مذاکره در باغ ملی
وزرای خارجه ایران و عراق برای دومین بار در سال 1401 در تهران دیدار و درخصوص مسائل دوجانبه و منطقه‌ای گفت‌وگو کردند. ظهر دیروز دوشنبه فواد حسین وزیرخارجه عراق در باغ ملی مورد استقبال حسین امیرعبداللهیان همتای ایرانی قرار گرفت.
برگزاری دور جدید مذاکرات ایران و عربستان و برگزاری مراسم اربعین دو محور رایزنی حسین و امیرعبداللهیان در ساختمان شماره یک وزارت امور خارجه بوده است. دو مقام هفته‌های گذشته نیز با یکدیگر به صورت تلفنی گفت‌وگو کردند و برخی موضوعات دوجانبه، منطقه‌ای و بین المللی را مورد رایزنی قرار دادند. وزیر امور خارجه ایران 14 مردادماه در گفت‌وگوی تلفنی با همتای عراقی ضمن پیگیری سرنوشت یک شهروند ایرانی بازداشت‌شده در ایام حج در عربستان، خواستار انتقال پیام برای آزادی او شد. وزیر خارجه عراق 27 تیرماه نیز در گفت‌وگوی تلفنی با امیرعبداللهیان ارزیابی خود را از نشست جده با وی در میان گذاشت و درباره روند گفت‌وگوهای ایران و عربستان به تبادل نظر پرداخت. وزیر خارجه عراق 19 تیرماه در گفت‌وگوی تلفنی با امیرعبداللهیان از آمادگی دولت عراق جهت فراهم کردن زمینه‌های لازم برای برگزاری مناسب مراسم اربعین خبر داد. این دومین سفر وزیر خارجه عراق در سال 1401 است. وزیر خارجه عراق 24 فروردین‌ماه نیز در سفرش به تهران با حسین امیرعبداللهیان دیدار و گفت‌وگو کرد. به نظر می‌رسد که گفت‌وگو بر سر دور ششم مذاکرات ایران و عربستان سعودی یکی از اصلی‌ترین دستورکارهای سفر فواد حسین وزیر خارجه عراق به تهران باشد. مذاکراتی که قرار بود دور ششم آن به میزبانی بغداد برگزار شود، اما تحولات داخلی در عراق آن را به تاخیر انداخت. ایران و عربستان بعد از قطع روابط دیپلماتیک دو کشور در دی‌ماه 1394، از فروردین 1400 گفت‌وگوهایی را در سطح امنیتی آغاز کرده‌اند. تاکنون پنج دور از این مذاکرات برگزار شده است که آخرین آن در اوایل اردیبهشت‌ماه سال جاری در بغداد برگزار شد و قرار بود دور ششم این گفتوگوها در اواخر ژوئیه گذشته در عراق برگزار شود، اما تاکنون به تاخیر افتاده است. در همین ارتباط، روزنامه العربی الجدید در گزارشی با اشاره به اینکه ریاض و تهران خواستار به تاخیر افتادن دور جدید گفتوگوها در بغداد شده‌اند، به بررسی چرایی این امر پرداخت. به گزارش خبرگزاری فارس، «العربی الجدید» در این خصوص نوشت بحران سیاسی در عراق که طی هفته‌های اخیر تشدید شده و خود را به صورت تظاهرات‌ها و اعتراض‌های خیابانی نمایان کرده، موجب شد دور ششم گفت‌وگوهای تهران و ریاض که قرار بود در بغداد برگزار شود، به تاخیر افتد.
این در حالی است که گفت‌وگوی میان ایران و عربستان سعودی پس از آنکه تلاش‌های دولت عراق برای جمع کردن طرفین دور یک میز واحد نتیجه داد، از آوریل 2021 در بغداد آغاز شد و تاکنون پنج دور آن برگزار شده است. یک منبع آگاه در وزارت خارجه عراق در گفت‌وگو با العربی الجدید، تصریح کرد: «قرار بود دور ششم گفت‌وگوهای ایران و عربستان در اواخر ژوئیه گذشته برگزار شود و بغداد مقدمات لازم برای برگزاری این دور از نشست را که قرار بود با مشارکت مقامات مسوول ارشد از دو طرف برگزار شود، تدارک دیده بود. اما تحولات سیاسی در عراق و پس از آن، حمله طرفداران جریان صدر به منطقه سبز موجب شد این دور از گفتوگوها به تاخیر افتد.» این منبع توضیح داد: «به تاخیر افتادن دور ششم گفت‌وگوهای مذکور، به درخواست تهران و ریاض بوده نه بغداد. این دو طرف تاکید کردند وضعیت سیاسی در عراق در سایه تشدید اختلافات و درگیری میان طرف‌های سیاسی و تحصن طرفداران جریان صدر در داخل منطقه سبز و در نزدیکی مناطقی که همواره گفت‌وگوهای ایران و عربستان در آن برگزار می‌شد، برای برگزاری این دور از گفتوگوها در سطح وزرا مهیا نیست.» به گفته این مقام مسوول، «دولت عراق به تهران و ریاض تاکید کرده که منطقه کاملا در امنیت است و برای برگزاری این دور از گفتوگوها آماده است. تحصن صدری‌ها و بحران سیاسی بر این دور از گفتوگوها میان دو طرف سعودی و ایرانی تاثیری نخواهد گذاشت. اما دو طرف مذکور ترجیح دادند این دور به تاخیر افتد.» وی تاکید کرد دولت مصطفی الکاظمی همچنان برای برگزاری دور جدید گفتوگوها میان ایران و عربستان سعودی تلاش می‌کند؛ به ویژه که ممکن است بحران سیاسی در عراق به طول انجامد و برای همین نباید گفت‌وگوهای مذکور را به این بحران مرتبط کرد. این در حالی است که «مثنی امین» عضو کمیسیون روابط خارجه در پارلمان عراق در گفت‌وگوی تلفنی با «العربی الجدید»، تصریح کرد: «بحران سیاسی تاثیر زیاد و مستقیمی بر عدم برگزاری دور جدید گفت‌وگوهای ایران و عربستان سعودی داشت. این گفتوگوها نیازمند یک وضعیت سیاسی باثبات است. عامل ثبات، رمز موفقیت بغداد در میزبانی چندین دور از این گفتوگوها بود.» دومین محوری که مورد گفت‌وگو و تبادل نظر وزرای خارجه ایران و عراق قرار گرفته است، بالا بردن هماهنگی‌ها برای برگزاری مراسم اربعین است که مصادف با روز شنبه 26 شهریورماه است. بازگشایی برخی پایانه‌های مرزی برای رفت‌و‌آمد زائرین اربعین، حمل‌ونقل، صدور روادید و اعتبار گذرنامه‌ها و... از جمله مسائلی است که با توجه به سیل عظیم جمعیتی که روانه مرزها می‌شود، مورد گفت‌وگو و تبادل نظر نزدیک مقامات ایران و عراق قرار می‌گیرد. میزبانی دولت عراق از زائرین اربعین، مساله امنیت را برای دولت عراق به مساله بسیار مهمی تبدیل کرده است، از این رو هماهنگی نزدیک وزرای خارجه ایران و عراق درخصوص اربعین 1401 یکی از محورهای دیدار فواد حسین و امیرعبداللهیان در تهران و همچنین گفت‌وگوی تلفنی ظرف روزها و هفته‌های آینده خواهد بود.