مانور کمی در جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو زهرا محمدزاده؛ شورای عالی انقلاب فرهنگی تا به‌حال 873 جلسه برگزار کرده است. این تعداد جلسه و میزان اختیارات این شورا، انتظار حل مسائل چالش‌برانگیز در حوزه فرهنگ کشور را بین صاحب‌نظران ایجاد کرده است، اما شواهدی که از تحقیقات پژوهشی و میدانی، به دست آمده است نشان از مشکلات عدید فرهنگی در کشور دارد. در این گزارش سعی شده است دو جلسه اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی مورد بررسی قرار گیرد. پس از تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی به دستور امام خمینی (ره) در 19 آذر 1363، اهالی فرهنگ، امیدی تازه پیدا کردند. تشکیل این شورا می‌توانست نویدی باشد بر مسیری که قرار بود طی شود و انقلابی که باید در عرصه فرهنگ کشور اتفاق بیفتد.

وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی

طبق اساسنامه‌ی شورای عالی انقلاب فرهنگی، این شورا در تصمیم‌گیری فرهنگی کشور نقشی جدی و موثر را داراست. همچنین در حوزه سیاست‌گذاری‌های علمی و فرهنگی، تدوین ضوابط کلان در این حوزه‌ها و تحلیل شرایط فرهنگی ایران و جهان، وظایف خرد و کلانی را بر عهده دارد. از مصوبات این شورا می‌توان به تصویب افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی دندانپزشکی در مقطع عمومی، تصویب سند ترویج و تسهیل ازدواج دانشگاهیان، ساماندهی به وضعیت سنجش در پذیرش متقاضیان ورود به بخش آموزش عالی و ایجاد تغییراتی در نحوه اجرای کنکور سراسری اشاره کرد. این موارد تنها چند نمونه از ده‌ها مصوبه این شورا در حدود یک سال گذشته است. میزان اثرگذاری سیاست‌ها و مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی برکسی پوشیده نیست. جدا از سودمند بودن یا نبودن این مصوبات در جامعه، تاثیر این موارد بین گروه‌های هدف، قابل لمس است و نگاهی کوتاه به واکنش‌ها پیرامون هر مصوبه، می‌تواند ابعاد اثرگذاری نتایج جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی را مشخص کند.

و اما وظیفه اساسی. این نهاد مهم جمهوری اسلامی در راستای ارتقای سطح فرهنگی کشور باید سیاست‌هایی را تعیین کند تا در نبردی که حدود سه دهه از آغاز آن علیه ایران می‌گذرد، سربلند بیرون بیاید. اوایل دهه 70 بود که رهبر انقلاب در مورد آغاز جنگ فرهنگی علیه کشور هشدار دادند. در نبرد فرهنگیِ یک‌طرفه‌ای که آغاز شده است، دشمنان اسلام و ایران تمام توان خود را برای هدف گرفتن فرهنگ غنی ایرانی - اسلامی به کار گرفته‌اند و تصمیم بر از بین بردن تمام پایه‌های فکری و ارزشی مردم ایران را دارند. بی‌توجهی به دین و ملزومات آن از جمله حجاب، روابط بین زن و مرد، وضع خانواده و هر مسئله دیگری که به ابعاد اجتماعی زندگی افراد مربوط باشد و بتوان از آن در جهت اهداف سکولاریسم جهانی استفاده کرد، از نقاط مهم مورد هدف این جنگ فرهنگی هستند. همچنین رسانه‌های فارسی زبان که از جلوداران این جنگ فرهنگی محسوب می‌شوند، روزانه ذهن و فکر مردم ایران را هدف گرفته‌اند و با ارسال محتوا به‌صورت شبانه‌روزی، به دنبال ایجاد و تعمیق ضدفرهنگ‌ها در ایران هستند. نسبت شورا و مسائل روز کشور

