مهمترین پروژه ریلی ایران وارد فاز پایانی شد
پروژه راهآهن چابهار - زاهدان با پیشرفت 84 درصدی و وعده تکمیل تا پایان سال جاری، ایران را در آستانه تحول ژئواکونومیک قرار داده است؛ مسیری که قرار است اقیانوس هند را به آسیای مرکزی، روسیه و اروپا از طریق شبکه ریلی ایران متصل کند.
به گزارش خبرگزاری فارس؛ پروژه راهآهن چابهار - زاهدان که از آن بهعنوان مهمترین طرح ریلی تاریخ معاصر ایران یاد میشود، اکنون وارد مرحله سرنوشتساز خود شده است. این پروژه که بیش از 600 کیلومتر طول دارد و بهعنوان ستون جنوبی کریدور بینالمللی شمال - جنوب شناخته میشود، قرار است تنها بندر اقیانوسی کشور را به شبکه ریلی سراسری و سپس آسیای مرکزی و روسیه متصل کند. بر اساس اعلام رسمی وزارت راه و شهرسازی، عملیات اجرایی این مسیر تا پایان سال جاری تکمیل و سه ماه پس از آن بهرهبرداری آزمایشی آغاز خواهد شد. این پیشرفت شتابگرفته در حالی رقم میخورد که چابهار به عنوان دروازه ایران به اقیانوس هند، طی سالهای اخیر به محور اصلی نگاه ژئواکونومیک کشور تبدیل شده است. کارشناسان حملونقل و اسناد بالادستی کشور همواره تأکید کردهاند که بدون اتصال ریلی، ارزش واقعی چابهار بالفعل نمیشود. این بندر که ظرفیت آن برای حملونقل بینالمللی بینظیر است، تنها زمانی میتواند نقش هاب منطقهای ایفا کند که به مسیرهای شمالی از طریق ریل دسترسی داشته باشد. به همین دلیل، راهآهن چابهار - زاهدان در تمامی گزارشهای کارشناسی و برنامههای توسعهای، مهمترین پروژه ریلی کشور معرفی شده است.
پیشرفت 84 درصدی عملیات، بهویژه در مسیرهای سختگذر کوهستانی و کویری، نشاندهنده عزم جدی دولت برای تکمیل این خط است؛ مسیری که شامل 40 تونل، بیش از 20 کیلومتر پل و صدها سازه فنی است. رکورد ریلگذاری 50 کیلومتر در ماه نیز این پروژه را به مرحله نهایی نزدیک کرده است.
اهمیت بینالمللی این خط نیز کمتر از اهمیت داخلی آن نیست. هند که به دنبال دستیابی به بازارهای آسیای مرکزی بدون عبور از مسیر پاکستان است، سرمایهگذاری 370 میلیون دلاری را بر اساس قرارداد دهساله در بندر چابهار آغاز کرده و خط اعتباری 250 میلیون دلاری را برای تجهیز آن اختصاص داده است. تاکنون بیش از 8.7 میلیون تن کالا از مسیر چابهار توسط کشتیهای هندی و منطقهای جابهجا شده و فعالیت کانتینری بندر در سال 2024 رشدی 650 درصدی داشته است. راهآهن چابهار - زاهدان تنها حلقه گمشده این زنجیره است. با تکمیل آن، مسیر مستقیم چابهار - زاهدان - مشهد - سرخس به روی تجارت هند، روسیه و آسیای مرکزی باز خواهد شد. این اتصال نهتنها مسیرهای دریایی طولانی را کوتاه میکند، بلکه ایران را به شاهراه ترانزیتی جنوب آسیا تبدیل خواهد کرد.
علاوه بر این، اتصال افغانستان به بندر چابهار نیز در دستور کار ایران قرار گرفته است؛ امری که میتواند هزینه حمل کالا از این کشور محصور در خشکی را بهطور چشمگیری کاهش دهد. کارشناسان معتقدند تکمیل خطوط شرقی - غربی همچون سرخس - چشمهثریا در کنار این محور جنوبی - شمالی میتواند ایران را از «یک گزینه» به «گزینه اجتنابناپذیر ترانزیت» تبدیل کند. بهگفته تحلیلگران، ترکیب این دو محور، نقش ایران را در نقشه حملونقل اوراسیا ارتقا خواهد داد و تحریمها و فشارهای دریایی را کماثر میکند.
به گفته حسن کریمنیا، کارشناس حملونقل و ترانزیت، چابهار امروز صرفاً یک بندر نیست؛ نماد احیای راهبردی شرق ایران، نقطه اتصال اقیانوس هند به قلب اوراسیا و بزرگترین فرصت ژئوپلیتیکی کشور در دهههای اخیر است. تکمیل راهآهن چابهار - زاهدان، ایران را به بازیگری کلیدی در ترانزیت منطقهای و جهانی تبدیل خواهد کرد.