موفقیت ایران در مهندسی معکوس موتور جت هواپیمای مسافربری

مانی رضوانی؛ از مدیران "شرکت مهندسی و ساخت موتور و تجهیزات هوایی ایرانیان" در گفت‌و‌گو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم اظهار کرد: شرکت دانش‌بنیان ایرانیان از شرکت‌های زیرمجموعه هلدینگ گروه مپناست و مأموریت اصلی این شرکت، ارائه خدمات طراحی، ساخت و تعمیرات در حوزه صنعت هوایی تجاری است.

رضوانی تصریح کرد: شکل‌گیری هسته ابتدایی این شرکت دانش‌بنیان از حدود سال 1395 در یکی از شرکت‌های زیرمجموعه گروه مپنا که سازنده تجهیزات دوار بود آغاز شد؛ در آن زمان هدف دستیابی به دانش فنی طراحی و ساخت موتور هواپیمای مسافربری بود، به این منظور، تیمی از نخبگان دانشگاهی و فعالان صنعت موتور به‌رهبری آقای دکتر پورفرزانه تشکیل شد و کار با حدود 40 نفر آغاز شد.

این مدیر شرکت دانش‌بنیان خاطرنشان کرد: موتور توربوفن CFM56 به‌عنوان پروژه اصلی این تیم انتخاب شد که نخستین قدم فرآیند مهندسی معکوس کامل موتور بود.

وی ادامه داد: در زمان حاضر این موتور پرتیراژترین موتور هواپیمای مسافربری توربوفن در دنیا است که ساخته شده و امروز رکورددار ساعت پروازی در کل ناوگان هواپیمایی مسافربری جهان است و عمدتاً در خانواده ایرباس‌های A319،A320 و A340های 4موتوره و بوئینگ‌های 737 کلاسیک نصب شده و در حال خدمات‌رسانی در ایرلاین‌های سراسر جهان است.

رضوانی خاطرنشان کرد: پس از 7 سال تلاش مستمر، به دانش طراحی کامل این موتور دست یافته‌ایم؛ تمامی مرحله‌های پره‌های کمپرسور این موتور مهندسی معکوس و ساخته شده‌اند؛ بخش عمده‌ای از اجزای محفظه احتراق موتور و بخش توربین (Hot Section) آن نیز ساخته شده است. ساخت بخش‌های جانبی دیگر این موتور، از جمله واحد کنترل موتور (FADEC)، سنسورها، انواع تجهیزات دقیق اندازه‌گیری و کنترلی، والوها و پمپ‌های هیدرولیک و نئوماتیک، گیربکس، سیستم انتقال دیتا و کابلینگ و... نیز به پایان رسیده است.

وی گفت: طراحی و ساخت پره‌های فن نیز به‌طور کامل انجام شده است و اکنون برای تمامی قطعات ساخته‌شده در حال اخذ گواهینامه صلاحیت پرواز از سازمان هواپیمایی کشوری هستیم.

این مدیر شرکت دانش‌بنیان اظهار کرد: مهندسی معکوس این موتور از نظر دانش طراحی به‌طور کامل انجام شده است اما برای نمونه اولیه از نظر ساخت تاکنون حدود 33 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است اما در بحث تولید انبوه این موتور، باید مشتریانی وجود داشته باشد. در دنیا و در صنعت هوانوردی نیز، شرکت‌های بزرگ مانند بوئینگ و ایرباس سازنده AIR FRAME یا بدنه هواپیما هستند و هیچ‌کدام تولید موتور انجام نمی‌دهند.

وی ادامه داد: شرکت‌های پیشرو در صنعت موتورهای هوایی شامل Rolls-Royce در انگلستان، GE و Pratt & Whitney در آمریکا و Safran در فرانسه هستند. موتور مورد بحث، محصول شرکت سی‌اف‌ام اینترنشنال است که این شرکت به‌صورت سهامی مشترک بین شرکت‌های Safran (فرانسه) و GE Aviation (ایالات متحده) با نسبت مشارکت 50‌50 تأسیس شده است.

رضوانی خاطرنشان کرد: بخش هسته اصلی این موتور توسط شرکت آمریکایی جنرال الکتریک ساخته شده است، مابقی اجزا، مثل توربین کم‌فشار (LPT) توسط شرکت سافران در فرانسه طراحی و تولید شده است. مالکیت معنوی و امتیاز نهایی این موتور متعلق به شرکت سی‌اف‌ام اینترنشنال است که یک کمپانی دوملیتی فرانسوی آمریکایی است.

وی گفت: سرانجام شرکت دانش‌بنیان ایرانیان به نقطه‌ای رسید که باید از مپنا جدا می‌شد؛ بدین ترتیب مکان شرکت تغییر پیدا کرد و و تحت عنوان یک شرکت مستقل به فعالیت‌های خود ادامه دادیم؛ هم‌زمان با آغاز مهندسی معکوس و ساخت این موتور، موضوع تعمیرات خانواده موتور CFM نیز آغاز شد.

مدیر این شرکت دانش‌بنیان ابراز کرد: هم‌اکنون شرکت ایرانیان در سه حوزه تخصصی شامل تعمیرات موتور و تجهیزات جانبی موتور (MRO)، طراحی و مهندسی موتور (DOA) و ساخت قطعات (POA) فعالیت دارد و به ایرلاین‌های داخلی خدمات‌رسانی می‌کند؛ ساختار سازمانی این شرکت کاملاً مطابق با استانداردهای صنعت هوانوردی بین‌المللی طراحی شده است و اساسنامه شرکت نیز به تأیید و تصویب سازمان هواپیمایی کشوری رسیده است.

رضوانی با اشاره به اهمیت استراتژیک دستیابی به دانش طراحی در زمینه موتورهای هوایی اعلام کرد: امروزه در لبه فناوری و دانش طراحی و ساخت موتورهای توربینی هوایی قرار داریم.

وی گفت: اگر گروه مپنا بخواهد در حوزه ساخت انواع موتورهای هواپیمای مسافربری سرمایه‌گذاری کند، ابعاد این سرمایه‌گذاری بسیار کلان خواهد بود و نیاز به مشتری‌های بالفعل دارد که در زمان حاضر در داخل کشور این امکان میسر نیست و ایرلاین‌های داخلی در این اندازه، توان سفارش‌گذاری ندارند.

رضوانی خاطرنشان کرد: در بازار بین‌المللی نیز باید سراغ اخذ گواهینامه‌های بین‌المللی صنعت هوانوردی برای موتور برویم که اکنون برای شروع این فرآیند نیاز به زمان داریم اما ان‌شاءالله ما به‌طور قطع از این مرحله نیز گذر خواهیم کرد.

مدیر این شرکت دانش‌بنیان اظهار کرد: در زمان حاضر در حال بررسی نحوه ارتباط و فرآیندهای اخذ گواهینامه ساخت و تعمیرات خانواده موتور CFM از آژانس ایمنی هوانوردی اتحادیه اروپا (EASA) هستیم. فرآیندهای اخذ گواهینامه‌ها برای قطعات ساخته‌شده این موتور به‌دلیل پیچیدگی‌های فنی و الزامات ایمنی هوانوردی، طولانی‌تر از فرآیند اخذ گواهینامه تعمیرات موتور مذکور است.

وی گفت: در این فرآیند، باید عملکرد نمونه قطعات ساخته‌شده در شرایط کارکردی واقعی موتور به‌طور کامل ارزیابی شود تا نشان داده شود که قطعه ساخته‌شده تمامی انتظارات طراحی را برآورده می‌کند و صلاحیت و ایمنی لازم را برای نصب روی موتور هواپیمای مسافربری را دارد.