مستند سازی روند درمانی پیروز / برخورد با خطاهای احتمالی

معاون سازمان محیط زیست گفت: کالبدگشایی پیروز انجام شده و در صورت بروز خطای دامپزشکی برخورد می‌شود.

به گزارش خبرگزاری مهر، حسن اکبری معاون محیط زیست طبیعی سازمان اظهار داشت: در سال‌های اخیر تمرکز سازمان حفاظت محیط زیست بر روی حفاظت از یوز در زیستگاه‌ها بوده است و در سال جاری پویایی خوبی در مناطق داشته‌ایم به طوری که 7 قلاده یوز ماده در قالب سه خانواده رصد شدند که امیدوار به آینده زیستگاهی آن هستیم.

وی گفت: در طول سال‌های گذشته، فرصت‌های اجتناب‌ناپذیری برای تکثیر یوز در اسارت حاصل شد اما تا سال 1400 به دلایل مختلف از جمله قدرت باروری پایین یوز نر (کوشکی)، عدم جفت گیری طبیعی و غیره موفق به این مهم نشد در حالی که در مقاطعی از متخصصان خارج از کشور نیز استفاده کرد.

اکبری تصریح کرد: جفت گیری، لقاح مصنوعی و استفاده از مشاوران خارجی و غیره هم در آن سال‌ها منجر به زادآوری و تولد توله نشد تا اینکه در سال 1400 در نخستین سال جفت‌گیری ایران به صورت کاملاً طبیعی با یک یوز نر زنده گیری شده از طبیعت به نام فیروز باردار شد و با جراحی سزارین سه توله متولد شد.

وی گفت: در روز سوم پس از تولد توله‌ها، یکی از توله‌ها تلف می‌شود که در کالبدگشایی انجام شده توسط دامپزشک و بنابر تشخیص ایشان علت تلف شدن توله یوز چسبندگی مادرزادی و سرتاسری پرده جنب به ریه چپ اعلام شده است.

معاون محیط زیست طبیعی سازمان اظهار داشت: دو توله یوز باقی مانده در روزهای بعد دچار مشکلات گوارشی شده و علائم یبوست شدید در آنها مشاهده شد با هماهنگی با دانشکده دامپزشکی سمنان و معاینه توله‌ها توسط دامپزشک متخصص برابر توصیه‌ها بلافاصله برای انجام آزمایشات تکمیلی و درمانی به تهران فرستاده شد که متأسفانه یکی از توله‌ها در همان ابتدای مسیر تلف می‌شود.

اکبری تصریح کرد: توله سوم که بعدها پیروز نام گرفت در شرایط جسمی نامناسبی به تهران رسید. کمبود شدید آب بدن، یبوست جدی و غیره از مشکلات این توله بود. بلافاصله تحت درمان قرار گرفت اما مرتباً مشکلات متعددی برای این توله پیش می‌آمد و با استفاده از ظرفیت‌های موجود دامپزشکی تحت درمان قرار می‌گرفت. به همین خاطر برای درمان بهتر و استفاده از تجربه مشاوران خارجی در نگهداری پیروز، دکتر پیتر کالدول دامپزشک با تجربه آفریقای جنوبی به ایران دعوت شد.

وی گفت: با حضور دکتر کالدول دامپزشک آفریقای جنوبی پیروز مورد معاینه قرار گرفت و علاوه بر درمان موقت یبوست و سایر مشکلات جسمی پیروز و تعویض شیر خشک و رژیم غذایی آن، نارسایی کلیوی نیز در آزمایشات خون تشخیص داده شد و برای درمان آن دارو تجویز شد.

اکبری در ادامه در خصوص روند درمانی پیروز عنوان داشت: پس از بازگشت دکتر کالدول به آفریقای جنوبی، درمان‌ها و مراقبت تحت مشاوره ایشان و دکتر باستانی دامپزشک سازمان حفاظت محیط زیست و بعضاً با کمک دامپزشکان داخلی ادامه پیدا کرد و به جهت پایش وضعیت سلامت کلی حیوان از پیروز به کَرات سونوگرافی، تهیه گراف و آزمایش خون انجام شد و مشکلات احتمالی با تجویز دارو توسط کالدول رفع و رجوع می‌شد.

