محبوبترین وبسایتهای گذشته؛ از سقوط غولها تا ظهور امپراتوریهایی که جهان را بلعیدند
در دورهای نهچندان دور، اینترنت چیزی بیش از چند صفحه ساده و کند نبود؛ اما همان وبسایتهایی که امروز شاید نامشان را هم فراموش کردهایم، ستونهای اصلی دنیای دیجیتال را ساختند. داستان غولهایی که برخاستند، فرو ریختند و جای خود را به نسل جدیدی از پلتفرمها دادند؛ نسلی که امروز زندگی ما را شکل میدهد.
به گزارش خبرنگار دانش و فناوری گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، مدت زیادی از اختراع اینترنت، که قبلاً با نام وب جهانگستر شناخته میشد، میگذرد. اینترنت که ریشههای آن به اوایل دهه 80 میلادی برمیگردد، بیش از سه دهه است که با ما همراه است. امروزه تصور اینکه قبل از سال 2005 یوتیوب نداشتیم و گوگل تا قبل از سال 2000 به ندرت مورد استفاده قرار میگرفت، غیرممکن است. این ما را به این سوال میرساند: کدام وبسایتها تاریخ اینترنت را نوشتهاند؟
نگاهی به نحوهی ظاهر شدن محبوبترین وبسایتهای دههی 90 میلادی در آن زمان بیندازید:
فقط برای اینکه در جریان باشید و نوستالژی برایتان به ارمغان بیاوریم: این وبسایت رسمی فیلم Space Jam است! فرض کنید در آن زمان (1996) احتمالاً فوقالعاده به نظر میرسید. شگفتانگیز است که این وبسایت هنوز بعد از این همه سال فعال است. نگاهی به آن بیندازید!
وقتی در اینترنت دنبال چیزی میگردید، فوراً از گوگل استفاده خواهید کرد. با این حال، ما قبل از آن از چه چیزی استفاده میکردیم؟ البته، ما از آلتاویستا استفاده میکردیم! اگرچه جستوجو از سال 2000 تحت سلطه گوگل بوده است، اما آلتاویستا مطمئناً اواخر دهه نود را تکان داد. پس از تأسیس در سال 1995، آنها محبوبترین ابزار جستوجو در وب بودند. در سال 2004، آلتاویستا توسط یاهو خریداری شد، اما این امر موفقیت زیادی به همراه نداشت. تابستان 2013 پایان موتور جستجوی محبوب ما بود.
یکی از سایتهایی که همه ما از آن استفاده کردهایم و احتمالاً هنوز هم از آن استفاده میکنیم، eBay است. اگرچه هنوز طراحی وب بسیار کاربردی دارند، اما نسبت به ظاهر قبلی خود بسیار بهبود یافتهاند. آیا نسخه قدیمی را به خاطر دارید؟ eBay یک موفقیت بزرگ بود و هنوز هم هست. eBay به عنوان یک سرگرمی شخصی بنیانگذار آن، پیر امیدیار، شروع به کار کرد، تا اینکه ارائه دهنده اینترنت او به دلیل حجم بالای ترافیک وبسایتش با او تماس گرفت تا حساب کاربری خود را به حساب پریمیوم ارتقا دهد. از سال 1997، ترافیک eBay برای وبسایت حراج به شدت افزایش یافت و بقیه ماجرا دیگر مشخص است.
تجربه Napster پیشگامانه بود و واقعاً به کاربران این حس را میداد که اینترنت درهای خود را به روی آنها گشوده است. اشتراکگذاری، امری مهم و ارزشمند است و جهان عاشق اولین سرویس اشتراکگذاری فایل نظیر به نظیر وب بود. Napster تحت فشار سازندگان موسیقی و صاحبان حق چاپ تعطیل شد. بعداً شاهد ابتکارات دیگری مانند Kazaa و Limewire بودیم. در نهایت، Napster به عنوان سرویس پخش موسیقی پولی احیا شد و در واقع دوباره به خوبی عمل میکند. آنها با Vodafone قرارداد خیرهکنندهای بستند، اما آیا آنها میتوانند مانند گذشته موفق باشند؟ امروزه، بسیاری از ما هنوز از وبسایتهای غیرقانونی برای موسیقی و فیلم استفاده میکنیم. اما جایگزینهای قانونی مانند Spotify، iTunes و Netflix نیز به خوبی عمل میکنند.
امروزه نمیتوانیم به چیزی جز فیسبوک یا اینستاگرام فکر کنیم، اما مایاسپیس به عنوان اولین سایت بزرگ رسانه اجتماعی حکمرانی میکرد. هر کسی میتوانست یک صفحه راهاندازی کند و میتوانستید بر سر اینکه چه کسی بیشترین دوست را دارد رقابت کنید. این وبسایت در سال 2006 به اوج خود رسید و حتی گوگل را به عنوان پربازدیدترین وبسایت در ایالات متحده شکست داد. مایاسپیس هنوز هم وجود دارد، اما در نبرد با فیسبوک و سایر سرویسهای رسانههای اجتماعی شکست خورده است. همچنین، شخصی به نام تام وجود داشت که دوستان زیادی داشت. پس آیا مایاسپیس ناپدید شد؟ کاملاً نه! آنها در واقع مانند نپستر، به عنوان یک سرویس پخش موسیقی، بازگشت بزرگی دارند. با داشتن بیش از 40 میلیون بازدیدکننده منحصربهفرد در ماه، آنها در راه بازگشت هستند. وبسایتهای زیادی وجود ندارند که در اینترنت فرصت دوبارهای پیدا کنند، اما مایاسپیس ممکن است از پس آن برآید!
