ماموریت بزرگ دانش بنیان‌ها در جایگزینی الکتروموتور‌های پیشرفته در میلیون‌ها دستگاه کولر آبی

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، با تصویب و ابلاغ استاندارد جدید مصرف انرژی کولرهای آبی، زمینه جایگزینی الکتروموتورهای کم بازده و قدیمی موجود با الکتروموتورهای با فناوری بالا و پربازده ساخت شرکتهای دانش بنیان داخلی فراهم شد.

در حال حاضر، بخش قابل توجهی از مصرف برق ایام گرم سال مربوط به بارهای سرمایشی خصوصا کولرهای آبی است که به دلیل فناوری‌های قدیمی مورد استفاده در الکتروموتورهای القایی این کولرها که مربوط به نیم قرن قبل است، میزانبهروری آنها کمتر از 50 درصد است. عدم ارتقا و بروزرسانی سیستم کولرهای آبی طی سالیان متمادی با توجه به سیاست های کلی اصلاح الگوی مصرف انرژی و منویات مقام معظم رهبری در خصوص ارتقای بهره‌وری انرژی در کشور در نخستین گام در سال 1401 استاندارد بهره‌وری انرژی کولرهای آبی که به مدت 13 سال هیچ تغییر نکرده بود، اصلاح و رده‌های E،F Gو از برچسب انرژی آن‌ها حذف و از اول آذرماه 1401 اجباری شد.

پیرو گزارش‌های دریافتی از وزارت صمت مبنی بر اخذ نتایج مثبت از اجرای این اصلاحیه و با توجه به تاکیدات وزیر نیرو بر استفاده از الکتروموتورهای پربازده و BLDC در تولید تمام کولرهای آبی کشور و پیرو تفاهم‌نامه سه جانبه بین سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) و سازمان ملی استاندارد ایران و وزارت صمت منعقده در 13 اسفند 1401 با هدف الزام کولرسازان به استفاده از الکتروموتورهای پربازده در تولید کولر، جلسات متعدد کارشناسی و مدیریتی برگزار و در نهایت استاندارد جدید مصرف انرژی کولرهای آبی در جلسه مورخ 26 شهریور 1402 با حضور مشترک اعضای کارگروه ماده 11 قانون اصلاح الگوی مصرف و نیز اجلاسیه 199 کمیته ملی انرژی مورد تصویب قرار گرفت.

از مهمترین محورهای استاندارد جدید، حذف رده‌های B و C و D از رده‌بندی برچسب انرژی کولر آبی است و بدین ترتیب از فصل آتی تولید کولرهای آبی در کشور که از اوایل اسفندماه آغاز می‌شود تولید کولرهای آبی صرفا با رده‌های بهره‌وری انرژی A و A+a وA++ و A+++ امکان‌پذیر خواهد بود.

برای تحقق این امر، کولرسازان باید استفاده گسترده از الکتروموتورهای پربازده بالاخص فناوری‌های PMSM و BLDC را در دستور کار خود قرار دهند که علاوه بر تحقق جدی در صنعت تولید تجهیزات سرمایش تبخیری می‌تواند زمینه‌ساز رشد تولید الکتروموتورهای پربازده با فناوری بالا و شکوفایی شرکت‌های دانش‌بنیان شود.

برآورد می‌شود با اجباری شدن و نظارت دقیق بر اجرای این استاندارد، سالانه بالغ بر 300 مگاوات کاهش تقاضای توان برق مصرفی و 10 میلیون متر مکعب صرفه‌جویی در مصرف آب محقق شود

گفتنی است ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان انرژی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری نیز در راستای بهینه‌سازی مصرف انرژی و مهار مشکل ناترازی انرژی و تاثیرات مخرب آن بر صنعت برنامه ارتقای الکتروموتورهای کولرهای آبی به فناوری BLDC را در دستور کار خود قرار داده است.

با توجه به وجود بیش از 20 میلیون کولر آبی فعال و نیاز سالانه به حدود 800 هزار دستگاه در کشور، افزایش راندمان عملکردی کولرهای آبی با ارتقای الکتروموتورهای مورداستفاده در آن‌ها به فناوری BLDC، می‌تواند گامی اساسی در تحقق کاهش مصرف انرژی برق در کشور باشد.

موتورهای جریان مستقیم بدون جاروبک (BDLC) با دارا بودن قابلیت‌های متنوعی از جمله راندمان بالاتر (حداقل 90 درصد)، کنترل‌پذیری و طول عمر بیشتر و سروصدای کمتر به گزینه‌ای بسیار مطلوب جهت استفاده در کولرهای آبی، به‌عنوان یکی از تجهیزات پرمصرف در زمان اوج مصرف برق تابستان، تبدیل شده است.

اجرای این طرح با بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود در شرکت‌های دانش‌بنیان می‌تواند ضمن جلوگیری از ارزبری، موجب اشتغال‌زایی و ارزآوری در کشور شود. در همین راستا، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، حمایت از توسعه و استفاده از فناوری الکتروموتورهای BLDC با مشارکت شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور را در اولویت حمایتی خود قرار داده است؛ این حمایت در گام نخست، ظرفیت تولید حداقل 1,5 میلیون برد الکترونیکی مورداستفاده در الکتروموتورهای BLDC را جهت پاسخگویی به نیاز داخل با میزان صرفه‌جویی ارزی معادل 20 میلیون دلار ایجاد می‌نماید.

شایان ذکر است، الکتروموتورهای BLDC را می‌توان در بسیاری از تجهیزات الکتریکی مانند ماشین‌های لباسشویی استفاده کرد که نشان از حجم بازار بالای این فناوری برای شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور دارد.