مستند پرتره ورزشی؛ پربازدید در دنیا، کم فروغ در ایران

خبرگزاری تسنیم - گروه فرهنگی

درگذشت پله، اسطوره فوتبال برزیل، موج بزرگی از خبرهای مختلف را در تمام رسانه‌های دنیا به همراه داشت؛ از خبر درگذشت او که دقایقی بعد از این اتفاق روی خروجی تمام رسانه‌های دنیا به زبان‌های مختلف قرار گرفت تا جزئیاتی از روزهای فوتبالی پله که در قالب مصاحبه‌ها، فیلم‌های قدیمی و... در رسانه‌ها منتشر شد. در این بین، یکی از تولیدات رسانه‌ای که به شدت پربازدید شد و مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت، فیلم‌های مستندی بود که درباره پله ساخته شده است.

این اتفاق، اهمیت این موضوع را آشکار کرد که ساخت مستندهای پرتره از مفاخر ورزشی و چهره‌های ماندگار هر کشور تا چه اندازه مهم و پراهمیت است. در این موضوع خاص می‌توان گفت که مستند به عنوان یک زبان جهانی فراگیر می‌تواند مرزها را پشت سر گذاشته و چهره‌های سرشناس هر کشور را به عموم مردم جهان معرفی کند.

این موضوع دقیقاً همان اتفاقی است که سال‌ها در سینمای دنیا به ویژه در اروپا و آمریکا مورد توجه قرار گرفته اما در ایران نسبت به آن غفلت صورت می‌گیرد. بارها و بارها مستندهایی را از زندگی ستاره‌های مشهور ورزشی شاغل در اروپا به ویژه فوتبال دیده ایم که از شبکه‌های مهم دنیا پخش می‌شود، این اتفاق در حالی است که کمتر شاهد ساخت چنین آثاری در سینمای ایران با محوریت مفاخر ورزشی کشور هستیم.

از سویی دیگر، تجربه نشان داده که مستندهای ورزشی همواره مخاطب خوبی داشته و به دلیل جذابیت در سوژه و پرداخت، با استقبال خوبی از سوی مخاطبان روبه‌رو می‌شود. شاید به همین دلیل است که در سینمای خارج از ایران از سوژه‌های ورزشی به ویژه چهره‌های مشهور، مستندهایی ساخته شده و از قضا پربازدید نیز می‌شوند.

برای مثال در طول سالیان اخیر، مستندهایی از لیونل مسی ستاره آرژانتینی دنیای فوتبال، کریستیانو رونالدو، بازیکن سابق رئال مادرید، لبرون جیمز بسکتبالیست مشهور، پله بازیکن فقید تیم ملی برزیل، راجر فدرر تینسور سوئیسی، پپ گواردیولا سرمربی موفق باشگاه منچسترسیتی و... ساخته شده و همگی با استقبال خوب مخاطبین نیز روبه‌رو شده است. این اتفاق در حالی است که مستندهای بسیار کمی از ورزشکاران مشهور ایرانی ساخته نشده است. اگرهم چیزی ساخته شده بیشتر شبیه به گزارش‌های خبری است که نتوانسته چندان توفیقی کسب کنند.

نکته مهم اینجاست که این مستندها به دلیل شهرت سوژه و پرداخت‌های جذابی که در بطن خود دارند، به زبان‌های دیگر دوبله شده و در تلویزیون‌های ملی آن کشورها به نمایش درآمده‌اند. در حقیقت جهانی‌شده‌اند که نمونه آن را می‌توان در باکس‌های متعدد مستند در صدا و سیما آنهم در شبکه‌هایی نظیر ورزش، مستند و سه سیما تماشا کرد. این مستندها طرفداران پروپاقرصی نیز در ایران دارد.

بنابراین به نظر می‌رسد که ساخت مستند از ورزشکاران ایرانی بتواند سوژه‌ای خوب و مناسب برای مستندسازان باشد؛ شاید این فیلم‌های مستند به اندازه فیلم‌های که از مسی، رونالدو، جیمز و... ساخته شده، در سطح جهان دیده نشود، اما به هر حال مخاطب میلیونی ورزش دوست در ایران حتماً این آثار را می‌بینید. از سویی دیگر، فراموش نکنیم که ورزشکاران ایرانی از نظر شهرت ورزشی و رکوردها، کم از آن ستاره‌ها ندارند. نمونه آنها را می‌توان در رشته‌های مختلف ورزشی دید؛ از کشتی تا وزنه‌برداری، والیبال و فوتبال. بسیاری از آنان رکوردهای خارق‌العاده‌ای از خود به یادگار گذاشتند و حتماً بسیاری از دوست‌داران ورزش در دنیا دوست دارند درباره زندگی شخصی و ورزشی آنان بیشتر بدانند.

به نظر می‌رسد که مستندسازی از چهره‌های ورزشی و مفاخر ایران در این حوزه ظرفیت بزرگی است که مورد غفلت قرار گرفته است. از دو جهت می‌توان به این موضوع نگاه کرد. این ژانر هم مخاطب خوبی دارد و هم اینکه می‌تواند زوایای مختلفی از زندگی مفاخر ورزش ایران را آنطور که شایسته است نه تنها به هموطنان بلکه به دنیا نیز معرفی کند.