مهری درویشی اولین بازپرس زن در ایران + گفتگو با متفاوت ترین قاضی ایران

مهری درویشی 

مهری درویشی تنها بازپرس زن در کشور گفت: پیچیده ترین پرونده ای که داشتم زمانی بود که دو نفر را درحالیکه زنده بودند به طرز فجیعی سر بریده بودند.

1 - خودتان را معرفی کنید؟

با عرض سلام و ادب خدمت مخاطبان محترم، اینجانب مهری درویشی با 20 سال سابقه قضایی در حال حاضر به عنوان بازپرس دادسرای عمومی و انقلاب تهران) ویژه نوجوانان (، مشغول خدمت به مردم و انجام وظیفه هستم.

2 - آیا بازپرسی برای یک زن سخت است؟

اساسا از دادیاری یا بازپرسی یا ریاست دادگاه، هم برای زن و هم برای مرد کاری سخت و دشوار و شغل قضاوت است ولی اگر به شغلمان علاقه داشته باشیم سختی های آن را کمتر احساس می کنیم وعلاقه وافری که بنده به شغل قضاوت داشتم، انگیزه ای بود که باعث شد تاکنون با اشتیاق در جایگاه بازپرسی انجام وظیفه نمایم. ا ما اگر بخواهم از سختی های بازپرسی برای یک خانم مثال بزنم، انجام تحقیقات مقدماتی در پرونده های قتل عمد است که حتی برای بعضی از آقایان بازپرس نیز می تواند کاری سخت و گاه طاقت فرسا باشد ولی همانطور که قبلا عرض نمودم وقتی به شغلتان علاقمند باشید، دشواری های رسیدگی به اینگونه پرونده ها خللی در کار شما ایجاد نخواهد کرد.

3 - مهمترین دغدغه های شما به عنوان یک بازپرس چیست؟

به اعتقاد بنده مهمترین دغدغه هر قاضی باید تلاش برای تحقق عدالت و احیای حقوق مظلومان و گشودن گره از مشکلات مردمی باشد که به دستگاه قضایی پناه آورده اند.

4 - درباره جرایم کودکان و نوجوانان و تفاوت فرآیند رسیدگی به این نوع جرایم با سایر متهمان در رده های سنی دیگر توضیح دهید.

بر خلاف تصور برخی مردم و حتی همکاران محترم که فکر می کنند تعداد پرونده های کودکان و نوجوانان اندک بوده و یا نوجوانان مرتکب جرایم سبک تری نسبت به بزرگسالان می شوند، باید گفت که در برخی موارد نوجوانان همانند بزرگسالان جرایم سنگین و مهمی مانند قتل مرتکب می شوند و از این حیث، تفاوتی میان نوع جرایم ارتکابی نوجوانان و بزرگسالان وجود ندارد. همچنین لازم به ذکر است که در برخی شهرها از جمله تهران، دادسراها یا شعب ویژه جهت رسیدگی به جرایمی از قبیل قتل عمد، آدم ربایی، سرقت مسلحانه، جرایم مرتبط با موادمخدر و مشروبات الکلی، جرایم رایانه ای و غیره تشکیل شده به است که قضات مستقر در آن شعب یا دادسراها صرفا چنین پرونده هایی رسیدگی می نمایند و در خصوص کودکان و نوجوانان، با توجه به شرایط خاص روحی و جسمی و ویژگی های شخصیتی و اقتضائات سنی آنان و در راستای حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان و محافظت از آنها در برابر آسیب های ناشی از حضور در مراجع انتظامی و قضایی و همکلامی و همنشینی با متهمان بزرگسال، مجتمع قضایی شهید فهمیده و دادسرای ویژه نوجوانان جهت رسیدگی به جرایم و رفتارهای معارض با قانون کودکان و نوجوانان و کانون اصلاح و تربیت جهت نگهداری آنان، تاسیس شده و تحقیقات مقدماتی تمامی جرایم ارتکابی نوجوانان 15 تا 18 سال تمام شمسی به جز جرایمی که طبق قانون مستقیماَ دردادگاه رسیدگی می شود، برعهده بازپرس های مستقر در این دادسرا می باشد. در فرآیند رسیدگی به جرایم و رفتارهای معارض با قانون کودکان و نوجوانان، از قضات آموزش دیده و با تجربه بهره گرفته می شود و حضور مشاوران و مددکاران اجتماعی و وکالی تسخیری در دادسرا و دادگاه جهت تضمین رعایت حقوق کودکان و نوجوانان و تامین نیاز آنان به مشاوره و درمان، ضرورت دارد و از بکارگیری دستبند و پابند و لباس مخصوص زندانیان نیز پرهیز می گردد. همچنین پرونده شخصیت شامل گزارش مددکار اجتماعی در خصوص وضعیت خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی مددجو و گزارش پزشکی و روانپزشکی و غیره، در خصوص کودکان و نوجوانان تنظیم و تلاش می گردد تا با تاکید بر اهمیت آموزش و پرورش و درمان در برخورد با آنان، از نوآوری های قوانین کیفری از قبیل تعلیق تعقیب و تعلیق اجرای مجازات، استفاده حداکثری صورت پذیرد.

