ترکمنستان و استرالیا صادر شده است. بنابراین باید این‌طور ادعا کرد که سهم اصلی صادرات آب معدنی ایرانی به کشورهای منطقه انجام می‌شود.
مهم‌ترین مقصد صادراتی آب معدنی ایران کشور پاکستان است. حجم صادرات آب معدنی و آب گازدار شده ایرانی به این کشور برابر 2میلیون و 783 هزار و 851 لیتر برآورد شده است. امارات متحده عربی نیز با واردات 649 هزار و 558 لیتر آب معدنی، دومین مقصد بزرگ آب معدنی و آب گازدار شده ایرانی است. عمان سال گذشته حدود 154 هزار و 565 لیتر آب معدنی از ایران وارد کرده است. در ادامه بررسی آمار تجاری در 5 ماه نخست امسال حکایت از آن دارد که در این بازه زمانی ارزش کل صادرات آب معدنی و آب گازدار از ایران معادل 268 هزار و 301 دلار بوده است. این محصول به کشورهای ازبکستان، افغانستان، امارات متحده عربی، پاکستان، تاجیکستان، عراق، عمان، کویت و هند صادر شده است. حجم صادرات این محصول در بازه زمانی موردبحث برابر یک‌میلیون و 797 هزار و 895 لیتر اعلام شده است.
در سال جاری نیز پاکستان همچنان بزرگ‌ترین مقصد صادراتی آب معدنی ایران بوده است، در ادامه و به ترتیب کویت، ازبکستان و سپس عمان مهم‌ترین مقاصد صادراتی آب معدنی ایران هستند. ارزش صادرات آب معدنی ایران به کشور عمان در 5 ماه منتهی به پایان مرداد ماه در حدود 9 هزار دلار گزارش شده است. حجم این آب صادراتی نیز 41 هزار و 540 لیتر برآورد شده است.
صادرات با دریافت تاییدیه رسمی
یک عضو هیات‌مدیره شرکت آب معدنی صادرکننده به عمان در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، در تشریح جزئیات پرونده مرگ دو نفر در عمان که در اخبار اولیه به آب معدنی آلوده نسبت داده شد، گفت: مجموعه ما سابقه فعالیت بیش از 10 ساله در حوزه تولید آب معدنی دارد. محصول تولیدی ما تمامی مجوزهای لازم را از سازمان‌های مختلف دریافت کرده است. به‌علاوه اینکه این محصول پس از ارسال به مقصد صادراتی، تاییدیه سلامت اخذ و مجوز ترخیص از گمرک را دریافت می‌کند.
وی افزود: رایزنی ما با وکلای عمانی حکایت از آن دارد که پشت صحنه این پرونده، دسیسه‌ای بوده که منجر به مرگ 2 نفر شده است. یعنی آلودگی به‌طور عمدی به آب معدنی وارد شده است. با این‌وجود شتابزدگی در انتشار اخبار از سوی طرف عمانی و انتساب دلایل آلودگی به آب معدنی، برند ما را متضرر کرده است. در حال حاضر نیز پیگیری‌ها از سوی ایران برای ایجاد شفافیت در این پرونده و صدور بیانیه لازم از سوی کشور عمان و وزارت خارجه این کشور ادامه دارد. اسماعیلی تاکید کرد: آب معدنی حتی اگر آلودگی هم داشته باشد، کشنده نیست. به علاوه آنکه این محصول در ابعاد و تعداد گسترده در این کشور فروخته شده است. چطور امکان دارد که این محصول تنها 2 عضو از یک خانه را مسموم کند. آن هم مسمومیت منجر به مرگ؟
وی افزود: آب معدنی ما از چشمه دیمه در منطقه کوهرنگ استان چهارمحال و بختیاری تولید می‌شود. این آب از چنان کیفیتی برخوردار است که بدون قرنطینه در امارات توزیع می‌شود. این درحالی است که کشورهای عربی حساسیت ویژه‌ای روی محصولات خوراکی وارداتی‌شان دارند.
ضرورت حمایت از حقوق تولیدکننده ایرانی
جمال رازقی‌جهرمی، رئیس اتاق مشترک ایران و عمان در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» در ارزیابی پرونده مرگ مشکوک دو نفر در عمان پس از مصرف آب معدنی گفت: متاسفانه رسانه‌های عمانی پس از انتشار خبر مرگ 2 نفر در این کشور به دلیل مسمومیت، آن را به مصرف آب معدنی آلوده نسبت دادند. انتشار این خبر نادرست خساراتی را به این برند و تولیدکننده ایرانی وارد کرده است. با این‌وجود با تکمیل پرونده، گزارشات حکایت از آن دارد که این مرگ‌ها به دلیل مسمومیت عمدی انجام شده است. اکنون دیگر مشخص شده که ایراد از آب معدنی ایرانی نبوده است.