شورای عالی انقلاب فرهنگی که تاکنون بیش از 850 جلسه برگزار کرده است، در تاریخ 26 مهرماه 1401 یک جلسه دیگر نیز برگزار کرد. می‌توان گفت که این جلسه در یکی از بحرانی‌ترین اوضاع فرهنگی کشور برگزار شد؛ در زمانی که عنوان نخبه در کشور دچار تحول شده، فحاشی‌های رکیک در محیط دانشگاه تبدیل به کاری عادی شده، پدیده‌ای به نام عمامه‌پرانی به وجود آمده و بر سر حجاب، نزاع‌های متعدد وجود دارد. در زمانی که محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در همایش منطق بازسازی ساختار فرهنگی کشور که در مهر سال جاری برگزار شد گفت: «وضع فرهنگی در کشور از وضع اقتصادی اسف‌بارتر است.» این موارد و ده‌ها مورد دیگر، نشانه عمق مشکلات فرهنگی است که در کشور وجود دارد و نیاز کار فرهنگی عمیق را نیز مشخص می‌کند.

اما روبرو شدن با یک مانور کمی، دو انتصاب مدیریتی، اطلاع یافتن از نام‌های مناسبتی روز‌های 7 آذر، 13 شهریور، 25 دی‌ماه و 31 اردیبهشت، تمام چیزی بود که پس از مشاهده گزارش جلسه 872 شورای عالی انقلاب فرهنگی، نصیب دغدغه‌مندان فرهنگ در ایران شد. همچنین در آخرین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی که در تاریخ 26 آبان برگزار شد، اعضای این شورا زمان را به بررسی صلاحیت و انتخاب اعضای حقیقتی هیئت امنای جهاد دانشگاهی، تایید دو عضو هئیت امنای فرهنگستان‌ها و بررسی و تصویب سند ستاد توسعه علم و فناوری در حوزه نانو گذراندند. جلساتی که از آن انتظار می‌رفت حداقل حرفی از وضعیت فعلی فرهنگی کشور به میان آورده شود و به مباحث مهم و کلان اشاره شود، با پرداختن به این امور خرد و حاشیه‌ای خود را مشغول کرده است و باعث تعجب دغدغه‌مندان عرصه فرهنگ کشور شده است. لازم به ذکر است که علی خضریان پس از برگزاری همایش منطق بازسازی انقلاب فرهنگی که 23 مهر 1401 برگزار شد، در صفحه مجازی خود نوشت: «دریغ از طرحی برای انقلاب فرهنگی!» و اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با تصویب مصوبات مذکور در دو جلسه اخیر خود، بر این گفته نماینده مجلس شورای اسلامی، مهر تایید گذاشتند.

لزوم تحول در رسیدگی به اوضاع فرهنگی کشور

شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان سکان‌دار امور فرهنگ در کشور و نماد انقلاب فرهنگی، وظایف کلان و اساسی در خصوص سیاست‌گذاری در زمینه‌های مختلف فرهنگی، تدوین ضوابط دقیق بر نظارت بر جریانات آموزشی و فرهنگی کشور و رصد فرهنگی جامعه دارد. اما این نهاد با وجود برخوردار بودن از نظرات جمعی از مسئولین رده بالای جمهوری اسلامی و اساتید دانشگاهی و حوزوی، آن مقدار که باید در حوزه وظایف خود اثرگذار نبوده است و متاسفانه این عدم اثرگذاری را می‌توان در وضعیت فعلی فرهنگی جامعه ایران دید. البته که نقش تهاجم همه جانبه فرهنگی علیه کشورمان انکار نمی‌شود، اما باید به ظرفیت چنین نهاد‌هایی نیز توجه کرد تا اثرگذاری بیشتری در حوزه‌های حیاتی فرهنگی کشور داشته باشند. به نظر می‌رسد نگاهی به وضع فرهنگی کشور و بررسی حوادث، اعتراضات، اغتشاشات و برخی رفتار‌های طیفی از مردم در روز‌های اخیر، بتواند تا حدی ضرورت پرداختی جدید و به دور از نگاه سیاسی، امنیتی و یا ساده‌انگارانه را به مسائل فرهنگی مشخص کند. لازمه این امر، فهم و بررسی دقیق اوضاع فرهنگی کشور در سطوح کلان و خرد، فهم و بررسی ضعف‌های اجرایی و قانونی نهاد‌های فرهنگی، و همچنین نظارت دقیق و صحیح بر مصوبات فرهنگی در کشور (خصوصا مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی) است.