5 - آیا بازپرسی یک زن با بازپرسی یک مرد فرقی دارد و آیا زن بودنتان در رسیدگی به پرونده ها تاثیری داشته است؟ نگاه شما و همکارانتان نسبت به این قضیه چگونه است؟

در دادسرای ویژه نوجوانان فرقی میان بازپرسی یک زن با بازپرسی یک مرد وجود ندارد، همکاران وظایف و مسئولیت های مشابهی دارند و عملکردشان بر اساس میزان توانمندی و سخت کوشی آنان و نه جنسیت شان، سنجیده می شود. در ارجاع پرونده ها نیز ویژگی های شخصیتی و علاقمندی قضات به موضوعات مختلف مدنظر قرار می گیرد و با توجه به اینکه بنده همواره آمادگی خود را جهت رسیدگی به دشوارترین و پیچیده ترین پرونده های جنایی و امنیتی اعلام کرده ام، بسیاری پرونده ها را که حتی آقایان بازپرس تمایلی به رسیدگی نداشتند، رسیدگی کرده ام.

- درباره سابقه فعالیت زنان در این بخش در کشورمان توضیح دهید.

درباره سابقه بازپرسی خانم ها باید گفت که پس از انقلاب اسلامی در کشورمان چنین سمتی برای خانم ها در نظر گرفته نشده بود تا اینکه در سال 1395 رئیس محترم قوه قضاییه با طرح بازپرسی خانم ها موافقت کرد و با توجه به اینکه بنده در آن زمان، 14 سال سابقه خدمت به عنوان دادیار در شعب تحقیق و اجرای احکام و نظارت بر زندان را داشتم، علاقمندی و آمادگی خود را جهت بر عهده گرفتن این مسئولیت اعلام کردم و از تاریخ 10 اسفند 1395 با ابالغ صادره از سوی رئیس محترم قوه قضاییه به عنوان بازپرس شروع به کار کردم.

7 - برایتان سخت نیست که دائماَ با پرونده های جنایی خشن روبرو هستید آیا این مساله در زندگی شخصی شما تاثیری نگذاشته است؟

همانطور که قبل، اشاره کردم شغل قضاوت هم برای آقایان و هم خانم ها سخت و دشوار است و اکثر پرونده های شعبه خود را جهت جلوگیری از اطاله دادرسی و غیره به منزل برده و در منزل هم کار می کنیم، اما همواره سعی نموده ام که تعادل را برقرار کنم و زمان مشخصی را نیز به سایر فعالیت ها از جمله آشپزی که علاقه وافری به آن دارم، اختصاص دهم.