رازقی گفت: اتاق مشترک ایران و عمان این موضوع را از طریق سفیر ایران در عمان پیگیری می‌کند. براساس اطلاعاتی که دریافت کرده‌ایم این آلودگی در سایر محصولات آب معدنی برند ایرانی در عمان وجود نداشته است. این محصول در ایران و سایر کشورهای طرف صادرات نیز بررسی شده و کیفیت و سلامت آن تایید شده است.
این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران گفت: هر محصولی پس از صادرات توسط طرف خارجی بررسی و تاییدیه سلامت دریافت می‌کند. به‌علاوه آنکه پس از دریافت مجوزهای لازم امکان خروج از ایران را هم دریافت می‌کند. رازقی با اشاره به لطمه و خسارت وارد شده به برند ایرانی تاکید کرد: وزارت امور خارجه و سایر نهادهای مسوول باید برای احقاق حقوق این تولیدکننده داخلی تلاش و برنامه‌ریزی کنند. این تولیدکننده کالای سالم تولید می‌کند و حمایت از وی در موقعیت کنونی ضروری است.
او در ادامه خاطرنشان کرد: ایران و عمان از رابطه سیاسی پایدار و عمیقی برخوردار هستند. با این‌وجود در طول سال‌های گذشته مراودات تجاری میان ایران و عمان عمق قابل‌توجهی نیافته است. با این‌وجود در طول 3 سال گذشته اقدامات ویژه‌ای برای ارتقا روابط تجاری دو کشور انجام گرفته است. کمااینکه در 3 سال گذشته شاهد رشد سالانه 2 رقمی در حوزه تجارت خارجی میان ایران و عمان بوده‌ایم.
رازقی مبادلات تجاری ایران و عمان را در سال 1403 حدود 3میلیارد دلار عنوان کرد و افزود: امید داریم در سال جاری نیز شاهد روند رو به رشد تجارت ایران و عمان باشیم. درهمین‌حال به دنبال آن هستیم که با حل مسائل و مشکلات و موانع تجاری ازجمله در بخش حمل‌ونقل، حجم و ارزش مبادلات تجاری میان دو کشور ارتقا یابد. رئیس اتاق مشترک ایران و عمان گفت: انتشار خبر نادرست یاد شده از بی‌تدبیری نشأت می‌گیرد و اصلاح آن از سوی سفارت ایران در مسقط در دست بررسی و پیگیری است.
واکنش تشکل‌ها چه بود؟
پس از بروز حادثه یاد شده و تحقیقات انجام گرفته، دبیر انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان آب‌های معدنی و آشامیدنی تاکید کرد: طبق پر‌وتکل‌های جهانی کیفیت محصولات مذکور در زمان ترخیص در گمرک عمان مورد تایید سازمان غذا و داروی آن کشور بوده است، فرآیند تکمیل اطلاعات با هدف ایجاد ارتباط با همتای عمانی آغاز و انشالله پس از انجام تشریفات قانونی و اداری نسبت به انجام مکاتبات تکمیلی و حمایت از تولیدکننده ایرانی انجام خواهد شد.
درهمین‌حال اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی استان چهارمحال‌وبختیاری نیز در بیانیه‌ای در خصوص جریان تخریب هدفمند برند آب معدنی ایرانی گفت: براساس مستندات رسمی و نتایج ارزیابی نهاده‌های نظارتی همچون اداره استاندارد و سازمان غذا و دارو پس از بررسی‌های انجام گرفته و آزمایشات، اعلام می‌شود که تمامی فرایندهای تولید، کنترل کیفیت و صادرات این محصولات به‌صورت کاملا منطبق با استانداردهای ملی و بین‌المللی انجام پذیرفته است. در این بیانیه تاکید شده: هیچ‌گونه آلودگی در این محصولات مشاهده نشده است. بنابراین ادعاهای منتشر شده درخصوص آلودگی این برند آب معدنی فاقد پایه علمی هستند. درهمین‌حال لطماتی را به اعتبار برند ایرانی در بازار جهانی تحمیل می‌کند.