پنج‌شنبه 17 آبان 1403

مسئله فقط روسیه نیست

وب‌گاه الف مشاهده در مرجع
مسئله فقط روسیه نیست

هر چند که به‌دلیل مواضع خصمانه روسیه نسبت به جزایر سه‌گانه - که برای دومین بار در چند ماه اخیر اتخاذ شده - تمرکز اصلی بر حملات به این کشور است اما باید در نظر داشت این حجم از هجمه‌ها که ناشی از دل‌چرکینی تاریخی و همچنین فضای روس‌ستیزانه غالب در رسانه‌هاست، موجب خواهد شد تا مسئله اصلی از انظار پنهان و ریشه این چالش دیرینه مشخص نشود.

روسیه در خطایی آشکار و برای دومین بار طی چند ماه اخیر، به‌صورت تلویحی با مواضع کشورهای حاشیه خلیج فارس همراهی کرده و اگرچه شاید عده‌ای تعبیر کنند که امضای این بیانیه‌ها چیزی جز لفاظی‌های دیپلماتیک نیست و در گفت‌وگوهای مستقیم وزرای خارجه ایران و روسیه، طرف روس همواره بر تمامیت ارضی ایران تاکید کرده اما واقعیت آن است که نه‌تنها روسیه، بلکه چین و یا هر کشور دیگری موضع‌گیری‌هایشان بر مبنای منافعی است که برای خود متصورند و باید چنین مواضعی را جدی گرفت و نسبت به آن واکنش درستی را بروز داد.

روسیه به‌دلیل همکاری و شراکت چشمگیر اقتصادی با اعراب و همچنین برای امتیازگیری از آن‌ها، سعی می‌کند در مواردی که کشورهای عربی اشتراک‌نظر دارند، خود را وارد چالش با آنان نکرده و منافعش را در نظر گیرد و به‌همین دلیل است که در با بیانیه‌های خصمانه حکومت‌های کوچک حاشیه خلیج‌فارس همراهی تلویحی می‌کند.

اگرچه واجب است پاسخی در خور به روسیه داده شود و به این کشور یادآوری کرد که در حال حاضر وابستگی آنان به ایران بیش از گذشته است و این‌گونه رفتارهای دیپلماتیک، هزینه‌های گزافی برایشان به‌دنبال دارد اما پیش از این مسئله باید به مقابله با کشورهایی رفت که روشن‌کننده آتش این فتنه‌اند. مسئله مناقشه‌برانگیز جزایر سه‌گانه که میراث حکومت پهلوی است در این سال‌ها یکی از چالش‌های دیپلماتیک ایران و کشورهای عربی، به‌خصوص امارات بوده که پاسخ درستی به آن داده نشده و این عدم پاسخگویی درست به زیاده‌خواهی‌های اعراب، موجب‌شده تا هر از گاهی این کشورها موضوع جزایر را تبدیل به مناقشه‌ای جدید کنند.

اما باید دید به چه علتی سطح پاسخ‌های ایران به اعراب و خصوصاً اماراتی‌ها، خاتمه‌دهنده این مناقشه نبوده و همچنان مسئله جزایر سه‌گانه ایران، فصلی جدید از تقابل‌ها را باز می‌کند؟ به‌نظر می‌رسد رابطه اقتصادی ایران و امارات و وابستگی‌های طرفین به یکدیگر و علاوه بر این، منافعی که برخی صاحبان قدرت و کارتل‌های اقتصادی پرنفوذ کشور در امارات دارند موجب شده تا به‌دلیل از دست نرفتن این مزیت‌های اقتصادی سطح تقابل به پاسخ‌های دیپلماتیک محدود شود و این زیبنده ایران و نظام جمهوری اسلامی نیست.

هر اندازه که شراکت با امارات مزیت اقتصادی برای ایران به‌همراه داشته باشد و حتی این کشور یکی از مجراهای اصلی تامین و ورود ارز به کشور هم محسوب شود، استقلال و اقتدار کشور ایجاب می‌کند که پاسخ‌ها به سطحی فراتر از چهارچوب‌های دیپلماتیک ارتقا یابد. هیچ امری اولی‌تر از تمامیت‌ارضی کشور نیست که خوشبختانه نظام جمهوری اسلامی توانسته به بهترین شکل و حتی پس از متحمل‌شدن جنگی هشت‌ساله آن را تحقق بخشد و قطعاً در آینده هم این مسئله تداوم خواهد یافت. اما باید آتش بدطینتی کشورهای عربی منطقه را در نطفه کرد تا چنین گزافه‌گویی‌هایی روح و روان مردم را آزرده‌خاطر نکند. اگر پاسخی قاطع به چنین ادعاهای موهومی داده شود، نه روسیه و نه هیچ کشور دیگری جرات همراهی با اعراب را نخواهند داشت.