در گذشته، آرزوی هر کسی ساختن وبسایت خودش بود. Geocities این را ممکن کرد! این ابزاری بود که امکان قرار دادن محتوا در سایت را فراهم میکرد. صفحات ظاهر فوقالعادهای نداشتند، اما در آن زمان واقعاً مهم نبود. همین که میتوانستید صفحه خودتان را داشته باشید، به اندازه کافی باورنکردنی بود. چه اگر یک وبسایت برای انجمن یا قبیله خود در بازی میخواستید و چه فقط یک صفحه علمی مانند کاری که آقای مونت در تصویر زیر انجام داده است، Geocities این کار را انجام میداد! اوه، چه نوستالژیای!
مورد بعدی در این لیست، موردی است که همه ما انتظار داشتیم اینجا باشد: گوگل! گوگل در سال 1996 به عنوان یک پروژه توسط لری پیج و سرگئی برین آغاز شد. آنها در پروژه تحقیقاتی خود طرحی برای ایجاد یک موتور جستوجو ارائه دادند که وبسایتها را بر اساس تعداد وبسایتهای دیگری که به آن سایت لینک میدهند، رتبهبندی کند (و در نهایت به گوگلی که امروز داریم، منجر شد). این همچنین آغاز سئو و آینده بازاریابی اینترنتی است. در سال 2000، Adwords/Adsense متولد شد. این تبلیغات از سیستمی استفاده میکردند که مبتنی بر این ادعا بود که شما فقط در صورتی برای تبلیغات خود هزینه پرداخت میکنید که برخی روی لینک تبلیغ شما کلیک کنند - از این رو اصطلاح پرداخت به ازای هر کلیک (PPC) متولد شد.
صفحه اصلی میلیون دلاری وبسایتی است که در سال 2005 توسط الکس تیو، دانشجویی از ویلتشایر انگلستان، برای جمعآوری پول برای تحصیلش تأسیس شد. صفحه اصلی از یک میلیون پیکسل تشکیل شده است که در یک شبکه 1000 در 1000 چیده شدهاند. از آنجایی که یک پیکسل به خودی خود قابل مشاهده نیست، صفحات با لینک مرتبط به مکعبهای 10 تا 10 تایی به قیمت 1 دلار برای هر پیکسل فروخته میشدند. هدف از این وبسایت فروش و در نتیجه کسب یک میلیون دلار از تمام پیکسلها بود. این وبسایت در اینترنت بسیار محبوب شد و تنها چند ماه بعد الکس میلیونر شد.
بدیهی است که فیسبوک سهم زیادی در اینترنت داشته و هنوز هم دارد. کاری که آنها انجام دادند و کاری که انجام میدهند تغییر چندانی نکرده و ما هنوز در دوران آنها زندگی میکنیم. حتی فیلمی درباره فیسبوک به نام «شبکه اجتماعی» منتشر شد که احتمالاً قبلاً آن را دیدهاید. آقای زاکربرگ مالک همه چیز است! هر ماه یک پلتفرم اجتماعی جدید ظهور میکند، اما چه کسی میتواند با فیسبوک رقابت کند؟ آیا کسی میتواند از پس آن برآید؟
یکی دیگر از پادشاهان دنیای رسانههای اجتماعی، توییتر است. آیا میدانستید که آدرس اینترنتی آنها قبلاً Twttr.com بود؟ اما خیلی طول نکشید که آن را به twitter.com تغییر دادند. جک دورسی، بنیانگذار توییتر، نیز آنقدر عاقل بود که طرح سبز را به چیزی بهتر تغییر داد و لوگوی پرنده مشهور جهان را معرفی کرد. توییتر در سال 2006 تأسیس شد، اما رشد واقعی آن در سال 2009 رخ داد، زمانی که توسط رسانهها برای پوشش خبری سریع فرود اضطراری پرواز 1549 خطوط هوایی ایالات متحده مورد استفاده قرار گرفت.
این نمودار روند تغییرات پربازدیدترین وبسایتهای جهان از سال 1993 تا 2025 را به تصویر میکشد. در دهههای ابتدایی، وبسایتهایی، چون یاهو و MSN بخش بزرگی از کاربران اینترنت را به خود جذب میکردند. با گذشت زمان و گسترش فناوریهای دیجیتال، جایگاه آنها به تدریج به پلتفرمهای جدیدی مانند گوگل و یوتیوب رسید که امروزه جزو پرمخاطبترین وبسایتهای دنیا هستند.