8 - کم سن ترین مجرمی که در پرونده های شما وجود داشت چند سال داشت و اتهامش چه بود؟

دادسرای ویژه نوجوانان صرفا 15 تا 18 سال تمام شمسی را دارد و طبق قانون، صلاحیت رسیدگی به جرایم نوجوانان جرایم افراد کمتر از 15 سال به طور مستقیم در دادگاه ویژه کودکان و نوجوانان مورد رسیدگی قرار می گیرد. لذا بنده به عنوان بازپرس دادسرا به جرایم افراد 15 تا 18 سال رسیدگی می نمایم. البته لازم به ذکر است که حسب صلاحدید و دستور دادگاه، برخی تحقیقات مربوط به دختر 14 ساله ای که مرتکب قتل شده بود را نیز انجام داده ام.

9 - پیچیده ترین پرونده ای که تا به حال با آن روبرو شدید چه پرونده ای بود؟

پیچیده ترین پرونده ای که داشتم زمانی بود که دو نفر را درحالیکه زنده بودند به طرز فجیعی سر بریده بودند. البته در جریان تحقیقات مقدماتی متوجه شدم که مقتولان در واقع توسط متهم بزرگسال که حدودا 21 ساله بود و ماده روانگردان از نوع شیشه مصرف کرده بود، به قتل رسیده اند و متهم نوجوان که 15 سال سن داشت در ارتکاب قتل معاونت نموده بود. یکی از پیامدهای مهم پرونده این بود که مصرف موادمخدر و روانگردان تا چه اندازه می تواند عقل افراد را زائل نماید و بر قدرت اراده و تصمیم گیری آنان تاثیر گذارد، به نحوی که مصرف کننده به سمت ارتکاب بزه سوق می یابد و حتی در زمان ارتکاب گمان می کند که کار درستی انجام می دهد.

10 - جدیدترین پرونده جنایی که رسیدگی کردید چه بوده است؟

موضوع جدیدترین پرونده ای که رسیدگی نمودم و منتهی به قرار نهایی شده است؛ نزاع دسته جمعی منتهی به قتل عمد، قدرت نمایی با چاقو، اخلال در نظم عمومی و مصرف مسکر بود با این توضیح که در جریان تحقیقات مقدماتی مشخص گردید طرفین نزاع مشروبات الکلی مصرف کرده و تحت تاثیر آن با یکدیگر درگیر شده اند. قاتل فردی بزرگسال بود که با چاقو ضربه ای کشنده به قلب جوان دیگری وارد کرده و متهم نوجوان پرونده نیز با شیشه شکسته ضرباتی به بدن مقتول وارد کرده بود که البته علت مرگ ضربه چاقوی متهم بزرگسال تشخیص داده شد. این پرونده مثال روشنی از تاثیر مخرب مصرف مشروبات الکلی بر روح و روان افراد است که متاسفانه گاه صدمات غیر قابل جبرانی به همراه دارد.

- مهم ترین عواملی که باعث می شود کودکان و نوجوانان وارد بزهکاری شوند از نگاه شما چیست؟

با ملاحظه پرونده هایی که طی سال های اخیر رسیدگی نموده ام، به نظر می رسد که خانواده و مدرسه نقش بسیار مهمی در زندگی و سرنوشت کودکان و نوجوانان ایفا می کنند، به نحوی که محرومیت از خانواده منسجم و سالم و ضعف آموزش و پرورش، می تواند در گرایش آنان به بزهکاری موثر باشد. همچنین عوامل دیگری از جمله مصرف موادمخدر و روانگردان و مشروبات الکلی، افزون بر اینکه خود رفتارهای مجرمانه تلقی می شوند، زمینه ارتکاب سایر جرایم را نیز فراهم می کنند.

مهری درویشی درپایان اظهار داشت: امیدوارم که به زودی زمینه حضور و فعالیت قضات زن توانمند به عنوان بازپرس در سایر دادسراها و شهرهای کشورمان فراهم گردد.