وی خاطر نشان کرد: از مهمترین مشکلات پیروز این بود که با هیچکدام از شیرخشک های موجود و حتی شیرخشکی که توسط پیتر کالدول ارائه شد سازگار نبود بنابراین تغذیه بسیار ناچیزی داشت و کمبود وزن و مخصوصاً استخوان بندی ضعیف موجب مشکلات بعدی برای آن شد. حتی بعد از گوشتخوار شدن، اضافه کردن مکمل‌های دارای کلسیم به غذای پیروز بسیار کار سختی بود و همواره کمبود کلسیم از جمله نگرانی‌های ما بود.

اکبری گفت: در تاریخ 5 اسفند ماه سال جاری پس از درمان‌های روتین اختلالات گوارشی در توله یوزپلنگ و عدم پاسخگویی مناسب به درمان‌ها و مشکوک به انسداد گوارشی با تشخیص شرایط نامناسب به بیمارستان دامپزشکی منتقل شد.

وی عنوان داشت: پیروز در همان شب پس از بیهوشی، اسکن کامل شد و دستگاه گوارش آن و نیز مثانه که پر از ادرار بود تخلیه شدند و آزمایش‌های کامل گرفته شد. دفع مدفوع و ادرار برای حیوان بسیار دشوار بود و در این زمینه مشکل جدی داشت و عدم دفع، موجب بی اشتهایی کامل در جانور شده بود.

اکبری گفت: متأسفانه، همزمان نارسایی کلیه که قبلاً هم وجود داشت دوباره عود کرده و این بار حادتر شده بود که پس از اخذ نمونه‌های لازم تحت مراقبت‌های گوارشی و کلیوی قرار گرفت. اما این بار برعکس قبل، اقدامات درمانی بر روی کلیه نتیجه نداد و دیالیز صفاقی بر روی جانور صورت گرفت اما متأسفانه پاسخ به درمان به علت حاد بودن بیماری صورت نگرفته و حیوان در صبح روز سه شنبه 9 اسفندماه سالجاری در محل بیمارستان دامپزشکی مرکزی تلف شد.

وی اظهار داشت: به هر حال سازمان از ظرفیت‌های دامپزشکی داخل و خارج کشور برای درمان توله یوز استفاده کرد و همواره تلاش کرد به هر شکل ممکن از پیروز به عنوان نمادی از یوزپلنگ ایرانی که مورد علاقه مردم بود حفاظت کند. اینکه در گذشته در درمان و تجویز داروها، خطای دامپزشک رخ داده باشد موضوعی است که توسط متخصصین پس از مرور کامل مستندات بررسی خواهد شد.

اکبری اظهار داشت: علی ای حال لاشه، کالبدگشایی شده و آزمایشات پاتولوژی به طور کامل انجام خواهد شد و همچنین روند درمان و داروهای تجویزی قبلی مستند سازی شده و با مراجع ذیصلاح هماهنگی خواهد شد تا علاوه براطلاع رسانی کامل‌تر پیرامون علت مرگ، با هرگونه کوتاهی احتمالی برخورد لازم انجام شود.

وی تصریح کرد: اما قبل از اثبات این موضوع نباید به تخریب سرمایه‌های انسانی کشور در حوزه دامپزشکی که غالباً از روی علاقه به حیات وحش کشور به درمان پیروز کمک می‌کردند پرداخت.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان در پایان اظهار داشت: خوشبختانه یوز ایران در سال جاری مجدداً جفت گیری کرده و ظرفیت توله یوزه‌ای ماده (توران و آذر) هم به مرکز تکثیر در اسارت پارک ملی توران اضافه شده است و امکان ادامه فعالیت‌های تحقیقاتی و همچنین تکثیر در اسارت با شرایط بسیار بهتر و تجارب ارزشمندی نسبت به گذشته مهیا است. امیدواریم در وهله اول با کمک مردم بتوانیم نسل یوزپلنگ را در طبیعت حفظ کرده و نیازی به تکثیر نداشته باشیم و در وهله دوم بتوانیم از ظرفیت‌های موجود برای تکثیر گونه ابتدا در اسارت و در آینده، نسل‌های بعد را برای رهاسازی در شرایط نیمه اسارت آماده کنیم.