مدیریت ناکارآمد و مدارای نجیبانه جامعه با فقر

عصر ایران؛ سجاد بهزادی - از نگاه علم اقتصاد و به صورت ساده؛ یک دلیل مهم فقر در جامعه، تورم و گرانی است. یک دلیل مهم گرانی هم کمبود کالا و محصول است. اما ناکارآمدی مدیریت در کشور ما روی "علم" را هم سیاه کرده است و گاهی با وجود کافی بودن برخی کالا ها و محصولات در کشور، گرانی همان محصولات بیداد می کند و فقر از در ودیوار جامعه بالا می رود و طبقات پایین جامعه و حتی طبقه متوسط هم با این فقر عادت کرده و مدارای نجیبانه ای با آن دارند.

دلیل آن هم روشن است. محصول در حال فراوانی به دلیل مدیریت ناکارآمد، فاسد می شود. به عبارت های زیر که تنها در یک ماه گذشته تا کنون در رسانه ها منتشر شده است دقت بفرمائید؛

- رئیس اتحادیه بارفروشان مشهد: برخی دامداران پیاز را از کشاورزان می‌خرند و آنها را خوراک دام خود می‌کنند. این در حالی است که چندین هزار تن از پیازهای موجود در انبارها هم از داخل شروع به فساد کرده است.

- رئیس اتحادیه بارفروشان تهران: پرتقال و سیب دیگر مشتری ندارد و بهای هر کیلوگرم پرتقال به پنج تا هفت هزار تومان کاهش داشته است اما تاریخ مصرف پرتقال تا پایان فروردین بوده و کسانی که هنوز پرتقال در انبار خود دارند، اکثر بارشان فاسد شده است... و حالا با گرم شدن هوا هزاران تن پرتقال فاسد شده است.

- پیازکاران جنوب کرمان: به داد پیازکاران برسید؛ برخی کشاورزان یا محصولاتشان را از روی زمین برداشت نمی کنند چون صرفه اقتصادی ندارد و برخی دیگر نیز با ضرر بسیارآنها را می فروشند.

- رئیس اتحادیه مرغ تهران: مرغداران بیش از 50 روز است که خوراک مرغ ندارند و در خرداد ماه تولید جوجه افزایش می‌یابد و ممکن است به دلیل نبود دان دوباره این جوجه‌ها معدوم شوند. چنانچه این وضعیت ادامه‌دار باشد دوباره با بحران کمبود تخم‌مرغ و افزایش قیمت آن مواجه می‌شویم.

- عضو شورای مرکزی نظام صنفی کشاورزی: پیاز ارزان تر از کاه شد... و این شرایط باعث شده برخی کشاورزان از برداشت پیاز از اراضی کشاورزی خودداری کنند.

- یک فرمانده مرزبانی: مرزبانان 2 الی 3 میلیون انواع جوجه یک روزه قاچاق را کشف کردند اما متأسفانه سایر ارگان‌های متولی برای جمع آوری آنها اقدامی انجام نمی‌دهند و جوجه‌های کشف شده تلف می‌شوند.

- نایب رئیس اتحادیه بارفروشان: در جنوب کشور هندوانه‌ها خوراک دام شده است. هندوانه امسال آنقدر ارزان است که در میادین اصلی بار روی دست فروشندگان مانده است.

- رئیس هیات مدیره نظام صنفی کشاورزی آذربایجان‌غربی: بیش از نیاز کشور سیب درختی تولید شده و این سیب ها به دلیل فراهم نشدن زیرساخت های صادراتی و تنظیم بازار نادرست روی دست تولیدکنندگان مانده است.

با این توصیف می توان گفت درست است که کشور در این سال ها با فشار خارجی، تحریم و انزوا از یک طرف و از سویی دیگر با بحران کمبود کالا و محصول در بخش های مختلف وبخصوص صنعت ومعیشت روزانه (روغن ومرغ وتخم ومرغ) روبرو بوده؛ و قشرهای پایین و حتی متوسط جامعه مدام به خاطر تامین معیشت خود در زحمت و سختی گرفتار هستند؛ اما در مواردی هم بحران و ناکارآمدی در مدیریت، محصول فراوانی را فاسد و تورم را تشدید کرده است.

بحران فساد و ناکارآمدی مدیریت در تولید، نگهداری و توزیع محصول و کالای اساسی اگر حل نشود خواهیم دید در عین فراوانی محصول باز هم با چالش های جدی مواجه خواهیم بود واین حقیقت ارتباطی به پیشابرجام وپسابرجام و محدودیت ها و تحریم ها ندارد.

کشوری مانند افغانستان الزاما به دلیل تحریم ها نیست که گرفتار فقر و تهیدستی است؛ چه بسا تحریم های بین المللی کشور افغانستان نسبت به ایران بسیار ناچیز است. یا کشورهای حوزه خلیج فارس الزاما به دلیل بی تحریمی نیست که کمترین میزان تورم و گرانی را تجربه می کنند. تحریم بودن یا نبودن بسیار مهم است اما فاکتور مهم تردر این میان ناکارآمدی و یا کارآمدی دولت ها ومدیریت هاست.

نگرانیم اگر اقتصاد "مالتوسی" ما را نکشت، فساد و ناکارآمدی مدیریت اقتصادی، جامعه را با مرگ ومیر بیشتر روبرو کند. سال ها اقتصاد جهان نگران بود طبق نظریه "مالتوس"، فرمول رشد کشاورزی در این کره خاکی با فرمول رشد جمعیت نامتوازن شود و به دنبال فزونی جمعیت و کاهش تولیدات کشاورزی و بی تعادلی ایجاد شده؛ قحطی، جنگ ومرگ ومیر افزایش یابد.

هرچند که پیش‌بینی "مالتوس" به خاطر نوآوری‌های فراوان و سرعت گرفتن آن نسبت به سرعت تولید مثل بشر تحقق نیافت؛ اما شیوه جدیدی که ما در مدیریت تولیدات کشاورزی از تولید، نگهداری تا مصرف از خود نشان داده ایم، جامعه را نگران تر وخسران بیشتری دامان ما را خواهد گرفت.

یادمان باشد همه مشکلات معیشتی جامعه به دلیل آن پیچیدگی ها وفرمول های سخت اقتصادی نیست. گاهی به زبان ساده با اقتصادی روبرو هستیم که نمی تواند مرغ وتخم مرغ؛ پیاز و هندوانه را مدیریت کند و هزاران تن از این محصولات در طول سال، یا فاسد ویا خوراک دام می شود و از طرفی فقر به دلیل گرانی همین محصولات از در ودیوار جامعه بالا می رود.